Διαδρομή 36
Βόρεια της Άντισσας 3

Μια περιοχή απόμερη, βόρεια της Άντισσας, όπου ασβεστολιθικοί όγκοι σχηματίζουν συνεχή υψώματα και στα χαμηλώματά τους ανοίγονται ρεματιές με ελιές. Βασικά το ποτάμι που κατηφορίζει δυτικά της Άντισσας ανοίγει μια κοιλάδα και μετά στρέφεται προς τα δυτικά, διασχίζοντας με βαθιά χαράδρα τα βουνά για να βρει το άλλο ρέμα που συνοδεύει τον δρόμο προς τον Γαββαθά. Αυτή την βαθιά ρεματιά ξεθεμελιώνει σιγά-σιγά το λατομείο της περιοχής. Κατηφορίζοντας για τα Λάψαρνα, δεξιά μας ξεκινά ένας δρόμος. Δεξιά μας, με ελιές παντού, ανοίγεται ένα πλάτωμα που κλιμακωτά καταλήγει με κάθετα βράχια στην κοιλάδα του ποταμού. Δίπλα στον δρόμο δεσπόζει στο πλάτωμα το εξωκκλήσι του Αγίου Κήρυκου - Αγιάς Ιουλίτας. Το εκκλησάκι έχει εντοιχισμένα αρχιτεκτονικά μέλη παλιού ναού (πεσσοί θωρακίων, επίθημα, κιονίσκος), αυτού που δεσπόζει στο γεμάτο από θεμέλια και όστρακα μεσαιωνικών αγγείων πλάτωμα. Ένας οικισμός γύρω από τον ναό του. Απέναντι ακριβώς, βορειότερα, στην κορύφωση του ασβεστολιθικού σχηματισμού (ύψωμα Γρηγορέλλια) ξεχωρίζει στην κάθετη νότια πλευρά η είσοδος του μεγάλου σπηλαίου Σπήλιος ο Μαγαράς. Το τεράστιο σπήλαιο φιλοξενεί θέση της Χαλκοκρατίας και είναι διάσπαρτο από όστρακα χειροποίητων αγγείων. Επίσης παρατηρούνται μυλόλιθοι και πέτρινα εργαλεία πυριτόλιθου. Η κατοίκηση υπολογίζεται από την πρώιμη έως την ύστερη Χαλκοκρατία*. Το σπουδαιότερο όμως είναι ότι κατασκευές, όστρακα τεφρών λεσβιακών αγγείων και βιβλιογραφικά δεδομένα, συνδυαζόμενα με τα τοπωνύμια της περιοχής συνδέουν το σπήλαιο με τον τόπο της ορφικής λατρείας που αναφέρεται στην περιοχή της Αρχαίας Άντισσας**.
Αυτή η πανέμορφη περιοχή, με την τόσο σημαντική ιστορική αξία, άκουσα (θέση Γρηγορέλλια) πως συζητιέται να δοθεί σε λατομική εκμετάλλευση. Αν είναι έτσι, είμαστε υπόλογοι απέναντι στα παιδιά μας για την καταστροφή του τόπου μας.







* & ** Χ.Β. Χαρίσης «Το Μαντείο του Ορφέα στη Λέσβο», Αιολικά Χρονικά, τόμ. Δ΄. 2002.
**axiotismakis.blogspot.com