Η Συκαμιά τις ελιές από τα 4.000 λιόδεντρα το 1662 τις αλέθει στους ζωοκίνητους ελαιόμυλους, όχι μόνο στους 4 που αναφέρονται τότε, αλλά και σε άλλους, σκόρπιους στα τσιφλίκια, τα πέτρινα μέλη των οποίων (μυλόπετρες, λεκάνες, βάσεις πιεστηρίων) και τα ξύλινα αδράχτια βρίσκονται παντού, αλλά και μέσα στο χωριό.

ήταν ένας φούρνος το 1986...

Το λάδι είναι το κύριο προϊόν και στον 19ο αι.

ο Τούρκικος Λουτρός (1996)...

Το 1850 είναι το κύριο προϊόν μαζί με καρύδια και άλλα οπωρικά, ενώ το 1909 πάλι αναφέρεται το λάδι, το τυρί και ολίγα γεννήματα.

τούρκικα σπίτια (1996)...

Αυτά τα 1.000 τόσα μόδια συμπληρώνονται από τα 3.000 περίπου γιδοπρόβατα (1991) με το γάλα να πηγαίνει στο τυροκομείο της Αργένου.

τα πατητήρια...

Παλιότερα υπήρχε και ένα μικρό ιδιωτικό στο χωριό. Τα ελαιοτριβεία στην Σκάλα έκλεισαν τους ελαιόμυλους. Του Πλατογιάννη λειτούργησε το 1936 (θα το δούμε αργότερα).

και τα αδράχτια των λιόμυλων...

Οι λιόμυλοι ήταν πάρα πολλοί σε κάθε χωριό και φορολογούνταν ελάχιστα από την οθωμανική διοίκηση. Στο κατάστιχο του 1548 φορολογούνται για ετήσια λειτουργία μόνο 3 Άσπρα, ενώ οι Νερόμυλοι για το στάρι, 60 Άσπρα!*

συνυπάρχουν με γουδιά για κουρασάνι και καφέ...

Οι Οθωμανοί είχαν το τζαμί και το σχολείο στη σημερινή αγορά, ενώ το 1996 πρόλαβα μισογκρεμισμένο τον λουτρό και ένα οθωμανικό σπίτι, στην άκρη του χωριού, με επιγραφή του 1323 από Εγίρας (1909). Το 1863 ο Γ. Αριστείδης αναφέρει το Ελληνικό σχολείο (143 χριστιανικές και 62 οθωμανικές οικογένειες).

Στο παλιό σχολείο...

Το 1907 (Τάξης), με 320 χριστιανικές και 60 οθωμανικές, αναφέρεται Αρρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο, τα οποία το 1919, το πρώτο 5τάξιο έχει 101 μαθητές και το δεύτερο 67 μαθήτριες.

του 1889...

Το 2010 έγινε μια ωραία ημερίδα για τον Μυριβήλη, σε αυλή δίπλα στο παλιό σχολείο! Εκεί μέσα φτιάχτηκε λαογραφική συλλογή και στήθηκε το ιδιαίτερο περιβάλλον του μεγάλου συγγραφέα! Το γραφείο του, τα έργα του,  και τα προσωπικά του αντικείμενα!

υπάρχει τώρα η κάμαρη...

Στην επιγραφή του παλιού σχολείου διαβάζουμε: ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ-ΦΟΒΟΣ ΚΥΡΙΟΥ Οκτωβρίου Α ΑΩΠΘ (1889). Το νέο σχολείο είναι ένα ευρύχωρο, πετρόχτιστο κτήριο με μεγάλα παράθυρα. Το 1992 ήταν διθέσιο και λειτουργούσε και το μονοθέσιο της Σκάλας.

το γραφείο του Μυριβήλη...

Τώρα το τελευταίο δεν έχει παιδιά. Το 2011 η απογραφή έδωσε 309 κατοίκους και 140 στην Σκάλα! Το «πέτρινο χωριό» αποτελεί ένα μουσείο λαξευμένης πέτρας, που θα μας απασχολήσει παρακάτω!

και λαογραφική συλλογή...

Μέχρι τότε απολαύστε την απέραντη θέα του στενού και τις βάρκες που έρχονται πάντα από την Ανατολή, φέρνοντας μακρινούς λαούς και γλώσσες.

και λαογραφική συλλογή...

(*Υδρόμυλοι Μάκη Αξιώτη 2009)

Το σπίτι του Μυριβήλη...

και το σημερινό σχολείο