Σήμερα, για να ολοκληρώσουμε την περιγραφή της σημαντικής Θέσης της πρώιμης χαλκοκρατίας στο ύψωμα που κλείνει την παραλία της Κάγιας από τα ανατολικά, θα προσθέσουμε μια μοναδική κατασκευή, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία στην αρχαιολογία του νησιού.

Το ποτάμι της Κάγιας από το Λεπέτυμνο...

Στο μικρό ρυάκι που χωρίζει την ακρόπολη από το άλλο ύψωμα στα ΝΔ, είχε εντοπιστεί το 1995 μια Μεγαλιθική κατασκευή από λαξευμένους ορθογώνιους ογκόλιθους (φωτ. 1).

το μεγαλιθικό μνημείο και ο γιος μου Βαγγέλης το 1995...

Δύο τεράστιες ορθογώνιες «πλάκες» (η μία επί τόπου, η άλλη πεσμένη) έκλειναν από τα πλάγια έναν στενό ορθογώνιο χώρο. Την πίσω πλευρά έκλειναν δύο κυβοειδείς ογκόλιθοι (επί τόπου) και την οροφή τρεις (ή και περισσότεροι) ορθογώνιοι, επιμήκεις λίθοι (πεσμένοι δίπλα).

που ήταν κάπως έτσι...

Σύμφωνα με την έρευνα στο νησί και στη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία έχουμε ένα Μεγαλιθικό Μνημείο, το οποίο χαρακτηρίζεται «ταφικό» της κατηγορίας των «Πέτρινων Τραπεζιών-Dolmen», με τον ταφικό θάλαμο και ίσως το λίθο που έκλεινε την είσοδο.

παρόμοιο με της Καρυάς...

Η πεποίθηση ότι πρόκειται για «Dolmen» στηρίζεται στην ανεύρεση παρόμοιων μεγαλιθικών κατασκευών στο νησί, και συγκεκριμένα στα Σινέλια της Φίλιας (δύο), στο οροπέδιο Καβακλί και το παλαιότερο στην Καρυά της Φίλιας*.

εντυπωσιακά, αρχέγονα του Καβακλιού...

Βιβλιογραφικά τα «Dolmen» είναι μεγαλιθικά μνημεία από μεγάλες λίθινες πλάκες που σχηματίζουν τις πλευρές ενός νεκρικού θαλάμου. Ο όρος στην αρχαία γλώσσα της Βρετάνης σημαίνει «πέτρινο τραπέζι».

στα Σινέλια με τους ογκόλιθους...

Υποτίθεται ότι η «μνημειώδης κατασκευή αυτών των τάφων λειτουργούσε ως οριοθέτης και ως υπόμνηση των προγόνων και άρα ως σύμβολο ισχύος».

Έχουν εντοπιστεί από την Ιρλανδία ως τον Καύκασο, στην Ινδία και στη βόρειο Αφρική. Χρονολογούνται σε ένα μεγάλο εύρος και δε θεωρούνται εκφάνσεις ενός συγκεκριμένου πολιτισμού.

και το δεύτερο...

Τα αρχαιότερα στις ακτές του Ατλαντικού ανήκουν στη Νεολιθική εποχή (4600-3600 π.Χ.) ενώ ανατολικότερα (Ιταλία, Κεντρική Ευρώπη) στα τέλη της 3ης-αρχές της 2ης χιλιετίας (Εποχή Χαλκού). Τα ευρισκόμενα στη Θράκη χρονολογούνται στον 11ο - 6ο π.Χ. αι. ή και παλαιότερα.

με τον ταφικό θάλαμο...

Στη Λέσβο το μόνο που συνδέεται με συγκεκριμένη θέση είναι αυτό της Κάγιας και μάλλον αποτελεί ένα μοναδικό ταφικό μνημείο κάποιου σημαντικού ανθρώπου στο διπλανό οικισμό της Εποχής του Χαλκού.

Επειδή γνωρίζουμε την ιδιαιτερότητα των ταφικών συνηθειών του πολιτισμού του ΒΑ Αιγαίου (ελάχιστα νεκροταφεία, μόνο ταφές παιδιών μέσα στα σπίτια, ταφές στο βράχο στη Μυτιλήνη, ίσως εγχυτρισμοί στους Σταυρούς), γι’ αυτό και η συνύπαρξη αυτού του μεγαλιθικού μνημείου με το συγκεκριμένο οικισμό αποκτά ιδιαίτερη σημασία και απαιτεί περαιτέρω έρευνα!

μέχρι τώρα στη Λέσβο