Η χώρα μας και ο κόσμος όλος ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις, καταστάσεις που επιφέρουν πρωτοφανείς ανατροπές σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης ζωής και δράσης. Η πανδημία του κορονοϊού που ενέσκηψε και στη χώρα μας της δημιούργησε ανυπέρβλητα προβλήματα. Είναι βέβαιο, και αυτό αναγνωρίζεται και από εχθρούς και από φίλους, πως η χώρα μας κατάφερε να αντιμετωπίσει με μεγάλη επιτυχία την πρώτη επίθεση της πανδημίας και να αποσπάσει τα εύσημα από όλο τον κόσμο. Η χώρα μας είχε καταστεί υπόδειγμα που καλούνταν να μιμηθούν όλες οι άλλες χώρες. Τώρα, όμως, αντιμετωπίζει μια δεύτερη, πιο φοβερή επίθεση, όπως κάνει ολόκληρη η Ευρώπη και ο κόσμος. Η επίθεση αυτή ανάγκασε τη χώρα μας να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να ετοιμαστεί, όσο είναι δυνατό, για να την αντιμετωπίσει. Το νέο lockdown πιέζει αφάνταστα την κυβέρνηση που βρίσκεται μπροστά σε ένα φοβερό δίλημμα: να προσέξει πιο πολύ την υγεία ή την οικονομία.

Και οι δύο αυτές αξίες είναι εξίσου σημαντικές. Από την αρχαιότητα η υγεία, σωματική και ψυχοπνευματική, θεωρούνταν υπέρτατο αγαθό. Ο Σιμωνίδης ο Κείος έλεγε «Υγιαίνειν μεν άριστον ανδρί θνητώι //δεύτερον δε καλόν φυάν γενέσθαι// το τρίτον δε πλουτείν αδόλως// το δε τέταρτον ηβάν μετά των φίλων» (Στοβαίος, Ανθολ., 9 B-10D) που σημαίνει πως «η υγεία είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή ενός ανθρώπου // το δεύτερο είναι να είναι κανείς ωραίος στην εμφάνισή του//, το τρίτο να είναι πλούσιος, αλλά να έχει αποκτήσει τον πλούτο του χωρίς δόλο// και το τέταρτο να μεγαλώνει μαζί με τους φίλους σου, με τα αγαπητά σου πρόσωπα». Παρόμοια, το λεγόμενο Δηλιακό Επίγραμμα που παραδίδει ο Αριστοτέλης λέει «Κάλλιστον το δικαιότατον// λώστον δ’ υγιαίνειν// ήδιστον δε πέφυχ’ ου τις ερά το τυχείν» (Ηθικά Νικομ. 1098 Α 26-27), που σημαίνει «Το πιο καλό πράγμα στη ζωή του ανθρώπου είναι το πάρα πολύ δίκαιο,// το πιο ωφέλιμο είναι η υγεία// και το πιο γλυκό και ευχάριστο να πετύχει κανείς αυτό που επιθυμεί». Είναι, λοιπόν, πάρα πολύ σημαντικό αγαθό η υγεία.

Αλλά και η οικονομία παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου. Μπορεί η ανάδειξη του οικονομικού αγαθού ως του υπέρτατου ιδανικού μιας κοινωνίας σε οποιοδήποτε πολιτικό καθεστώς και αν στεγάζεται να υπήρξε ένα σφάλμα· μπορεί η απόλυτη οικονομικοποίηση του κόσμου να οδηγεί σε αποπροσωποποίηση της κοινωνίας· μπορεί ο ανεξέλεγκτος και άκρατος οικονομισμός να καθιστά τον άνθρωπο αντικείμενο του χρήματος και όχι υποκείμενο με υψηλότερους πνευματικούς και ανθρωπιστικούς στόχους, αλλά από την οικονομία εξαρτώνται όλα τα άλλα ανθρώπινα αγαθά. Μόνο που αυτά έχουν αξία, όταν υπάρχει η υγεία. Πολύ εύστοχα κάποιος παρομοίασε όλα τα αγαθά με μηδενικά που αποκτούν αξία, αν μπροστά από αυτά τεθεί η μονάδα που είναι η υγεία. Να λοιπόν, γιατί είναι δύσκολο να επιλέξει κανείς ανάμεσα στην υγεία και την οικονομία!

Το κακό είναι πως οι δύο αυτές αξίες αλληλοεπηρεάζονται και βρίσκονται σε μία διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Στην περίπτωσή μας, όταν η κυβέρνηση υποστηρίξει την υγεία, θα θέσει σε κίνδυνο την οικονομία και, όταν υποστηρίξει την οικονομία, θα υποβαθμίσει την υγεία! Και τα δύο είναι πολύ σημαντικά αγαθά και απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας και ενός κράτους. Όταν υποστηρίξει την υγεία, θα διαμαρτύρονται αυτοί που βλάπτονται οικονομικά, και όταν φροντίσει για την ισχυροποίηση της οικονομίας, θα θιγούν αυτοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Με άλλα λόγια, ούτε υγεία μπορεί να υπάρξει χωρίς ισχυρή οικονομία, ούτε και ισχυρή οικονομία χωρίς καλή υγεία.

Να γιατί η κατάσταση αυτή ευνοεί την αντιπολιτευτική διάθεση των κομμάτων. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» και η αντιπολίτευση μπορεί εύκολα να βρει λόγους, για να κατηγορήσει την κυβέρνηση «για εγκληματική ανευθυνότητα» ή «συνειδητή» αμέλεια, αν και δεν προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο κ. Τσίπρας, για παράδειγμα, προτείνει σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, λες και αυτά τα συμβούλια πρόσφεραν μέχρι τώρα τίποτε στην προκοπή του τόπου μας. Προτείνει ορισμό ενός υπουργού υγείας κοινής αποδοχής, λες και ο υπουργός που υπάρχει χαράσσει με αυθαίρετο τρόπο την πολιτική υγείας. Προτείνει, ακόμα, διορισμό μόνιμων γιατρών και νοσηλευτών για την ενίσχυση του συστήματος υγείας! Και διερωτάται κανείς, γιατί ο ίδιος δεν το έκανε, όταν είχε την εξουσία. Γιατί είναι τουλάχιστο υποκριτικό να ζητάς από τους άλλους να κάνουν αυτό που μπορούσες να κάνεις εσύ ο ίδιος, αλλά δεν το έκανες. Είναι, όμως, και αυτό μέσα στον «πολιτικό πολιτισμό» της χώρας μας τα κόμματα να προτείνουν στην κυβέρνηση πράγματα που εκ των προτέρων γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί, για να εκμεταλλεύονται την άρνησή της και να την κατηγορούν!

Από την άλλη, όλοι προτείνουν παροχές και επιδόματα, πλήρη κάλυψη των απωλειών που προκαλεί η αδρανοποίηση των επιχειρήσεων που προκαλεί το αναγκαίο για την προάσπιση της υγείας των πολιτών νέο lockdown, αλλά κανένας δεν λαμβάνει υπόψη τα περιορισμένα οικονομικά του κράτους που δημιούργησαν τα μνημόνια τα οποία προηγήθηκαν και επαναπαύονται στο λαϊκίστικο μοτίβο «δώσε και δώσε». Όμως, μια υγιής δημοκρατία δεν δίνει στους πολίτες αυτό που αυτοί θέλουν και ζητούν, αλλά αυτό που πρέπει και μπορεί να δώσει, σε αυτούς που πρέπει και όταν πρέπει. Αλλιώς, η δημοκρατία βάζει ενέχυρο το μέλλον των παιδιών της που κάποτε το πληρώνουν ακριβά.

Η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, κρίνει τα πράγματα εκ του ασφαλούς. Βλέπει τα αποτελέσματα μιας πολιτικής και με βάση αυτά την κρίνει και μάλιστα πάντα αρνητικά. Αυτό γινόταν στο παρελθόν, αυτό γίνεται τώρα και θα γίνεται και στο μέλλον πάντα. Η κυβέρνηση προσπαθεί, όπως θα έκανε οποιαδήποτε άλλη στη θέση της, να βρει «τη χρυσή τομή», το λεγόμενο αριστοτελικό μέτρο ανάμεσα στην υγεία και την οικονομία. Αυτό, όμως, δεν είναι καθόλου εύκολο, όταν μάλιστα τα πράγματα είναι πολύ ρευστά και τα δεδομένα αλλάζουν από μέρα σε μέρα. Και όποιος δηλώνει ότι ξέρει αυτό «το μέτρο», δεν σημαίνει ότι πράγματι το ξέρει, γιατί αυτό θα φανεί μόνο από τα αποτελέσματα τη εφαρμογής του. Και επειδή κάθε κυβέρνηση λειτουργεί και αποφασίζει με βάση τις εισηγήσεις των ειδικών, θα πρέπει αυτοί που διατείνονται ότι γνωρίζουν τη λύση στα προβλήματα που μας απασχολούν, να μας πουν ποιοι είναι οι δικοί τους «ειδικοί» που τους καθοδηγούν, για να δούμε αν είναι καλύτεροι και εγκυρότεροι από αυτούς που καθοδηγούν την κυβέρνηση. Γιατί, όπως λέγεται κοινά, «ουδείς μετά Χριστόν προφήτης». Κανείς δεν έχει στις τάξεις του κανένα μάντη Τειρεσία ή Κάλχα που γνωρίζει «τα τ’ εόντα, προ τ’ εόντα, τα τ’ εσσόμενα».

Η κατάσταση είναι πράγματι πολύ επικίνδυνη. Απαιτεί ειλικρινή και ανυπόκριτη συνεργασία και «συναίνεση» μεταξύ των κομμάτων, αλλά αυτή με τα σημερινά πολιτικά δεδομένα είναι σχεδόν αδύνατη. Γιατί και όποιος ζητά «συναίνεση» δεν σημαίνει πως πραγματικά τη θέλει. Τη λύση θα δώσει ο ίδιος ο λαός. Όχι με τη ψήφο του, αλλά με τη στάση που θα τηρήσει. Διότι με το να αδιαφορεί για τις υποδείξεις των ειδικών και τις αποφάσεις της Πολιτείας, να οργανώνει «αυθόρμητες» δήθεν συγκεντρώσεις στα δικαστήρια και αλλού, να διασκεδάζει ξέφρενα χωρίς κανένα μέτρο προστασίας δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση του κακού, αλλά βοηθά αυτούς που επιθυμούν για διάφορους λόγους τη διαιώνισή του.