Υπάρχει μια πανάρχαια αλήθεια που ισχύει από την εποχή του Δημοσθένη και ορίζει πως «το φυλάξαι τ’ αγαθά χαλεπώτερον του κτήσασθσι εστί», δηλαδή το να διατηρήσει κανείς ένα αγαθό είναι πιο δύσκολο από το να το αποκτήσει. Την αλήθεια αυτή διέκριναν και οι λαοί μετά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους που σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα, βύθισαν στο πένθος μυριάδες ανθρώπων και ανατίναξαν στον αέρα την ευτυχία και τη χαρά τους. Προβληματίστηκαν, λοιπόν, και σκέφτηκαν με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατό να ασφαλίσουν και να διατηρήσουν το πιο πολύτιμο αγαθό για τον άνθρωπο, την ειρήνη, και να αποφύγουν μελλοντικά τη φρίκη ενός νέου πολέμου. Κατάλαβαν πως η αμοιβαία εμπιστοσύνη, η κατανόηση και η στενή συνεργασία στα διεθνή ζητήματα θα μπορούσαν να απομακρύνουν τη φρίκη μιας νέας συμφοράς.

Ύστερα, λοιπόν, από μακρά διαδικασία, τον Ιούνιο του 1945, υπογράφτηκε στον Άγιο Φραγκίσκο της Αμερικής από τους αντιπροσώπους πέντε κρατών ο Καταστατικός Χάρτης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) που επικυρώθηκε από όλα τα έθνη και τέθηκε σε εφαρμογή σαν παρήγορο Διεθνές Σύνταγμα των λαών της γης στις 24 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Γι’ αυτό η 24^η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως ημέρα επετείου του Ο.Η.Ε. Αυτός ο Καταστατικός Χάρτης ανάμεσα στα άλλα έλεγε: «Εμείς οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών αποφασίζουμε να διαφυλάξουμε τις επερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου, που δυο φορές μέσα σε μια γενιά επέφερε ανεκδιήγητη δυστυχία στην ανθρωπότητα, να διατρανώσουμε την πίστη μας στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, στην αξιοπρέπεια και την αξία του ατόμου, στα ίσα δικαιώματα μεγάλων και μικρών εθνών, να ενισχύσουμε την κοινωνική πρόοδο και να επιδιώξουμε καλύτερους όρους ζωής μέσα στα πλαίσια μεγαλύτερης ελευθερίας».

Τα κράτη που υπέγραψαν αυτή τη διακήρυξη, τα ιδρυτικά μέλη, ήταν 51, αλλά μετά την προσχώρηση σε αυτόν του νεότερου κράτους, του Νότιου Σουδάν, το 2011, ο Ο.Η.Ε αριθμούσε 193 μέλη, δηλαδή περιλάμβανε σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα κράτη. Αυτά αναλάμβαναν την υποχρέωση να διατηρούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις μεταξύ τους , να επιδιώκουν διεθνή συνεργασία για την επίλυση των προβλημάτων που παρουσιάζονται με βάση τις ακόλουθες αρχές: Ισότητα στα κυριαρχικά δικαιώματα των μελών, αποφυγή επέμβασης στα εσωτερικά προβλήματα των άλλων, χρήση ειρηνικών μέσων για την επίλυση των διαφορών και αποφυγή της βίας ή, ακόμη, και της απειλής βίας. Όσο οι αρχές αυτές παραμένουν σεβαστές κανείς δεν αμφιβάλλει πως καλύτερες μέρες μπορεί να περιμένουν τον πολύπαθο κόσμο μας.

Η έδρα του Ο.Η.Ε. βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, αλλά αυτός διατηρεί γραφεία και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, όπως στη Χάγη, όπου εδρεύει το Διεθνές Δικαστήριο που υπάγεται σε αυτόν τον Οργανισμό. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως η ιδέα της συνεργασίας των λαών που αποτελεί τον μακρινό πρόγονο του Ο.Η.Ε. άνθισε κάτω από τον ελληνικό ουρανό και μέσα στα πλαίσια της πολιτικής ζωής των Ελλήνων σαν Δελφική Αμφικτυωνία. Τον πανάρχαιο αυτό Οργανισμό αποτελούσαν δώδεκα πόλεις-κράτη που διέθεταν ίσο αριθμό ψήφων χωρίς καμιά διάκριση που θα μπορούσε να στηρίζεται στο μέγεθος, την έκταση ή τη δύναμη της κάθε πόλης. Ο θεσμός αυτός δεν ήταν βέβαια αρκετά ευρύς, υπερ-ελληνικός, έκλεινε, όμως, στους κόλπους του πόλεις με ισχυρές αντιθέσεις, με διαφορετικά πολιτικά συστήματα, πόλεις που είχαν κάνει μεταξύ τους αιματηρούς αγώνες αλληλοεξόντωσης και επικράτησης. Πιο άμεσος, όμως, πρόγονος του Ο.Η.Ε. ήταν η λησμονημένη πια σήμερα Κοινωνία των Εθνών που ιδρύθηκε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Κοινωνία αυτή μετά από σύντομη ζωή γεμάτη αντιφάσεις και αμφιταλαντεύσεις έχασε κάθε δύναμη επιβολής, έγινε αναξιόπιστη και τελικά ξεψύχησε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που δε φάνηκε ικανή να προλάβει και να αποτρέψει.

Με αυτό δε θέλω να πω πως και ο Ο.Η.Ε. θα έχει την ίδια τύχη. Στην ιστορική ζωή τα γεγονότα δεν επαναλαμβάνονται με την τυπικότητα των φυσικών φαινομένων. Η πείρα , όμως, που αποκτήθηκε από τις ατέλειες της Κ.Τ.Ε. και η συνειδητοποίηση των δοκιμασιών που επαπειλούνται από κάθε νέα ρήξη πρέπει να αναγκάσουν τα κράτη- μέλη του να σκεφτούν πιο συνετά και φρόνιμα . Δυστυχώς, όμως, η δομή και η λειτουργία των κύριων οργάνων του Οργανισμού αυτού τον αποδυναμώνουν πολύ και δεν του επιτρέπουν να ανταποκριθεί με αποτελεσματικό τρόπο στον ρόλο που καλείται να παίξει. Η Γενική Συνέλευση των μελών του μπορεί να αποφασίσει για σοβαρά ζητήματα ειρήνης και ασφάλειας, αλλά με πλειοψηφία 2/3 επί των παρόντων μελών, ποσοστό που δύσκολα επιτυγχάνεται. Αλλά το χειρότερο είναι πως τα σχετικά ψηφίσματα δεν είναι δεσμευτικά για τα μέλη. Από την άλλη πλευρά, το Συμβούλιο Ασφαλείας, ένα άλλο όργανο του Ο.Η.Ε. που αποτελείται από 15 μέλη, από τα οποία τα πέντε, η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι μόνιμα, έχουν μεγάλη δύναμη. Τα πέντε αυτά μόνιμα μέλη έχουν το δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) που επιτρέπει σε όποιο θέλει από αυτά να εμποδίσει την ψήφιση ενός ψηφίσματος. Καταλαβαίνει κανείς πως η μεθόδευση αυτή βάζει στο απυρόβλητο τις πέντε αυτές μεγάλες δυνάμεις. Αν σκεφτεί κανείς πως ο κόσμος σήμερα είναι χωρισμένος σε δυο στρατόπεδα που ακολουθούν τη Ρωσία και την Αμερική καταλαβαίνει πως ο ρόλος του Ο.Η.Ε. έχει καταντήσει σχεδόν διακοσμητικός!

Είναι αναμφισβήτητα πολλά εκείνα που ακόμη δεν επιτέλεσε ο Ο.Η.Ε. και για τα οποία δε δικαίωσε τις ελπίδες και τις προσδοκίες των πολλών. Δεν κατόρθωσε να καταργήσει τη βία και να αποτρέψει τον πόλεμο, που με μερικές ιδιότυπες μορφές και σήμερα ακόμη ταλανίζει άτομα και λαούς σε πολλά μέρη της γης. Δεν μπόρεσε να αποτρέψει εισβολές και δε σταμάτησε τους εξοπλισμούς. Δεν κατήργησε την ανισότητα ανάμεσα στους λαούς ως προς τα προνόμια, τα μέσα, τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες ανάπτυξης και δεν κατόρθωσε να περιορίσει την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο… Ο κόσμος δεν μπορεί να είναι ήσυχος, αφού υπάρχει δουλεία με τη μορφή της εξάρτησης , πείνα και αγραμματοσύνη σε πολλούς λαούς

Βέβαια, οι λύσεις που ο ΟΗΕ δίνει στα προβλήματα που κατά καιρούς απασχολούν την υδρόγειο δεν είναι πάντα επιτυχείς και ικανοποιητικές. Και εμείς δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε το πρόβλημα της μαρτυρικής ελληνικής μεγαλονήσου, της Κύπρου. Η παρέμβαση του Οργανισμού δεν ήταν πάντα αυτή που ανέμενε η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της, αυτή που επιβαλλόταν από την ιστορική αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Συμφεροντολογικοί υπολογισμοί, παρεμβάσεις ισχυρών και ποικίλες σκοπιμότητες εμπόδισαν την ολοκληρωτική δικαίωση πολύχρονων αγώνων. Πάντα, όμως, υπάρχει η ελπίδα πως θα δοθεί κάποτε στο πρόβλημα μια λύση σύμφωνη προς τις ηθικές αξίες, τις αιώνιες και ακατάλυτες, λύση που θα δικαιώνει και τον κυπριακό λαό και τον ίδιο τον Οργανισμό* πως θα πάψει το συμφέρον των λαών να γράφει την ιστορία…

Εμείς οι Έλληνες είμαστε φυσικοί συμπαραστάτες στο έργο του Ο.Η.Ε. όχι γιατί βλέπουμε σε αυτόν την αναβίωση της Δελφικής Αμφικτυωνίας, αλλά γιατί είμαστε θρεμμένοι με τα ιδανικά της ελευθερίας και δεν πιστεύουμε στην αναγκαιότητα του πολέμου ούτε δεχόμαστε πως ο πόλεμος είναι τάχα το «πεπρωμένο» της ανθρωπότητας. Μαζί με τον Πλάτωνα υποστηρίζουμε πως ο πόλεμος αντιβαίνει στον Ορθό Λόγο και δε συντελεί στην ανθρώπινη ευδαιμονία.