Ο μεγάλος κάμπος, όπως και πρόσφατα, είχε τη σπόριμη γη των δημητριακών, σιτάρια και κριθάρια, τα αμπέλια και τις ελιές, όπως και τώρα! Διάσπαρτα τα σημάδια, σαν αρχιτεκτονικά μέλη σε μικρά εξωκλήσια, που θα δούμε, δείχνουν τη συνέχεια στην Κλασσική, Ελληνιστική και κύρια Ρωμαϊκή περίοδο! Η χριστιανική θρησκεία, όπως παντού, διέσωσε την προγενέστερη εποχή, εντοιχίζοντας την στα δικά της ιερά! Και μαζί τα διάσπαρτα παντού, όστρακα από τα πολυκαιρισμένα, σπασμένα αγγεία! Πριν όμως μαζέψουμε αυτά τα διάσπαρτα ενδεικτικά σημάδια, καθώς και τα υπέροχα κατάλοιπα των μαρμάρινων ελαιόμυλων, θα αναφερθούμε στην ύπαρξη έγγραφης αναφοράς, σε γνωστά τοπωνύμια του κάμπου, που επαναλαμβάνονται μέσα στον χρόνο! Έτσι σε λίθο, πασίγνωστο πια, σαν Κτηματολόγια του 300 μ.Χ., της Ρωμαϊκής περιόδου του Διοκλητιανού, ανάμεσα στα άλλα τοπωνύμια αναφέρεται αρχικά και το σημερινό χωριό Σκούντα: (Χω)ρίονΣυκούντος μερ.δ/αμπ.ιουγ.έ/σπορ.ιουγ.ξ/ελ.γυρ.ρπς. (IGXII.2,76) Δηλαδή συγκεκριμένη φορολογήσιμη σπόριμη γη, αμπέλια (σε ιούγερα) και γύροι (πεζούλες, από τότε) ελιών! Για την Σκούντα θα αναφερθούμε αργότερα! Είναι ο οικισμός που αναφέρεται και το 1548 και επιβιώνει και σήμερα!

Το άλλο τοπωνύμιο τα Μακριανά, αρχίζει από το νεκροταφείο του Ιππείους και απέναντι από τα λατομεία, με τον Αϊ Νικόλα, όπου παρατηρούνται αρχιτεκτονικά μέλη παλιού ναού και ένα υπέροχο, αρχαίο πηγάδι, μέχρι το Ντιπ βρίσκονται αρκετά όστρακα Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Αγγείων! Είναι (Χω)ρίον Μακριανών/αμπ.ιουγ.ι/σπορ.ιουγ-/ελ.γυρ.ο/νομ..ιουγ.ή (IG,XII.2,77). Εδώ έχουμε και την «νομή», της κτηνοτροφικής γης! Το ενδιαφέρον είναι ότι το 1548, το χωριό Μακριανά υπάρχει ακόμα! Αυτή την μεταβυζαντινή εποχή του κάμπου, με τα χωριά του, θα την περιγράψουμε αργότερα!

Ανάμεσα στο Ίππειος και στα Κεραμειά, υπάρχει η αγροτική περιοχή Αρακλές! Εδώ υπάρχουν τρία εξωκλήσια, ο Ταξιάρχης, στην περιοχή Καγιάνι, ο Αϊ Γιώργης και η Αγία Παρασκευή με την τεράστια δρυ! Σε όλα βρίσκονται μέλη από παλιούς ναούς (δομικά μέλη αρράβδωτοι κίονες, αττικο-ιωνική βάση)* Το χωριό Ηρακλής αναφέρεται το 1548. Όμως το (Χω)ρίον Ηρακλής ή Ηρακλέους υπάρχει σε τρεις αναφορές! Όλες αναφέρουν τη σπόριμη γη, τα αμπέλια και τους γύρους των ελαιών! (Συμπλήρωμα Επιγραφών Χαριτωνίδη 1986, αρ.17, IGXII.2,76 και 78). Αυτή είναι μια πρώτη προσέγγιση της Ύστερης Αρχαιότητας στον Κάμπο!

* Στα Χνάρια τα Παληά, 1986, σελ. 105

Αϊ Νικόλας Μακριανών

με τα αρχιτεκτονικά μέλη

και παλιό πηγάδι

ο Αϊ Γιώργης

με τα αρχιτεκτονικά μέλη

και η Αγ. Παρασκευή

στις Αρακλές-Ηρακλής!