Με τι, λοιπόν, οι άνθρωποι που μένανε σε τούτη την γωνιά του νησιού, χτίσανε αυτά που τους ήταν απαραίτητα για να ζήσουν, μέσα στις χιλιετίες; Σίγουρα με τα πετρώματα που είχαν γύρω τους! Αυτό το μέρος αποτελείται από τα παλιά, αυτόχθονα, προαλπικά πετρώματα του υποστρώματος του νησιού! Έτσι έχουμε διαφόρων ειδών σχιστόλιθους, που τους λένε «λίγδους» σε σέτια, γεφύρια, νερόμυλους και κτίσματα (λιγότερα από το Πλωμάρι) και σκεπάζουν τεράστιες εκτάσεις (Rs πράσινο και C.sch μπλέ).Ανάμεσα υπάρχουν φακοί και συγκεντρώσεις ασβεστόλιθων. Αυτά τα «Μάρμαρα», τα πασίγνωστα γκρίζα, με λευκά νερά, όπως του Τασλικιού στον Σκόπελο** σχηματίζουν μεγάλες συγκεντρώσεις στο Πετροβούνι (250 μ. πάχος), στο Παλιόκαστρο, στο μάρμαρο του Κοκότση και σε άλλα μικρά υψώματα μέσα στον ελαιώνα (P.C.mr, γαλάζια) μαζί με τους σχιστόλιθους και ανήκουν στο Πέρμιο - Λιθανθρακοφόρο (υπάρχουν και νεότεροι σχιστόλιθοι των 248 εκ. ετών) !Το Όρος (300 μ. πάχος), και τα νησιά του (C.mr) είναι λίγο παλαιότερα! Όλα όμως χάνονται από τα 386-248 εκ. χρόνια! Αυτά λοιπόν τα μάρμαρα στολίζουν σπίτια και εκκλησιές με κολώνες, σκάλες, απλές γούρνες και ανάγλυφα κοσμήματα, τις γωνιόπετρες και τους θολίτες στα τόξα των γεφυριών και υπέροχες κρήνες. Συγχρόνως αποτέλεσαν δομικό υλικό όλων των κτισμάτων μαζί με τον σχιστόλιθο. Από τα τείχη των αρχαίων κάστρων και προϊστορικών σπιτιών,μέχρι σήμερα! Όμως στην Γέρα «κάθισε» και ένα νέφος πυρακτωμένου, ηφαιστειακού ιγκνιβρίτη, ίσως 16 εκ. ετών (στο Νεογενές). Είναι η γνωστή Μαλακόπετρα, που εκεί στα Πεύκαρα και στον Μαύρο λάκκο, έδωσε τόνους γκρίζας, κίτρινης, καφέ πέτρας, η οποία έφτιαξε τις εκκλησιές, τα υπέροχα καμπαναριά και αμέτρητα σπίτια, όλα αυτά μαζί με τους ασβεστόλιθους και τους σχιστόλιθους. Την βγάζουν ακόμα παράνομα από το σχετικά λεπτό στρώμα, που σκέπασε το παμπάλαιο υπόστρωμα της περιοχής (ιγ κίτρινο). Εντύπωση προκαλούν μικρές συγκεντρώσεις πυριγενών πετρωμάτων (βασάλτες) στον βράχο δίπλα στον παράξενο, γεωλογικό σχηματισμό του «κρατήρα» στην Καβουρόλιμνη και απέναντι στον λόφο του Γρημάνη στα Λουτρά (πορτοκαλί β), ενώ από το Πέραμα έως τον Παπάδο απλώνεται το παχύ στρώμα των Αργίλων, των άμμων και των κροκάλων του τεταρτογενούς (μπεζ, Q.al),το αργιλόχωμα των καμινιών, που από τα παμπάλαια χρόνια (δίπλα στα νερά του κόλπου) έως σήμερα ήταν το υλικό των αγγειοπλαστών και κεραμοποιών!

* Εκτενής βιβλιογραφία και ο Γεωλογικός Χάρτης του Μ.Φ.Ι.

** Ίσως το όνομα του οικισμού(από το 300 μ.Χ.) να οφείλεται σ’ αυτόν το βράχο!

με σχιστόλιθους

μάρμαρα και ιγκνιβρίτες

ή μόνο μάρμαρα του τασλικιού

ιγκνιβρίτες σε εκκλησιές

και στον μιναρέ

αλλά και άργιλοι παμπάλαιων καμινιών

και ο παράξενος βασάλτης στην Καβουρόλιμνη, όλα στη Γέρα!