«Ενταύθα υπάρχει και μικρός λιμήν παραλίως και μεταξύ αυτών και των Θέρμων φαίνονται ερείπια αρχαία, τήδε κακείσε». Εδώ γινόταν πανήγυρις προς τιμήν του Αγίου Κωνσταντίνου στις 21 Μαΐου «πάγκοινος, στα δε ιαματικά ύδατα προς θεραπείαν πολλοί εκ της νήσου και της Ανατολής και έτος τον Μαιών, Αύγουστον και Σεπτέμβριον».

... και ενεπίγραφα βάθρα

Αυτά μας λέει ο Αρχοντόπουλος το 1894. Τα θερμά νερά, πορτοκαλιά από το σίδηρο, με αρκετά μεταλλικά άλατα, 49,9 βαθμ. C, «κατά πολλών νοσημάτων και παθών» (1850) τρέχουν και θεραπεύουν ακόμα στο σύγχρονο λουτρώνα, ενώ πίσω από αυτόν αχνίζει ο τόπος από τους φωταγωγούς των δύο θολωτών τουρκικών αιθουσών, για τους άνδρες και τις γυναίκες.

... δίπλα στους τουρκικούς λουτρώνες

Εδώ το θεραπευτικό συγκρότημα στήριξε ένα ολόκληρο ιερό, αφιερωμένο στην Ευάκοο Θερμία Άρτεμη, το οποίο σκόρπισε παντού μαρμάρινα κομμάτια από την εντυπωσιακή του πορεία στον τόπο. Στο δυτικό λουτρώνα, ο κεντρικός στύλος φέρει το μεγάλο ιωνικό κιονόκρανο του ναού, της υστεροελληνιστικής και Ρωμαϊκής Περιόδου.

... και στο σύγχρονο λουτρό

Το ιερό θεραπευτικό συγκρότημα δίνει συνεχώς στις ανασκαφές τα εντυπωσιακά ευρήματα των λουτρώνων και των συνοδών πλακόστρωτων κοιτώνων (το 1936 στη Χωράφα, το 1993 μπροστά στο ξενοδοχείο), όμως μεγάλη αξία έχουν τα ενεπίγραφα βάθρα (έχουν τώρα τοποθετηθεί στην υπαίθρια συλλογή, στον Άγιο Κωνσταντίνο) προς τιμήν «των αγωνοθετών, αρχιερέων και πανηγυριαρχών», που χρηματοδοτούσαν τις γιορτές προς τιμήν της θεάς. Τα αρχιτεκτονικά μέλη δείχνουν τη συνέχεια στους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους.

... στο επιβλητικό «Σάρλιτζα Παλλάς»

Οι Τούρκοι χτίζουν τα δύο λουτρά, που ίσως είναι και η θέση του αρχαίου ιερού, ενώ στα 1903, ο Χασάν Μολλά Μουσταφά, αδελφός Χιμλή Πασά, κτίζει το υπέροχο ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Παλλάς» με τα απαραίτητα προσκτίσματα, ένα υπέροχο αρχιτεκτόνημα, το οποίο περνά το 1923 στο Ελληνικό Δημόσιο, το 1925 στην ΕΤΕ και από το 1933, με δημοπράτηση στο ΤΣΑΥ.

 ... που κατάντησε το κτήριο

Δύο επεκτάσεις, το 1936 και το 1952 - ’56, του δίνουν τη σημερινή μορφή, μόνο που τώρα το ξεφτίζει ανεπανόρθωτα η εγκληματική εγκατάλειψη. Μαζί κτίστηκαν και τα Πασάδικα, ξενώνες που είχαν και αυτοί ερειπωθεί. Το 1997, ο Δήμος Θερμής τα μετέτρεψε σε ένα υπέροχο κέντρο. Δίπλα υπάρχουν και οι ιδιωτικοί, ανακαινισμένοι ξενώνες «Scander», όλα δεμένα με τη μακρόχρονη ιστορία των θερμών πηγών.

... και η αυλόπορτά του ερείπια