Όπως θα γνωρίζουν ασφαλώς οι αναγνώστες της εφημερίδας αυτής το «Εμπρός», λόγω της νέας πραγματικότητας που έχει διαμορφωθεί και στον τύπο, πράγμα το οποίο ανέλυσε συστηματικά ο διευθυντής του Μ. Μανώλας, θα εκδίδεται πλέον κάθε Σάββατο, δηλαδή η συχνότητά του θα είναι εβδομαδιαία και όχι καθημερινή. Στη νέα αυτή μορφή ο Μανώλης μου έκανε την τιμή να ζητήσει να συνεχίσω την συνεργασία μου. Έτσι οι αναγνώστες αυτής της επιφυλλίδας θα μας βρίσκουν κάθε δεκαπέντε μέρες στο «Εμπρός» του Σαββάτου, το οποίο, από καρδιάς εύχομαι να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα με τον καλύτερο τρόπο, για το καλό του νησιού μας.

Πολλές φορές έχω γράψει από τη στήλη αυτή για την ανάγκη διάσωσης των πάσης φύσεως ιστορικών τεκμηρίων και την ανάγκη να διαθέτουν οι πολίτες και ιδιαίτερα όσοι βρίσκονται σε κρίσιμες θέσεις του κρατικού μηχανισμού -και όχι μόνο- την ευαισθησία και την ετοιμότητα να διασώζουν ότι χαρτί παλιό ή και καινούριο ακόμα, πέφτει στα χέρια τους. Μάλιστα στην απορία τους τι να τα κάνουν αυτά τα παλιά χαρτιά, έχουν από καιρό τη μοναδική δυνατότητα να τα καταθέτουν στο Παράρτημα των Γενικών Αρχείων της Λέσβου (ΓΑΚ Νομού Λέσβου).

Φυσικά η παρατήρηση και η παρότρυνση αυτή δεν αποτελεί δική μου επινόηση, αλλά προέρχεται από την ανάγκη διάσωσης των ιστορικών τεκμηρίων και μέσω αυτών της γνωριμίας μας με το παρελθόν βάσει τεκμηρίων, πράγμα που για τις κοινωνίες αποτελεί στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του παρόντος και του μέλλοντος.

Όπως έλεγα, αυτή η ανάγκη που είναι, ας πούμε ένα αίτημα των ειδικών, το οποίο όμως κάποια στιγμή γίνεται και γενικότερο αίτημα, όταν εκφράζεται από ανθρώπους που βρίσκονται επικεφαλής θεσμών με μεγάλο ειδικό βάρος.

Ένα τέτοιο γενικότερο ενδιαφέρον νομίζω ότι εκφράζει ένα έγγραφο της Νομαρχίας Λέσβου που φέρει ημερομηνία 19 Απριλίου 1956 και υπογράφεται από τον τότε νομάρχη Νικ. Μπιράκη. Ο νομάρχης αυτός υπηρέτησε στο νησί μας από τις 16 Ιανουαρίου 1953 έως τις 8 Ιανουαρίου 1957. Πολλά στοιχεία για την παρουσία και τη δράση του μας δίνει ο Παναγιώτης Παρασκευαΐδης στο πολύτιμο βιβλίο του: «Οι νομάρχες της Λέσβου, 1912-2006», (Μυτιλήνη 2006, σελ. 81-87), απ’ όπου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αντλήσει πληροφορίες για το πρόσωπο και τη δράση του.

Εγώ όμως θα περιοριστώ στο έγγραφο που απευθύνει ο νομάρχης αυτός, ένα περίπου χρόνο πριν αφήσει τη νομαρχία της Λέσβου και το οποίο έχει ως αποδέκτες κυρίως τους δημάρχους και τους κοινοτάρχες του νησιού μας, αλλά φαντάζομαι και όλους τους πολίτες. Θα αναφέρω το σκεπτικό του εγγράφου επί λέξει, προκειμένου να γνωρίσουμε την ιδεολογική τοποθέτηση του νομάρχη εν σχέσει προς τα ιστορικά τεκμήρια και εν γένει προς κάθε τεκμήριο του παρελθόντος.

«Είναι γνωστόν εις πάντα πνευματικόν άνθρωπον ότι εις τας νήσους Λέσβον και Λήμνον υπάρχει άφθονον αρχαιολογικόν, ιστορικόν, λαογραφικόν και γενικώς πνευματικόν υλικόν, εν πολλοίς ανεκμετάλλευτον, όπερ ερχόμενον εις φως σποραδικώς και κατά τύχην μέχρι σήμερον καταθέλγει πάντα δυνάμενον να εννοήση την αξίαν του.

Εκ των σποραδικώς τούτων περιπτώσεων δύναταί τις να αντιληφθή ποίαν αξίαν θα έχη το υλικόν τούτο συγκεντρούμενον και ποίαν ωφέλειαν θα παρέξη τόσον εις πάντα πνευματικόν άνθρωπον όσον και εις τας ωραίας ταύτας νήσους από τουριστικής και πνευματικής απόψεως.

Διά τους λόγους τούτους μεταξύ άλλων παρεμφερών ενεργειών ημών, ήχθημεν εις την απόφασιν όπως συγκεντρώσωμεν το εις την περιφέρειάν ημών υπάρχον παντός είδους πνευματικόν υλικόν, όπερ πιστεύομεν ότι θα είναι άρτιον και δεν θα έχη ανάγκην συμπληρώσεως και θα αποτελέση την βάσιν της καλλιεργείας της λαογραφίας των νήσων Λέσβου και Λήμνου.

Προς τον σκοπόν αυτόν πέμπομεν υμίν συνημμένως σημείωμα εις ο ενδεικτικώς όλως αναγράφομεν τα κύρια σημεία περί των οποίων θα ασχοληθήτε. Δύνασθε πάντως να ενδιαφερθήτε διά την ανάπτυξιν και άλλων θεμάτων μη αναγεγραμμένων εν τω ως άνω σημειώματι».

Για όλα αυτά όμως θα μιλήσουμε σε δεκαπέντε ημέρες.