Λίθοι, πλίνθοι, κέραμοι βιαίως και όχι ατάκτως ερριμμένα (όπως λέει και ο Ξενοφώντας με τη φωνή του Σωκράτη) είναι μια σημερινή εικόνα σε πολλά σημεία της Σάμου.

Έρχεται κάθε τόσο ένα τραγικό συμβάν, μια ανείπωτη καταστροφή να μας υπενθυμίσει τις μόνιμες πλημμέλειες και τη θανάσιμη ακηδία μας για ένα σωρό πρακτικά πράγματα γύρω μας πλην ζωτικής σημασίας.

Ένας επισφαλής και σαθρός τοίχος, για παράδειγμα, που καταπλάκωσε δυο αθώες και ανυποψίαστες ψυχές στη Σάμο ήρθε να αναδείξει θέματα ασφάλειας, αλλά ταυτόχρονα και αισθητικής, θέματα που θα ’πρεπε να τα είχαμε λύσει πριν από αρκετές δεκαετίες.

Δεν σεβόμαστε το φυσικό περιβάλλον, που σημαίνει ότι δεν σεβόμαστε ούτε και υπολογίζουμε την ανθρώπινη ζωή. Μάλιστα συντηρούμε και μια περίεργη νομοθεσία που λοιδορεί και διαιωνίζει τα προβλήματα. Γιατί δεν είναι μόνο τα σεισμικά. Εδώ έχουν καεί περιουσίες από έναν πεύκο που το δασαρχείο επιμένει να τον θεωρεί «μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς»!...

Θεσπίσαμε αυστηρό πράγματι αντισεισμικό κανονισμό, γιατί ήταν εθνική ανάγκη αλλά ταυτόχρονα γιατί είχε και «μάσα», αλλά αδιαφορήσαμε για τις υπάρχουσες παγίδες των παλαιών κτισμάτων.

Θα καταφέρει η δυστυχία να μας ξυπνήσει από τον λήθαργο; Πολύ αμφιβάλλω.

Και μπορεί κατά τη μυθολογία να καταγόμαστε από τον Προμηθέα, όμως λατρεύουμε όλοι τον αδελφό του τον Επιμηθέα. Όλα τα γνωρίζουμε εκ των υστέρων και είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να μετανοήσουμε.

Όμως τη ζωή την κερδίζει και την κατακτά αυτός που μπορεί να την προβλέψει.

Χαλάσματα και στενά σοκάκια που δεν περνάει ούτε φορτωμένος γάιδαρος, λασπόχτιστα σπίτια διώροφα διακοσίων ετών, τσατιά και σαχνισίρια ξεχαρβαλωμένα, πετρόχτιστα σχολεία και δημόσια κτήρια και εκκλησίες παλιές, όμορφες και «σεβαστές» με την κυριολεξία της λέξης, γιατί είναι έτοιμες για κάθε ρίχτερ.

Οι άθλιοι δρόμοι και τα ανύπαρκτα ή μολωμένα πεζοδρόμια ολοκληρώνουν την εικόνα μιας σχεδόν τριτοκοσμικής χώρας, παρά τα δεδομένα φυσικά της θέλγητρα που εξακολουθούν να έλκουν εξερευνητές και ρομαντικούς τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο.

Σε τέτοιες τραγικές στιγμές που ζήσαμε στο νησί στις 30 του φετινού Οκτώβρη αντιληφθήκαμε δια της βίας πόσο χρήσιμα μπορεί να είναι για μια πόλη τα πράσινα πάρκα, οι ανοιχτές πλατείες και οι μεγάλοι και άνετοι δρόμοι.

Θα ’λεγε κανείς ότι σε θεμελιώδη πράγματα δεν έχουμε κάνει ούτε ένα βήμα πέρα από τον χρυσό αιώνα της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας.

Υπήρχαν τότε όπως διαβάζουμε αρχιτεκτονικές μελέτες και οικοδομικοί κανονισμοί για όλα τα δημόσια και ιδιωτικά κτίσματα και για τους ναούς.

Σε κάποιους στενούς δρόμους που δεν μπορούσε να επέμβει δραστικά, είχε θεσμοθετήσει ο Ιππίας οι κύριες πόρτες να ανοίγουν υποχρεωτικά προς τα μέσα.

Ο ίδιος τύραννος φορολόγησε και τα υπερώα των οικιών που προεξείχαν ως εξώστες, τα λεγόμενα «γεισηποδίσματα».

Μετά την καταστροφή του Πειραιά από τους Πέρσες, με τα σχέδια του πολιτικού μηχανικού Ιππόδαμου του Μιλήσιου, πυθαγόρειου και πατέρα της πολεοδομίας, ξαναχτίστηκε η πόλη με υποδειγματική αρτιότητα και καλαισθησία.

Με ανύπαρκτα τεχνικά μέσα έχτιζαν και ομόρφαιναν τις πόλεις τους οι αρχαίοι, και μεις με πακτωλούς προγραμμάτων δεν μπορούμε να κλείσουμε μια λακκούβα.

Και είναι και η καλαισθησία. Αυτή η αισθητική είναι που λείπει -μεταξύ πολλών άλλων- και σήμερα από μια χώρα που μεσουράνησε κάποτε χάρη σε αυτή.

Διαβάζουμε ότι από τον Αγάθαρχο και μετά οι Αθηναίοι συνήθισαν να ζωγραφίζουν με ποικίλα θέματα και τους εσωτερικούς τοίχους των σπιτιών.

Οι αλλεπάλληλες καταστροφές που έπληξαν όλη τη χώρα τον τελευταίο καιρό (μόνο ακρίδες και σκνίπες δεν είδαμε ακόμα!...) υποχρεώνουν πλέον την πολιτεία να θεσπίσει περισσότερα «σοσιαλιστικά» μέτρα, μέτρα δηλαδή που να νοιάζονται περισσότερο και με αυστηρότερο τρόπο για το κοινό καλό, την κοινή ωφέλεια και προπαντός την κοινή ασφάλεια.