Και οι κρίνοντες κρίνονται...

12/08/2024 - 11:30

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η δημοκρατία είναι το τελειότερο πολίτευμα από αυτά που εφάρμοσε ο άνθρωπος στη διάρκεια της ιστορικής του διαδρομής. Είναι, όμως, ένα πολύ «ευαίσθητο» πολίτευμα, πράγμα που έκανε τον Ρουσσώ να πει στο Κοινωνικό Συμβόλαιό του πως, αν υπήρχε λαός από Θεούς, αυτός θα κυβερνιόταν δημοκρατικά. Αυτό σημαίνει πως η δημοκρατία δεν πρέπει να κακοποιείται. Δυστυχώς, όμως, και οι πολιτικοί μας κάνουν ό τι μπορούν να την απαξιώσουν και να τη μειώσουν στη συνείδηση του λαού. Αυτό δείχνει και η στάση που τήρησαν τα κόμματα απέναντι στη δικαιοσύνη με αφορμή την απόφαση που πήρε το Ανώτατο Δικαστήριο του Αρείου Πάγου σχετικά με τις υποκλοπές και τις παρακολουθήσεις κάποιων πολιτικών και άλλων αξιωματούχων από διάφορες κρατικές υπηρεσίες. Η απόφαση αυτή δεν εμπλέκει την κυβέρνηση σε αυτές τις παρακολουθήσεις, πράγμα που αδυνατούν να δεχτούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.  

Κατ’ αρχάς το δημοκρατικό πολίτευμα έχει κάποιες αρχές και όσο περισσότερο εφαρμόζονται αυτές οι αρχές τόσο πιο καλά λειτουργεί αυτό. Τέτοιες αρχές είναι, για παράδειγμα, η αρχή της πλειοψηφίας, η αρχή της ισονομίας, η αρχή της αξιοκρατίας, η αρχή της ελευθερίας, η αρχή του σεβασμού προς τους άρχοντες και τους νόμους. Πέρα, όμως, από αυτές τις αρχές υπάρχει και η βασική αρχή της διάκρισης των εξουσιών που κατοχυρώνεται από το 26ο άρθρο του Συντάγματός μας. Σύμφωνα με αυτό στο δημοκρατικό μας πολίτευμα λειτουργούν τρεις εξουσίες, η νομοθετική, που εκπροσωπείται από τη Βουλή και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η εκτελεστική που εκπροσωπείται από την κυβέρνηση και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και η δικαστική που εκπροσωπείται από τους δικαστές. Οι εξουσίες αυτές λειτουργούν αυτόνομα και ανεξάρτητα και υποτίθεται πως δεν επηρεάζεται η μία από την άλλη. Ο όρος «διάκριση των εξουσιών» φαίνεται πως ανήκει σον Γάλλο φιλόσοφο και διαφωτιστή Μοντεσκιέ, ενώ αναφορές στην ουσία της αρχής αυτής συναντά κανείς στην Ιλιάδα του Ομήρου και στον Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης λέει στα Πολιτικά του πως κάθε πολίτευμα διαθέτει τρία στοιχεία που, αν λειτουργούν σωστά, τότε και το πολίτευμα λειτουργεί σωστά. Το ένα είναι «το βουλευόμενον περί των κοινών», το άλλο είναι «το περί τας αρχάς» και το τρίτο είναι «το δικάζον».  

Τα προβλήματα στον τομέα της δικαιοσύνης, όπως και στους άλλους τομείς, πηγάζουν από το γεγονός πως όλοι αυτοί οι θεσμοί εκφράζονται από ανθρώπους. Ο Βολταίρος έλεγε πως «η πιο όμορφη λειτουργία της ανθρωπότητας είναι η απόδοση της δικαιοσύνης», ενώ ο Δίδυμος παρατηρούσε πως «πρέπει ο δικαστής να γνωρίζει πως είναι υπηρέτης της κρίσεως του Θεού και πως δεν έχει το δικαίωμα να αντιμετωπίζει μια υπόθεση, όπως επιθυμεί, με αποτέλεσμα να απονέμει χαριστικά το δίκαιο σε αυτούς που κρίνει». Είναι βέβαιο πως δεν το έχουν συνειδητοποιήσει αυτό όλοι οι δικαστές. Εξάλλου, από τη στιγμή που οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί ορίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση είναι επόμενο να υπάρχει κάποια διαπλοκή ανάμεσα στη δικαστική και την εκτελεστική εξουσία. Με λίγα λόγια δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δικαστές αγοράζουν τις θέσεις τους ή τις δέχονται ως δώρο από την εξουσία και γι’ αυτό αυτοί πολλές φορές πουλούν τη δικαιοσύνη.  

Τα πράγματα, όμως, αλλάζουν, όταν η εκάστοτε αντιπολίτευση, ελάσσων ή μείζων, κατηγορεί την κυβέρνηση για παρέμβαση στο έργο της δικαιοσύνης και τον έλεγχό της. Και η υπόθεση αποκτά τραγελαφικό χαρακτήρα, όταν ένα κόμμα κατηγορεί την κυβέρνηση για παρέμβαση στο έργο της δικαιοσύνης και για εξυπηρέτηση των συμφερόντων της από την ηγεσία της τη στιγμή που αυτό το κόμμα κυβέρνησε τη χώρα, όρισε σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία την ηγεσία των ανωτάτων δικαστηρίων, έχει καταγγελθεί από δικό της Υπουργό δικαιοσύνης για παρεμβάσεις στο έργο της και έχει Υπουργό καταδικασμένο γι’ αυτούς τους λόγους! Το να κρίνει κάποια απόφαση των δικαστών ένα κόμμα που δεν έχει ασκήσει εξουσία είναι βέβαια ανεκτό και πολλές φορές επιβεβλημένο. Είναι θεμιτό και οπωσδήποτε ωφέλιμο να «κρίνονται οι κρίνοντες», να κρίνονται και οι δικαστές και οι αποφάσεις που εκδίδουν. Ο Γρ. ο Ναζιανζηνός είπε «Ίσθι κρινόμενος ο κριτής και ήττον αμαρτήσεις», δηλαδή «να έχεις κατά νου πως και ο κριτής κρίνεται και τότε θα διαπράξεις λιγότερα σφάλματα». Αλλά και ο Μ. Γκόρκι έλεγε «Μη βιάζεστε να δικάσετε κάποιον. Το να καταδικάσετε κάποιον είναι πολύ εύκολο, αλλά γι’ αυτό ακριβώς μην αφήσετε να παρασυρθείτε από αυτή την ευκολία». Είναι απαράδεκτο να το κάνει αυτό ένα κόμμα που άσκησε εξουσία, γιατί, όπως λέει ο αρχαίος σοφός, «αρχή άνδρα δείκνυσι», η «άσκηση της εξουσίας δείχνει την ηθική ποιότητα ενός ανθρώπου».  

Ο Αριστοτέλης έλεγε πως σημασία δεν έχουν οι θεσμοί και τα πολιτεύματα, αλλά οι άνθρωποι που τα εκφράζουν. Είναι χαρακτηριστικά όσα λέει ο Δημοσθένης απευθυνόμενος στον Κατά Μειδίου λόγο του στους δικαστές. Αυτός ρωτά τους δικαστές: «Και ποια είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος από εσάς φωνάξει, όταν αδικείται, αυτοί θα τρέξουν και θα βοηθήσουν;» « Όχι», απαντά, «γιατί οι νόμοι είναι γράμματα γραμμένα και δεν μπορούν να το κάνουν αυτό». «Ποια είναι , λοιπόν, η δύναμη τους;», ξαναρωτά. Και απαντά: «Εσείς είστε η δύναμή τους, αν τους κατοχυρώνετε και αν τους παρέχετε πάντα έγκυρους σε αυτούς που τους έχουν ανάγκη. Οι νόμοι, λοιπόν, είναι ισχυροί με εσάς και εσείς με τους νόμους. Πρέπει, λοιπόν, ο καθένας να τους βοηθά και να τους ενισχύει , όπως θα βοηθούσε τον εαυτό του, αν αδικούνταν, και πρέπει να θεωρεί τα αδικήματα εναντίον των νόμων δημόσια εγκλήματα, όπου και αν διαπιστωθούν, και να μην επικαλείται κανείς τις υπηρεσίες που προσέφερε στην πόλη ούτε να παρακαλεί να τον λυπηθούν ούτε να βρίσκει κάποιον άνθρωπο να μεσολαβήσει , για να σωθεί, ούτε να χρησιμοποιεί κανένα τέχνασμα με το οποίο θα αποφύγει την τιμωρία, αν παραβεί τους νόμους» (Κατά Μειδίου 223-224).  

Ας λάβουμε υπόψη πως το έργο των δικαστών είναι δύσκολο. Πολλές φορές δεν είναι εύκολο να κρίνουν ποιος είναι ένοχος και ποιος είναι αθώος. Μπορεί οι δικαστές, κάποιοι δικαστές, κάποιες φορές, να γίνονται αφορμή για δικαστικές πλάνες, που για να τις αποφύγουν θεωρούν καλύτερο να αθωώσουν τον ένοχο παρά να καταδικάσουν τον αθώο, μπορεί ακόμη συνειδητά κάποιοι να εκδίδουν κάποια απόφαση που δεν είναι σύμφωνη με το δίκαιο, για να εξυπηρετήσουν κάποια συμφέροντα, δικά τους ή άλλων, αλλά αυτό δε δίνει το δικαίωμα σε κανένα να «πυροβολεί» τη δικαιοσύνη, γιατί έτσι πληγώνει την ίδια τη δημοκρατία, και πολύ περισσότερο να ταυτίζει το «δίκαιο» με αυτό που πιστεύει ο ίδιος.  

 

 

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey