Η Σκάλα πριν το 1913 χωρίς την Παναγιά…

Μετά τη Βίγλα, ένα μικρό κομμάτι ομορφιάς, ένα λιμανάκι, η Σκάλα της Συκαμιάς, την οποία αγαπούσε ο Στρατής Μυριβήλης, με τη μουριά που καθόταν στον ίσκιο της και την «Παναγιά τη Γοργόνα» του, με την οποία την έκανε πασίγνωστη, είναι γεμάτη μικρά κεντράκια για φαγητό, καφετέριες δίπλα στο κύμα, αυτές τις μοναδικές ψαρόβαρκες (όπου Λέσβου) μέσα στο μικρό κύκλο του λιμανιού της και στο βάθος, ψηλά στο βουνό, σκαλωμένο το πέτρινο, πανέμορφο χωριό.

και με το εκκλησάκι…

Αυτό το εκκλησάκι στο βράχο κτίστηκε το 1913. Ο βράχος πολλές φορές κινδύνεψε να ισοπεδωθεί! Το μικρό πέτρινο λιμενοβραχίονα αντικατέστησε ο σύγχρονος, το ανακαινισμένο μεγάλο κτήριο ήταν κάτω σαπωνοποιείο και στον επάνω όροφο ήταν το τελωνείο. Δύο παλιά πηγάδια, δένδρα, η παλιά τούρκικη βρύση και το ελαιοτριβείο, με το φουγάρο, αποτελούν μαζί με τα σύγχρονα σπίτια και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια την εικόνα του οικισμού.

αμφιθεατρικά η ομορφιά…

Αυτό το ελαιοτριβείο, στη θέση λιόμυλου (του Βασιλείου), το χτίζει ο Καλιγέρης ατμοκίνητο, με τρία μπασκιά, που το 1909 (Οικ. Τάξης) αναφέρεται «εκ των αρίστων της νήσου». Αυτός κτίζει την Παναγιά στο βράχο και το μεγάλο του σπίτι το ανοίγουν ακόμα οι κληρονόμοι του. Στην πλατεία υπήρχε ακόμα ο ελαιόμυλος του Κυρέλη (τώρα μαγαζί).

και σε ευθεία…

Έρχεται ο ελαιουργικός συνεταιρισμός και χτίζει δικό του ελαιοτριβείο απέναντι από του Καλιγέρη με ένα μπασκί. Και μετά αγοράζει του Κυρέλη (κλείνει το επάνω) και δουλεύει με δύο μπασκιά (έως το 1945).

με φόντο το χωριό…

Μετά ο συνεταιρισμός αγοράζει αρχικά το μισό του Καλιγέρη (1952) και μετά το αναλαμβάνει ολόκληρο και το εκσυγχρονίζει. Τα αναφέρω αυτά γιατί η ελιά είναι πανταχού παρούσα και, μαζί με το εργοστάσιο του Πλατογιάννη στο χωριό, αυτά άλεθαν όλο το μαξούλι. Αυτό το μικρό λιμανάκι, που το 1834 ήταν «άσυλο στα καΐκια», έπαιξε με το χρόνο ιδιαίτερο ρόλο στην περιοχή.

το παλιό σαπωνοποιείο-τελωνείο…

Τώρα πιάνουν τα καΐκια που φέρνουν τουρίστες από τη Μήθυμνα. Μετά την Παναγιά, τσιμεντώθηκε η παραλία και «άνοιξε» ο βράχος που την έκλεινε στα δυτικά. Έτσι συνεχίζεται ο δρόμος προς την πλαζ και την Εφταλού. Γεμάτος από ανθρώπους που έρχονται διωγμένοι από κατεστραμμένες και γεμάτες θανατικό πατρίδες.

όπως είναι σήμερα…

Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, ο οικισμός εκτεινόταν από τη Βίγλα έως την περιοχή της Σκάλας, όπου υπάρχουν και εδώ λαξευμένοι τάφοι, αμέσως επάνω από τα σπίτια. Εκεί που υπήρχε το κτήριο του ελαιοτριβείου του Συνεταιρισμού βγήκαν στην επιφάνεια μέλη παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, όπως κίονες και ο αμφικιονίσκος που υπάρχει καθώς και πολλά άλλα, τα οποία περιγράφει ο αρχαιολόγος Χαριτωνίδης. Κανείς δεν ξέρει αν υπήρχε και λιμενική εγκατάσταση τα χρόνια αυτά.

το εργοστάσιο του Καλιγέρη…

Σημ. Ευχαριστώ το Γιγιντή Γιώργο για την ωραία συζήτηση που είχαμε πρόσφατα.

και το σπίτι του…

το 1983…

και τώρα…

η μουριά του Στράτη…

τα μέλη της παλαιοχριστιανικής…

δίπλα στα σωσίβια των Πέρα…

και την παλιά βρύση.