Η παρουσίαση τούτη, έρχεται σαν συνέχεια της ενότητας της Ποταμιάς, στην Καλλονή και έχει σχέση με το θέμα της αυθαίρετης μετατροπής παλιών εξωκκλησιών της Παναγίας, στην ανιστόρητη «καινοφανή αγιογραφική μορφή» της «τριχερούσας». Εξετάσαμε την περίπτωση της Παναγιάς στην Ποταμιά και τώρα θα αναφερθούμε σε μια πάλι ανιστόρητη μετονομασία την πασίγνωστης Παναγιάς στα Σκίδια σε «Τριχερούσα»! Και μάλιστα αυτό συμβαίνει σε ανακαίνιση (όπως εδώ) ή σε χτίσιμο νέου ναού, όπως στην Ποταμιά. Ο ναϊσκος βρίσκεται δίπλα στον δρόμο προς Μανταμάδο, μετά την Καράβα και πριν την Πεδή. Μετά από αυτήν κατηφορίζει από το δάσος το ποτάμι . Η λαγκαδιά, με αγριοτριανταφυλλιές, πετραμίθρες και ασπαρθιές στον περίγυρο. Το παλιό γεφύρι μια στερεή πέτρινη καμάρα, στέκει τώρα στην άκρη. Από εδώ περνούσε ο παλιός αμαξιτός προς τον Μανταμάδο. Και αριστερά μας η Παναγία (39^ο 15 41 Ν 26^ο 23 39 Ε). Το 1989, ασπρισμένο το εξωκκλήσι, παλιό, δείχνει την ύπαρξη παλαιού κτίσματος εδώ, από τους μεγάλους λιθόπλινθους που κείνται εδώ μπροστά. Μέσα στην Αγία Τράπεζα βρίσκεται αράβδωτος κίονας και ακατέργαστο επίθημα από καφέ ανδεσίτη! Δίπλα η σκεπασμένη πηγή, το «αγίασμα», και μια μυλόπετρα. Είναι η περιοχή «Σκίδια». Η μικρή πλάκα στον βορεινό τοίχο δείχνει την ημερομηνία, ίσως του παλαιότερου ναού: ΣΓ-ΠΓ 1899. Επάνω από την θύρα αναφέρει με σταυρό ΣΓ-ΧΦ Κτήτορες και παλαιότεροι ανακαινιστές. Δεν έχει εξωτερική κόγχη ιερού το οποίο έχει στρογγυλό φεγγίτη. Την λένε (1989) Παναγιά η Εξαδάκτυλη. Το εκκλησάκι ανακαινίστηκε, αφαιρέθηκε το λευκό επίχρισμα και φάνηκε το λίθινο κτίσιμο από τον ηφαιστειακό ανδεσίτη. Αυτή εδώ η Παναγιά, δένεται με τον Ταξιάρχη! Λένε ότι, οι παγανιστές Πανηγυριστές του Ταύρου, μετέφεραν εδώ το «κισκέτς», γλεντούσαν και μετά έκαναν αλογοδρομίες στο «λινόχωμα» του Μανταμάδου! Υπάρχει όμως και μια σύνδεση παράξενη του «Ασώματου» Μεσαγρινού μερά , με αστέγαστο Ταξιάρχη, που ερχόταν στην Παναγιά με τα άλογα. Έκαναν μια στάση και μετά πήγαιναν στον Μανταμαδιώτη Ταξιάρχη!!Σαν η αρχή να βρισκόταν εκεί! Γι’αυτό και ο Μεσαγρινός Καραδούκας, το 1909, χάρισε την υπέροχη κρήνη στο Προσκύνημα, από το σκούρο μάρμαρο του λατομείου του Τασλίκ στον Σκόπελο! Τούτη η Παναγιά, μετά την ανακαίνιση, μετονομάστηκε και αυτή σε τριχερούσα, το ανιστόρητο γεγονός της αγιογραφίας , που προσθέτει το τρίτο χέρι στην εικόνα, την στιγμή που η πρωτότυπη εικόνα στην μονή Χιλανδρίου, στο Άγιο Όρος, φέρει το ασημένιο αφιέρωμα, σαν πρόσθετο, του Ιωάννη του Δαμασκηνού! *Μέσα ο ναίσκος έχει γεμίσει με εικόνες της «τριχερούσας μορφής», αυτό έχει χαραχτεί στον εξωτερικό βράχο και αυθαίρετα καθιερώθηκε το νέο όνομα! Στην αγία τράπεζα του 1989, υπήρχε ΄μονο η γνωστή εικόνα της Παναγίας, χωρίς το «τρίτο χέρι». Είναι κρίμα και μη επιτρεπτό, να μπορεί ο καθένας να αλλάζει την ιστορική πραγματικότητα, αλλά και την μορφή των μνημείων! Και αυτό δυστυχώς συμβαίνει συνεχώς στη Λέσβο.

*Για την Ιστορία της Εικόνας της Παναγίας , στην Μονή Χιλανδρίου, βλέπε προηγούμενο άρθρο στο Εμπρός της 16 Νοε 2024

με τα παλιά μέλη

 και το 2024

 κτίσμα του 1899

τώρα «τριχερούσα»

μεανιστόρητες εικόνες

ενώ υπήρχε η κανονική εικόνα το 1987

η Κρήνη στον Ταξιάρχη Μανταμάδου.