Τον Ιούλιο του 2014 σε κείμενό μου με τίτλο «Για μια νέα μεταπολίτευση» μεταξύ άλλων έγραφα: «Η μετατόπιση της Αριστεράς προς το κέντρο και η διολίσθησή της σε απόψεις που απλά συντηρούν ή και παγιώνουν την υπάρχουσα κατάσταση, την καθιστά μη Αριστερά και κατά συνέπεια πολιτική δύναμη που δε θα αλλάξει τα πράγματα, δύναμη διαχείρισης, με ιστορικά προδιαγεγραμμένη πορεία και ρόλο.

Η νέα Μεταπολίτευση μπορεί να είναι προς όφελος των δυνάμεων της εργασίας και του πολιτισμού και όχι η ρεβάνς των δυνάμεων του πλούτου, ανακτώντας το οκτάωρο και τη σταθερή εργασία, οικοδομώντας ένα νέο κοινωνικό κράτος, ανατρέποντας την ‘‘κανονικότητα’’ της ευελιξίας της εργασίας, της φτώχειας, της ανεργίας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου».

Ένα χρόνο μετά, βρισκόμαστε ήδη στη δίνη της Ιστορίας, αφού:
1. Οι κοινωνικές δυνάμεις (κυρίαρχη τάξη) που κυριαρχούσαν επί 40 χρόνια καταβαραθρώθηκαν ποικιλοτρόπως, παρά το μεγάλο συνασπισμό τους στη χώρα, συνεπικουρούμενοι και από Ευρωπαίους ολιγάρχες νεοφιλελεύθερους. Η ουσία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής τους καταβαραθρώθηκε εξαιτίας του πολιτικού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ, που και άλλαξε τις προτεραιότητες, συμπαρασύροντας και τις μεγάλες τους αφηγήσεις για τους αυτορρυθμιζόμενους νόμους της αγοράς, την ενιαία αγορά και το νόμισμα.

2. Οι πολιτικές δυνάμεις που επί 40 χρόνια κυριαρχούσαν παρά το μεγάλο τους συνασπισμό καταβαραθρώθηκαν. Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά
συνεθλίβησαν τόσο κατά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου όσο και στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουνίου από ένα συνασπισμό με κυρίαρχο τμήμα του τη Ριζοσπαστική Αριστερά. Η διαχωριστική γραμμή, ανάμεσα στις πολιτικές τοποθετήσεις των πολιτικών παρατάξεων, διευρύνθηκε διαμορφώνοντας δύο πόλους, τη Ριζοσπαστική Αριστερά και τη Νεοφιλελεύθερη Δεξιά, το ΝΑΙ και το ΟΧΙ.

Παρά τη μετατόπιση (προς το κέντρο) του ΣΥΡΙΖΑ από το 2012 μέχρι σήμερα, αυτό που έμεινε και κυριάρχησε ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ των καθημερινών συγκρούσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ που έθεσε την ταφόπλακα στη «συμφωνία της Βάρκιζας», ο ΣΥΡΙΖΑ του ταξικά προσδιορισμένου αντιμνημονιακού αγώνα και όχι απλά ο αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ μιας και υπήρχαν πολλές άλλες «αντιμνημονιακές πολιτικές δυνάμεις» τόσο προς τα αριστερά όσο και προς τα δεξιά.

Μια λαθεμένη στρατηγική
Προφανώς, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έθεσε το θέμα της κοινωνικής αλλαγής ή της ανατροπής σε σοσιαλιστική κατεύθυνση. Προφανώς, το ΝΑΙ ή ΟΧΙ δεν σχετιζόταν με το νόμισμα (τουλάχιστον άμεσα). Καλέσαμε τον κόσμο να στηρίξει τα δημοκρατικά δικαιώματα και κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας, χωρίς αυταπάτες για τα όριά της. Ηγήθηκε μιας μεροληπτικής ταξικά πολιτικής διεξόδου.

Τώρα τον καλούμε (!) να στηρίξει ένα 3ο μνημόνιο (χωρίς αυταπάτες) έστω και με πόνο ψυχής… Να στηρίξει δηλαδή τη φτωχοποίησή του, να στηρίξει ένα «ταξίδι» με γνωστή διαδρομή και γνωστό προορισμό που είναι μια διαδρομή όπου θα πετάξει στον Καιάδα της ανεργίας μερικές ακόμη χιλιάδες εργαζομένων και στη φτώχεια τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου και ένας προορισμός που δεν είναι άλλος από τη συντριβή της αστικής δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους. Εδώ ερχόμαστε και λέμε σ’ αυτό τον κόσμο ότι θα περιορίσουμε τις συνέπειες!

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι (ή μπορεί να είναι) αυτή τη στιγμή η ατμομηχανή αυτών των ιστορικών στιγμών. Του δόθηκε η εντολή να είναι η ατμομηχανή, να ανατρέψει την «κανονικότητα» των μέχρι σήμερα δεδομένων.
Αλλά πέρα από την βούληση, πέρα από τα θέλω λαού και εξουσίας, υπάρχει και μια ρημάδα πραγματικότητα, που έχει τους νόμους της, τις φυσικές της επιλογές και το προσαρμοστικό πλεονέκτημα.

Προφανώς η ηγετική ομάδα που διαπραγματεύθηκε τους έξι μήνες δεν είναι ούτε προδότες ούτε ανεπαρκείς ούτε υποταγμένοι. Και όπως πολύ σωστά γράφει ο Δ. Μπελαντής σε άρθρο του στο rproject.gr την Τετάρτη 29/7, «Συμ­βαί­νει, γιατί πί­στε­ψαν και ηγή­θη­καν μιας λα­θε­μέ­νης και κα­τα­στρο­φι­κής πο­λι­τι­κής στρα­τη­γι­κής, του σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρου και ήδη υπο­ταγ­μέ­νου στο σύ­στη­μα με­ταρ­ρυθ­μι­σμού». Μιας στρατηγικής που προφανώς είχε όρια, διαδρομή και προορισμό προδιαγεγραμμένο εκ των προτέρων.  
Δεν υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι μπορεί να ανακοπεί η αναμενόμενη αντίδραση των θιγόμενων, όταν μάλιστα θα έχει εκλείψει και η ελπίδα που τουλάχιστον τα προηγούμενα 5 χρόνια υπήρχε.

Υπ’ αυτό το πρίσμα θα πρέπει να συγκροτηθεί όσο το δυνατό συντομότερα μια ολοκληρωμένη ριζοσπαστική πρόταση. Το «ΟΧΙ» έδειξε ότι μπορεί να συσπειρώσει ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις και οφείλουμε να το συγκεκριμενοποιήσουμε.

Στη δίνη της Ιστορίας αυτό που λείπει δεν είναι ένα ιδεολογικά καθαρό πολιτικό σχήμα, ούτε η βουτιά στο γκρεμό των νεοφιλελεύθερων ή σοσιαλφιλελεύθερων πολιτικών, πολύ δε περισσότερο όταν στη δίνη αυτή η διακύβευση είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι μπορεί να διαχειριστεί ένα ιδεολογικά καθαρό ρεύμα.

Η νέα Μεταπολίτευση
Οι δυνάμεις που ηττήθηκαν στο δημοψήφισμα είναι οι ίδιες που σήμερα προσπαθούν να πάρουν τη ρεβάνς δημιουργώντας τη νέα Μεταπολίτευση στα δικά τους μέτρα. Και αυτοί (με ελάχιστες τραγικές εξαιρέσεις) δεν ήταν και δεν είναι υπέρ των μνημονιακών συμφωνιών από εμμονή ή διαστροφή και βέβαια αναπολούν τις εποχές που είχαν τη δυνατότητα να μοιράζουν στους αυλικούς τους και με τους αυλικούς τους την «πίτα».

Ωστόσο προσαρμόζονται στο νέο περιβάλλον έχοντας το προσαρμοστικό πλεονέκτημα. Ένα περιβάλλον που κοινός τόπος είναι η υποταγή στις απαιτήσεις των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην Ευρώπη.
Η δημιουργία δύο παρατάξεων με αναφορά το κέντρο (κεντροδεξιά και κεντροαριστερά, νεοφιλελεύθεροι και σοσιαλφιλελεύθεροι, στοχεύει στο να συνθλίψει τον κοινωνικό ριζοσπαστισμό.
Η άλλη επιλογή μέσα σ’ αυτή τη δίνη της Ιστορίας είναι να αντιληφθούν την κρισιμότητα των στιγμών οι κοινωνικές δυνάμεις που συνασπίστηκαν στο «ΌΧΙ», που θεωρούν ακρογωνιαίο λίθο σήμερα τη διαφύλαξη - διεύρυνση της δημοκρατίας, του κοινωνικού κράτους και της ταξικά μεροληπτικής αναδιανομής υπέρ των δυνάμεων της εργασίας του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου.

Σ’ αυτή την ιστορική στιγμή, η ριζοσπαστική Αριστερά, ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να διαψεύσει τους εφήμερους κόλακές της: τους εκβιαστές τραπεζίτες, τα τελεσίγραφα, τους αναγκαστικούς μονόδρομους σύμφωνα και με τη λαϊκή βούληση και εντολή όπως αυτή αποτυπώθηκε το 2015.

Η ενδεχόμενη μετεξέλιξη των πολιτικών σχηματισμών (τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς) με έμφαση τη διεύρυνσή τους προς το κέντρο, έρχεται από το παρελθόν της ταξικής διάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας όπου είχε ένα ευρύ μεσαίο στρώμα. Έρχονται να καλύψουν ένα κενό που ουσιαστικά στις συνθήκες που βιώνουμε δεν υπάρχει, μιας και αυτή φτωχοποιήθηκε μέσα στα πέντε χρόνια μνημονιακών πολιτικών.

Το κεκτημένο του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η ριζοσπαστικοποίηση ευρύτερων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας και η οργάνωσή τους κάτω από ένα πολιτικό σχέδιο ανατροπής. Αυτό το πολιτικό σχέδιο πρέπει να ολοκληρωθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή επάρκεια και όχι να ακυρωθεί υπό το βάρος είτε των ανεπαρκειών μας, είτε των ιστορικά και ιδεολογικά πολιτικών ορίων και πολιτικών επιλογών της συγκυρίας.

Εξακολουθώ να ελπίζω (έστω και ως αφελής), στη δυνατότητα του άλματος για μια νέα Μεταπολίτευση συνακόλουθη όμως των κοινωνικών διεργασιών, αφού αυτό που έγινε τα τελευταία χρόνια, ξεπερνά κατά πολύ τα όρια ενός πολιτικού σχήματος ή ενός ιδεολογικού ρεύματος που καλύπτει ανάγκες προηγούμενων κοινωνικών ισορροπιών.