Μπορεί να το ξεχάσαμε μέσα στη βαβούρα των εκλογών, αλλά μπήκαμε σε όλη αυτήν τη φασαρία και σε όλα αυτά τα έξοδα όχι για τα ωραία μάτια του κ. Σαμαρά, ούτε για την κορμοστασιά του κ. Βενιζέλου. Μπήκαμε διότι η χώρα αντιμετώπιζε διπλό πρόβλημα: αφενός ήταν στα πρόθυρα κοινωνικής έκρηξης και αφετέρου (και ίσως εξ αιτίας του προηγουμένου) κάθε μεταρρυθμιστική δυναμική είχε χαθεί.

Ας θυμηθούμε πώς φτάσαμε στις εκλογές. Ο κ. Παπανδρέου πέτυχε τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση χρέους χώρας (πλην Ιράκ) στην Ιστορία. Πίστευε ότι θα επιστρέψει θριαμβευτής και αντί των «ωσαννά», αντιμετώπισε τα θλιβερά γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου. Αυτό πυροδότησε το σενάριο του δημοψηφίσματος και οδήγησε στην ψυχρολουσία των Καννών. Η αναγκαία παραίτηση του κ. Παπανδρέου οδήγησε στην κυβέρνηση Παπαδήμου, που ήταν (δυστυχώς) ειδικού σκοπού και (δυστυχώς) περιορισμένης διάρκειας. Φτάσαμε το Μάιο στην κατάρρευση του δικομματισμού και τον Ιούνιο σε μια κυβέρνηση συνεργασίας.

Τώρα μπροστά μας είναι η ώρα της αλήθειας. Η τρόικα έρχεται και οι μεταρρυθμίσεις έχουν παγώσει εδώ και πολύ καιρό. Σίγουρα η αξιολόγηση του προγράμματος θα είναι αρνητική· πολλά πράγματα δεν έχουν προχωρήσει και κάποια έχουν οπισθοδρομήσει. Κι αυτό δεν είναι καν το βασικό πρόβλημα. Η αξιολόγηση της τρόικας είναι περισσότερο η γραφειοκρατική αποτύπωση της οικονομίας μας· έχει αντίκτυπο στις σχέσεις μας με τους εταίρους-δανειστές μας.

Το βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας παραμένει η παραγωγή και γι’ αυτό συνεχίζει να το πληρώνει η κατανάλωση. Επιβιώνει ακόμη ένα αχανές πλέγμα ρυθμίσεων και γραφειοκρατικών διαδικασιών που πνίγει κάθε παραγωγική πρωτοβουλία των νέων. Η αλήθεια είναι ότι πολλά κλειστά επαγγέλματα άνοιξαν, όχι όμως όλα· λίγα και σημαντικά συνάντησαν ισχυρές αντιδράσεις με πολιτικές πλάτες. Πολλά γραφειοκρατικά εμπόδια αφαιρέθηκαν, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα που αποθαρρύνουν τις επενδύσεις. Το κλίμα έχει χειροτερέψει. Ουδείς, μικροκαταθέτης ή επενδυτής, θα φέρει τα λεφτά του σε μια χώρα που διαρκώς φλερτάρει με την καταστροφή.

Όλα αυτά πρέπει να αλλάξουν γρήγορα, διότι ήδη χάθηκαν (κι άλλοι) εννιά μήνες. Οι πολιτικοί αρχηγοί πρέπει αμέσως - έστω αμέσως μετά τις τσιριμόνιες των διερευνητικών εντολών - να δείξουν και στους Έλληνες και στους ξένους ότι ενισχύουν την πορεία εξορθολογισμού του πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος της χώρας. Πρέπει να σχηματιστεί κυβέρνηση που έχει «πρόσωπο» στο εξωτερικό και εμπνέει την εμπιστοσύνη στο εσωτερικό. Για ένα διάστημα, έστω δύο χρόνων, η Ελλάδα πρέπει να πάψει να βρίσκεται με αρνητικό πρόσημο στα πρωτοσέλιδα των ξένων εφημερίδων και να φύγει από το μάτι του κυκλώνα. Έχουμε χρόνο να τσακωθούμε πολιτικά. Τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το κράτος δε θα έχει πρωτογενή ελλείμματα (δεν παράγει, δηλαδή, νέο χρέος), ότι θα υποκαταστήσει εισαγωγές και θα αυξήσει τις εξαγωγές, για να κλείσει σιγά - σιγά και η άλλη πληγή της ελληνικής οικονομίας.

Για να γίνουν αυτά, δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Αυτές, εξ ορισμού, τις έχουν όλοι. Χρειάζεται γενναιότητα. Πρέπει να θυσιαστούν προσωπικές φιλοδοξίες για το καλό της χώρας και των ίδιων των πολιτικών αρχηγών. Αν κυριαρχήσει το «μία από τα ίδια», χαθήκαμε...

(Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Καθημερινή», 20 Ιουνίου 2012.)