Γιορτάσαμε και φέτος την επέτειο της 28^ης Οκτωβρίου 1940. Έγιναν οι καθιερωμένες παρελάσεις, μαθητικές και στρατιωτικές, εκφωνήθηκαν επιδεικτικοί λόγοι, αντηλλάγησαν ευχές και έγιναν δηλώσεις περί ηρωισμού, φιλοπατρίας κ.λπ. από τους πολιτικούς μας ηγέτες. Βέβαια, οι δηλώσεις αυτές έχουν καταντήσει μονότονες και βαρετές και επαναλαμβάνονται σχεδόν αυτούσιες κάθε χρόνο! Όμως, σημασία δεν έχει τι λέμε εμείς και πώς εμείς αξιολογούμε τα γεγονότα, αλλά τι έλεγαν αυτοί που πολεμούσαν στα βουνά της Αλβανίας για μας και τι πίστευαν για τον αγώνα που έδιναν. Αν εντρυφήσουμε σε αυτά, τότε, ίσως, να διδαχτούμε από την Ιστορία και το παρελθόν και να χαράξουμε μια πιο ασφαλή πορεία για το μέλλον.

Την τριετία 2011-2014 είχα την τύχη και την τιμή να είμαι Γενικός Γραμματέας της «Εστίας Νέας Σμύρνης» και Έφορος της Βιβλιοθήκης της. Εξερευνώντας τα αρχεία της Βιβλιοθήκης αυτής ανακάλυψα κάποιες επιστολές - περίπου ογδόντα στον αριθμό-, που είχαν στείλει στην «Εστία» στρατιώτες από το μέτωπο. Πρόκειται για ευχαριστήριες κυρίως επιστολές , σελίδες ποτισμένες, θα έλεγα, με το πνεύμα του Αγαθού και την πνοή του Ωραίου και του Αληθινού. Οι επιστολές αυτές που τοποθετούνται χρονικά ανάμεσα στο Δεκέμβριο του 1940 και τον Φεβρουάριο του 1941 και έχουν σταλεί από το Μέτωπο, τα Βουνά ή την Αλβανία, όπως αναφέρουν, έχουν και λεσβιακό ενδιαφέρον, γιατί απευθύνονται οι πιο πολλές στον Ιδρυτή της «Εστίας Νέα Σμύρνης», τον από το Πλωμάρι καταγόμενο Πάνο Χαλδέζο, που αποκαλούν Κύριον, Αξιότιμον, Αγαπητόν, Σεβαστόν. Όλες εκφράζουν την αγανάκτηση των Ελλήνων στρατιωτών που στρέφεται εναντίον των Ιταλών τους οποίους αποκαλούν «άνανδρους», «άτιμους», «δόλιους», «απαίσιους», «βδελυρούς», «ταπεινούς», «θηλυπρεπείς» κ.λπ. Εκφράζουν ακόμη τη συγκίνηση και την ευγνωμοσύνη τους για την αγάπη και τη στοργή που δείχνει η Εστία προς τους στρατευμένους νέους, την πεποίθηση και πίστη ότι η Νίκη θα είναι με το μέρος των Ελλήνων και περηφάνια για «τον κοσμοξακουσμένο στρατό μας».

Κωδικοποιώντας κανείς τις επιστολές αυτές καταλήγει αβίαστα στο συμπέρασμα πως οι Έλληνες του 1940 πέτυχαν το ηρωικό τους έπος γιατί πίστευαν στη Νίκη και πίστευαν στη Νίκη , γιατί ήταν βέβαιοι πως διεξάγουν ένα δίκαιο αγώνα. Ένας στρατιώτης γράφει: «Να είστε βέβαιοι ότι η τελική Νίκη θα είναι δική μας, διότι ο αγώνας μας είναι δίκαιος». Ένας άλλος λέει: «Βαδίζωμεν προς την νίκην και εξοντώνομεν καθημερινώς τον βδελυρόν εχθρόν παρ’ όλο που βρισκόμεθα μέσα σε δύο μέτρα χιόνι. Μήνεται ύσιχοι την ελευθερίαν την εξασφαλίσαμαι και βένωμαιν προς δημιουργίαν Μεγαλυτέρας Ελλάδος». Ένας άλλος εύχεται σε όλους ευτυχισμένο τον Νέο Χρόνο (1941) και συμπληρώνει «ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε και την τελική νίκη» . Ένας άλλος σημειώνει: «Μη στενοχωρίσται και πλησιάζει η ώρα που η καμπάνες των εκκλησιών θα κτυπήσουν χαρμόσυνα και θα σκορπίσουν το σύνθημα της ειρήνης και της Νίκης μας».

Οι Έλληνες, όμως, στρατιώτες του 1940, αλλά και ολόκληρος ο ελληνικός λαός πίστευε στη Νίκη και για έναν άλλο λόγο. Θεωρούσαν πως σκέπη τους είναι η Θεοτόκος . Όλοι σχεδόν αναφέρονται στη δύναμη του Θεού , ενώ ένας λέει χαρακτηριστικά: «Σας βεβαιώ ότι η ΝΙΚΗ θα είναι ιδική μας , εφ’ όσον έχομεν ή βρισκόμεθα υπό την άμεσην επίβλεψιν της υπεραγίας ημών Θεοτόκου». Πίστευαν πως οι Ιταλοί με τις πράξεις τους διέπραξαν Ύβρη εναντίον της Ελλάδας αλλά και εναντίον της Παναγίας, της Μεγαλόχαρης, της Παντάνασσας, της Περίβλεπτης Παναγίας, αυτή που ο ελληνικός λαός λάτρευε ως Υπέρμαχο Στρατηγό και την έχει καταστήσει σύμβολο τη Πατρίδας του. Το λέει άλλωστε και το δημοτικό τραγούδι, «γιατί γιορτάζει η Παναγιά, γιορτάζει η Πατρίδα». Δεν είναι άσχετο το γεγονός πως ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος σε Ημερήσια Διαταγή που είχε εκδώσει τις 22 Δεκεμβρίου του 1940 έλεγε «Στρατιώται, ο Θεός είναι μαζί μας , η πληγωμένη Παναγία της Τήνου ευλογεί τον αγώνα μας και σας οδηγεί, και αυτή θα σας δώσει όλη τη δύναμη, για να συντρίψετε οριστικά και τελειωτικά τον ύπουλο εχθρό». Και η παράμετρος αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα που η πατρίδα μας βρίσκεται σε μια περιοχή που συνταράσσεται από πολέμους, πολέμους στους οποίους κάποιοι επιχειρούν να προσδώσουν θρησκευτικό χαρακτήρα. Δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός πως ο Πρόεδρος της γειτονικής Τουρκίας διακηρύσσει με όλη τη δύναμη της ψυχής που διαθέτει πως ο Θεός είναι ένας πως αυτός είναι ο Αλάχ, πως προφήτης του είναι ο Μωάμεθ και πως στο τέλος αυτός θα επικρατήσει! Είναι, λοιπόν, περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίο να ενισχυθεί η πίστη αυτή, η πίστη η χριστιανική, όχι η διανοητική που ξεκινά από το πραγματικό και πολιορκεί το άγνωστο, αλλά η συναισθηματική , αυτή που ξεκινά από το άγνωστο και κατακτά την πραγματικότητα, η πίστη της οποίας γνήσια παιδιά είναι τα θαύματα, όπως αυτό που συντελέστηκε στα βουνά της Αλβανίας το 1940.

Όμως υπάρχει και κάτι άλλο που συνάγεται από αυτές τις πολύτιμες επιστολές που εκφράζουν ατόφια και τελείως ανόθευτη την ελληνική ψυχή, χωρίς ψιμύθια και παραπλανητικά στολίδια, επιστολές που είναι γραμμένες οι πιο πολλές από απλούς ανθρώπους, όπως μαρτυρεί η ορθογραφία, η γραμματική και η σύνταξη που από σεβασμό διατηρήθηκε. Αυτές μαρτυρούν πως οι Έλληνες νίκησαν , γιατί όλοι ενωμένοι πήραν μέρος στον αγώνα με τον δικό του ο καθένας τρόπο Οι αγωνιστές δεν ένιωθαν εγκαταλειμμένοι και έβλεπαν πως μαζί τους αγωνίζονται και αυτοί που είχαν μείνει πίσω στις πόλεις και τα χωριά. Ποτέ λαός δε φανέρωσε τέτοια ομαδική και απόλυτη συνείδηση της ιστορικής του αποστολής. Στο ολόμαυρο στερέωμα της παγκόσμιας απόγνωσης ύψωσαν με χέρι ατρόμητο τη σημαία της ηρωικής τους απόφασης και έδωσαν στους αποκαρδιωμένους λαούς χαρμόσυνο μήνυμα, απόσταγμα πίστης ακατάλυτης στην παντοδυναμία της ιδέας.

Ένας στρατιώτης, εκτιμώντας τη βοήθεια που δέχεται από την «Εστία Νέας Σμύρνης» λέει: «Η υποχρέωσή μας αυξάνεται προς την πατρίδα. Βλέπομεν δηλαδή ότι μετέχομεν στον ιερόν αγώνα άπαντες οι Έλληνες και άπασαι αι Ελληνίδες . Ημείς λοιπόν με το αίμα μας , σεις δε με τον ιδρώτα σας ας βαδίσωμεν προς την βεβαίαν νίκην μας». Ένας άλλος παρατηρεί: «Το δέμα μας αναζωογοεί , μας δίνει θάρρος ή χαράν,….., αλλά συνάμα μας προσφέρει και τη υπεράνθρωπον δύναμιν και τόλμην με την οποίαν θα μπορέσωμεν να εκδιώξωμεν μακράν τον δειλόν εχθρόν». Ένας τρίτος δηλώνει πως «….προκαλεί εξαιρετική συγκίνηση το να πάρουμε κάτι όχι πια από γονείς ή συγγενείς , αλλά από συμπατριώτες ή και αγνώστους ακόμα , κάτι που δείχνει πως και αυτοί που έχουν μείνει πίσω προσφέρουν ό τι μπορούν στον κοινόν αγώνα».

Έγραφε ο Κάλβος στην Ωδή του Ηφαίστεια: «Ω Έλληνες, ω Θείαι// ψυχαί, που εις τους μεγάλους // κινδύνους φανερώνετε // ακάμαντον ενέργειαν // και υψηλήν φύσιν». Τα λόγια του μπορούν να αποδοθούν και στους πολεμιστές του 1940. Όλα αυτά ας τα λάβουν υπόψη οι σημερινοί μας ηγέτες και ας μη δημιουργούν ένα κλίμα διχαστικό για μικροπολιτικούς λόγους, , γιατί «οι καιροί ου μενετοί», όπως έλεγε ο Δημοσθένης.