Στις 12-3-2014 είχα δημοσιεύσει στο «Εμπρός» ένα άρθρο με τίτλο «Οι ιδέες καταπολεμούνται με ιδέες» με αφορμή τα συγκλονιστικά γεγονότα που είχαν λάβει χώρα στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου μας εκείνη την εποχή. Εννοώ το γεγονός ότι κάποιοι βουλευτές της «Χρυσής Αυγής», συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού της, μπήκαν στη φυλακή. Τώρα τα πράγματα προχώρησαν πιο πολύ, γιατί το δικαστήριο εξέδωσε επιτέλους, μετά από έξι χρόνων επίπονη διαδικασία, την απόφασή του, έκρινε πως όλοι αυτοί αποτελούσαν μια εγκληματική οργάνωση που καλυπτόταν πίσω από ένα πολιτικό κόμμα και όλοι οι πρώην βουλευτές οδηγήθηκαν στη φυλακή, για να εκτίσουν βαριές ποινές.

Όπως τότε, έτσι και τώρα πολλοί εμφανίζονται στα ΜΜΕ και κάνουν «περισπούδαστες» αναλύσεις για το ποιόν της «Χρυσής Αυγής», για τα αίτια της ξαφνικής ανόδου της, τη στάση της Πολιτείας απέναντί της, τις επιδιώξεις της και τους τρόπους αντιμετώπισης και εξαφάνισής της. Βέβαια, ορισμένα γεγονότα είναι αναμφισβήτητα και ιστορικά καταγραμμένα, ότι τους Χρυσαυγίτες τους έσυρε στα δικαστήρια η κυβέρνηση Σαμαρά, ότι επί κυβερνήσεως Κυρ. Μητσοτάκη τέλειωσε η δίκη, τουλάχιστο στην πρώτη φάση της, και ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επέφερε τροποποίηση κάποιων διατάξεων στον Ποινικό Κώδικα, από την οποία ωφελήθηκαν και οι καταδικασμένοι εγκληματίες της «Χρυσής Αυγής», πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης κ. Κοντονή και την αποπομπή του από το κόμμα! Είναι ακόμη γεγονός πως όλα τα κόμματα είχαν προσπαθήσει να αξιοποιήσουν την παρουσία του κόμματος αυτού στη Βουλή. Έτσι, αν η αντιπολίτευση ψήφιζε ή καταψήφιζε κάποιο νομοσχέδιο, που κατά τύχη ψήφιζε ή καταψήφιζε και η «Χρυσή Αυγή», τότε η κυβέρνηση με μεγάλη ευκολία ταύτιζε την αντιπολίτευση με τη «Χρυσή Αυγή»! Βέβαια, γινόταν και το αντίθετο, Αν, δηλαδή, η «Χρυσή Αυγή» ψήφιζε κάποιο νομοσχέδιο της κυβέρνησης, τότε αντιπολίτευση ταύτιζε την κυβέρνηση με τη «Χρυσή Αυγή»!

Ένα σημαντικό θέμα που απασχολεί την κοινή γνώμη είναι, αν η καταδίκη της «Χρυσής Αυγής» θα την εξαφανίσει. Αν δηλαδή, όπως λένε μερικοί, «τελειώσαμε» με αυτούς. Η Ιστορία, την οποία πρέπει να συμβουλευόμαστε -δασκάλα της ζωής (magistra vitae) την είχαν αποκαλέσει οι Λατίνοι- δείχνει πως η τιμωρία των Χρυσαυγιτών μπορεί να εξαφανίσει τα άτομα που την εκπροσωπούν, αλλά όχι και την ιδεολογία τους. Είναι γνωστό το ψήφισμα του Δημόφαντου του 410 π.Χ. που διέσωσε ο ρήτορας Ανδοκίδης και όριζε πως «αν κάποιος καταλύει το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αθήνα ή ασκήσει κάποια εξουσία, ενώ έχει καταλυθεί η δημοκρατία, ας είναι εχθρός του αθηναϊκού λαού και ας πεθαίνει χωρίς να τιμωρείται ο δράστης του θανάτου, και να δημεύεται η περιουσία του… Κι αυτός που σκότωσε τον τύραννο κι αυτός που τον συμβούλεψε ας είναι όσιος και αμόλυντος» (εάν τις δημοκρατίαν καταλύη την Αθήνησιν, ή αρχήν τινα άρχη καταλελυμένης της δημοκρατίας, πολέμιος έστω Αθηναίων και νηποινεί τεθνάτω και τα χρήματα αυτού δημόσια έστω… ο δ’ αποκτείνας τον ταύτα ποιήσαντα και ο συμβουλεύσας όσιος έστω και ευαγής). Ας σημειωθεί, ακόμη, πως ο νομοθέτης Δράκων που, όπως λεγόταν, έγραψε τους νόμους του με αίμα και έμεινε στην ιστορία γνωστός για την αυστηρότητά του, σε ένα νόμο που συνέταξε για τους τυράννους και τους συνεργούς τους προέβλεπε ως ποινή όχι τον θάνατο, αλλά την ατιμία, δηλ. τη στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, την αιώνια απομάκρυνση από την πατρίδα και τη δήμευση της περιουσίας τους. Δυστυχώς, οι τιμωρίες που έχουν επιβληθεί στους Χρυσαυγίτες δεν περιλαμβάνουν και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων τους.

Είναι φυσικό πως η τιμωρία των Χρυσαυγιτών δεν έχει εκδικητικό χαρακτήρα, γιατί η δημοκρατία δεν εκδικείται, αλλά παραδειγματικό. Η Δικαιοσύνη θέλει να στείλει ένα μήνυμα στους άλλους επίδοξους Χρυσαυγίτες και θιασώτες της νεοναζιστικής τους θεωρίας. Όμως η Ιστορία δείχνει πως η εκτέλεση ενός δικτάτορα, ενός τυράννου δεν αποκλείει την εμφάνιση κάποιου άλλου. Από τότε που οι Αθηναίοι Αρμόδιος και Αριστογείτων δολοφόνησαν τον τύραννο Ίππαρχο στην Αθήνα και τιμήθηκαν γι’ αυτή τους την πράξη, η Ιστορία γνώρισε πολλούς στυγνούς κι αδίσταχτους τυράννους.

Η ποινική αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής δεν λύνει το πρόβλημα. Και η ιστορία των Μυτιληναίων που περιγράφει ο Θουκυδίδης μπορεί να βεβαιώσει τη διαπίστωση αυτή. Στη αρχή του Πελοποννησιακού πολέμου οι Μυτιληναίοι θέλησαν να απομακρυνθούν από την Αθηναϊκή συμμαχία. Οι Αθηναίοι μετά από πρόταση του δημαγωγού Κλέωνα αποφάσισαν να θανατώσουν όλους τους Μυτιληναίους, γιατί, όπως πίστευαν, έτσι θα απέτρεπαν τις αποστασίες άλλων πόλεων. Ο Κλέων τελειώνοντας την ομιλία του τόνισε: «τιμωρήστε τους, όπως τους αξίζει, και δώστε ξεκάθαρο μήνυμα στους άλλους συμμάχους, πως όποιος τολμήσει να αποστατήσει, θα τιμωρηθεί με θάνατο» (Θουκ. Γ΄ 40.8: κολάσατε δε αξίως τούτους τε και τοις άλλοις συμμάχοις παράδειγμα καταστήσατε, ος αν αφιστήται, θανάτω ζημιωθησόμενον). Όμως, πριν εκτελεστεί η απόφαση, συνήλθε εκ νέου η Εκκλησία του Δήμου μετά από πρόταση του Διοδότου που υποστήριξε ότι όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους έχουν την τάση να διαπράττουν αδικίες και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή και πως δεν υπάρχει νόμος που θα εμποδίσει αυτό, γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν όλες τις ποινές με την προσδοκία πως θα μειώσουν τις αδικίες σε βάρος τους, αλλά δεν το πέτυχαν. Με την πάροδο όμως του χρόνου έφτασαν μέχρι την ποινή του θανάτου, αλλά δεν κατόρθωσαν να εξαλείψουν τα εγκλήματα. Ο Διόδοτος τονίζει πως ο έρωτας, η επιθυμία για την εξουσία, και η ελπίδα, η προσδοκία πως η προσπάθεια θα στεφτεί με επιτυχία, είναι οι δυο παράγοντες που οδηγούν τους ανθρώπους σε παράτολμες ενέργειες. Και καταλήγει λέγοντας «ή, λοιπόν, πρέπει ο άνθρωπος να επινοήσει μια ποινή πιο φοβερή από τον θάνατο ή να καταλάβει πως αυτός δεν θα εμποδίσει τις αποστασίες» (Θουκ. Γ΄ 45.4: η τοίνυν δεινότερον τι τούτου δέος ευρετέον εστιν ή τόδε γε ουδεν επίσχει).

Αφού, λοιπόν, δεν υπάρχει ποινή πιο φοβερή από τον θάνατο, η Πολιτεία πρέπει να βρει άλλο τρόπο, για να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα κοινωνικής και πολιτικής παθογένειας. Και αυτός ο τρόπος είναι η καθιέρωση μιας γνήσιας, αληθινής και πραγματικής δημοκρατίας. Γιατί, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, η δικτατορία και η τυραννία είναι παιδιά της δημοκρατίας· αυτή δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την εμφάνισή της. Η εφημερίδα «Αυγή» στο πρωτοσέλιδο της μετά την έκδοση της απόφασης του δικαστηρίου έδειχνε ένα χέρι να σφίγγει ένα φίδι. Δεν ξέρω αν το φίδι «πνίγηκε» ή αν πρόλαβε να εκτοξεύσει το δηλητήριό του ή αν γέννησε το αβγό του. Από τις πεντακόσιες χιλιάδες συμπολίτες μας που ψήφισαν τη «Χρυσή Αυγή» την πρώτη φορά και την έβαλαν στη Βουλή και από τις εκατό σαράντα χιλιάδες που την ψήφισαν τη δεύτερη φορά, αλλά δεν κατόρθωσαν να την βάλουν στη Βουλή πολλοί είναι φανατικοί οπαδοί της και αυτοί οπωσδήποτε θα ζητούν την ευκαιρία να πάρουν εκδίκηση από την Πολιτεία. Αυτοί, λοιπόν, θα είναι πρόθυμοι να προσφέρουν τη θερμή αγκαλιά τους, για να εκκολαφθεί «το αβγό του φιδιού», όπως λέγεται. Χρειάζεται, λοιπόν, επαγρύπνηση και προσοχή. Η καταδίκη της «Χρυσής Αυγής» δε σημαίνει ότι «τελειώσαμε» μια για πάντα με αυτή.