Την περασμένη εβδομάδα παρακολουθήσαμε, όσοι παρακολουθήσαμε, τη συζήτηση που έγινε στην Ολομέλεια της Βουλής μετά από την πρόταση «δυσπιστίας» που υπέβαλε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ εναντίον της κυβέρνησης για το θέμα των υποκλοπών. Ήταν η πρώτη συζήτηση του έτους 2023 και η τελευταία πριν από τις επερχόμενες εκλογές. Τα κόμματα βρήκαν την ευκαιρία να διασταυρώσουν τα ξίφη τους, όπως κάνουν πάντα σε παρόμοιες συζητήσεις, και να κατηγορήσουν το ένα το άλλο για την αθλιότητα που ζει ο λαός μας. Όταν τα κόμματα «κάνουν ταμείο» μετά από παρόμοιες συζητήσεις διατείνονται πως στρίμωξαν τον αντίπαλο και πως τελικά είναι νικητές. Η αλήθεια, όμως, είναι μία, πως όλοι οι ομιλητές προσπάθησαν να προβάλουν μέσα από ηχηρά συνθήματα τη ρητορική τους ικανότητα, να αποσπάσουν τα χειροκροτήματα των δικών τους, χωρίς τελικά να πληροφορήσουν τον λαό για τα προβλήματα που τον απασχολούν και τα μέτρα που σκοπεύουν να πάρουν γι’ αυτό τον σκοπό. Με λίγα λόγια οι ομιλητές επικεντρώθηκαν στο παρελθόν, ενώ τον λαό τον απασχολεί κυρίως το μέλλον που διαγράφεται μαύρο και σκοτεινό. Έτσι, μπορεί να πει κανείς πως από αυτή τη συζήτηση τα κόμματα μπορεί να βγήκαν κερδισμένα, αλλά σίγουρα ο λαός δεν βγήκε ωφελημένος, για να μην πω πως βλάφτηκε κιόλας.

Οι πολιτικοί μας με κάθε ευκαιρία τονίζουν πως η δημοκρατία είναι ισχυρή στη χώρα μας και δεν κινδυνεύει. Δεν διαφωνεί κανείς με αυτό. Η δημοκρατία έχει την ικανότητα να υπερνικά όλες τις δοκιμασίες που θα βρεθούν μπροστά της και τις αντιξοότητες που θα συναντήσει, εφόσον, όμως, την εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή. Τη δημοκρατία, αφού τη δημιουργήσουμε οφείλουμε να την προστατεύουμε, γιατί είναι πολύ ευαίσθητο πολίτευμα και δεν είναι απόρθητη, όπως έχει δείξει η Ιστορία. Και δυστυχώς και αυτή η συνεδρίαση της Βουλής έδειξε πως οι βουλευτές μας, οι πιο πολλοί από αυτούς, με τη ξύλινη «γλώσσα της εξουσίας» που χρησιμοποίησαν και με το παράδειγμά τους κακοποίησαν τη δημοκρατία. Κάποιος έλεγε πως η δημοκρατία είναι μια διαδικασία, μια μέθοδος ανθρώπινης συμπεριφοράς, που έχει ως στόχο να βοηθήσει στην ομαλή κοινωνική συμβίωση…. Η συγκεκριμένη συνεδρίαση, όπως και όλες οι άλλες, δεν συνέβαλαν καθόλου σε αυτό. Αντίθετα σκόπιμα καταβλήθηκε προσπάθεια δημιουργίας τοξικού κλίματος, αναμόχλευσης των παθών και πολιτικής πόλωσης. Βασική αρχή μιας γνήσιας δημοκρατίας είναι η «φιλότητα», η ανεκτικότητα απέναντι στο διαφορετικό. Το είχε πει ο Περικλής στον Επιτάφιό του, ότι «οι Αθηναίοι στις καθημερινές τους ασχολίες είναι απαλλαγμένοι από την αμοιβαία καχυποψία* ότι δεν νιώθουν οργή για τον άλλο, αν κάνει κάτι που τον ευχαριστεί ούτε παίρνουν το ύφος κατσούφη και δυσαρεστημένου, πράγμα που μπορεί να μη βλάπτει, είναι όμως ενοχλητικό» (ΙΙ 37.3).

Αντί γι’ αυτά τι είδαμε σε αυτή τη συνεδρίαση; Είδαμε τους αρχηγούς των κομμάτων να οχυρώνονται αυθαίρετα πίσω από ανύπαρκτες αξίες και να αναγορεύουν τον εαυτό τους ως εγγυητή της ασφάλειας και της σωτηρίας του έθνους μας. Λησμόνησαν πως όλοι σχεδόν έχουν κυβερνήσει αυτή τη χώρα και πως ο λαός δε διαμορφώνει την πολιτική του θέση με βάση αυτά που ακούει, αλλά με βάση αυτά που έχουν γίνει. Λησμόνησαν τον λόγο του Λίγκολν πως μπορεί κανείς στο δημοκρατικό πολίτευμα να κοροϊδεύει ένα μέρος από τον λαό όλο τον καιρό, δεν μπορεί όμως να κοροϊδεύει όλο τον λαό όλο τον καιρό. Ο λαός δεν τρώει, κατά το λεγόμενο, κουτόχορτο και δεν εξαπατάται!

Και σε αυτή τη συνεδρίαση ακολουθήθηκε το τετριμμένο μοτίβο του «εμείς» και οι «άλλοι». «Εμείς» που είμαστε «άσπιλοι, αμόλυντοι, άφθοροι, άχραντοι» στεκόμαστε απέναντι στους «άλλους» που είναι μιάσματα της κοινωνίας, φθαρμένοι από τα σκάνδαλα και τις απάτες, βρόμικοι, εγκληματίες και απατεώνες και πολλά άλλα. Και όλα αυτά ανατρέπουν τον ισχυρισμό του Ρουσώ που στο Κοινωνικό του Συμβόλαιο είπε πως «στις δημοκρατίες η δημόσια ψήφος σχεδόν πάντα ανεβάζει στις πρώτες θέσεις ανθρώπους φωτισμένους και άξιους που τις κατέχουν με τιμή». Και μπορεί ένας πρωθυπουργός να είναι υπεύθυνος για τα πρόσωπα που επιλέγει ως συνεργάτες του, αλλά ο λαός είναι υπεύθυνος γι’ αυτούς που επιλέγει να τον εκπροσωπήσουν και να τον κυβερνήσουν.

Και όλα αυτά έφεραν στο νου μου ένα περιστατικό από την εκπαιδευτική μου ζωή αρκετά διδακτικό. Όταν υπηρετούσα ως Σχολικός Σύμβουλος, ένα πρωί δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από ένα Λύκειο. Ο Διευθυντής του μου ανέφερε πως υπάρχει ένα πρόβλημα στο σχολείο του. Εγώ πήγα στο σχολείο να δω ποιο είναι το πρόβλημα. Ένας μαθητής είχε καθυστερήσει λίγο να προσέλθει στο σχολείο. Πήγε στην αίθουσα της τάξης του, χτύπησε την πόρτα και ρώτησε την καθηγήτρια αν μπορεί να μπει. Η καθηγήτρια δεν του επέτρεψε να μπει στην τάξη. Τότε ο μαθητής αντέδρασε και είπε: «Γιατί, κυρία; Όταν εσείς καθυστερείτε, σας ελέγχει κανείς;». Η καθηγήτρια εξοργίστηκε και αντέδρασε λέγοντας στον μαθητή: «Ου, να χαθείς γαϊδούρι». Και ο μαθητής απάντησε: «Εσύ είσαι γαϊδούρι»! Τότε και εγώ, ξέροντας πως υπήρχαν τρόποι να αποφεύγονται παρόμοιες συγκρούσεις, είπα: «Και εμένα γιατί με καλέσατε; Για να βρω ποιος είναι το γαϊδούρι;».

Θα μου πείτε ποια σχέση έχει αυτό το περιστατικό με τη συνεδρίαση της Βουλής. Έχει και παραέχει. Γιατί ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η συζήτηση έδινε την εντύπωση πως αυτή γινόταν απλώς και μόνο, για να διαπιστώσει ο λαός ποιος είναι ο (πιο μεγάλος) κλέφτης και απατεώνας στην πολιτική ζωή του τόπου μας. Γιατί ο κάθε αρχηγός υπέβαλε στον αντίπαλό του κάποια ερωτήματα, στα οποία όμως σκόπιμα δεν δόθηκε καμιά απάντηση. Έτσι, το τοπίο στο τέλος της συζήτησης παρέμεινε σκοτεινό, όπως ήταν και στην αρχή της συζήτησης. Γιατί υπάρχει, αλήθεια, κανένας αντικειμενικός και δίκαιος κριτής που θεωρεί πως με οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν γίνονταν και πως δε θα γίνονται και στο μέλλον παρακολουθήσεις; Υπάρχει κανένας απλός πολίτης που πιστεύει πως δεν παρακολουθείται ο ίδιος από κάποιον και από κάπου;

Κι ας αφήσουμε και αυτή την καραμέλα για τις δήθεν «ανεξάρτητες αρχές», λες και αυτές προέρχονται από «παρθενογένεση. Θα πει κανείς πως οι εκπρόσωποι αυτών των αρχών εκλέγονται από τους Προέδρους όλων των κομμάτων της Βουλής και έχουν μεγάλη αποδοχή. Δεν το αμφισβητεί κανείς αυτό. Αλλά δεν αμφισβητεί και το γεγονός πως όλοι αυτοί δεν είναι ρομπότ, αλλά έχουν και μυαλό και ψυχή, έχουν κάποιες συμπάθειες και κάποια ιδεολογία και πως πολλές φορές «τα φαινόμενα απατούν» και πως «ό,τι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός». Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ανθρώπων που εκλέχτηκαν με δημοκρατικό τρόπο, αλλά στην πορεία «αλλαξοπίστησαν» και μεταβλήθηκαν σε τυράννους και δικτάτορες. Ο νοών νοείτω……