Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Ουεστμίνστερ, έβγαλε ένα λογύδριο με σπουδαία μηνύματα, χωρίς αιχμές και περιφρακτικά διλήμματα, και υπερασπιζόμενη σθεναρά το αναπόφευκτο πολυπολιτισμικό καθεστώς των πολιτειών του δυτικού κόσμου.

«Ουκ ένι δούλος ή ελεύθερος, άρσεν ή θήλυ» έλεγε ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας επιστολή.

«Ουδένα δούλον η φύσις πεποίηκεν» είχε πει ο περίφημος ρήτορας Αλκιδάμας από την ασιατική Ελαία, πέντε αιώνες ενωρίτερα, σε ανύποπτο χρόνο και χωρίς να είναι υποχρεωμένος να ερμηνεύσει τη δεδομένη ελληνιστική (Αλεξανδρινή) πολυπολιτισμικότητα της εποχής του Παύλου.

Η πολυεθνική και ισότιμη συνύπαρξη και ο συνεπακόλουθος συγκρητισμός είναι η φυσιολογική και αναπότρεπτη ανθρωπολογική εξέλιξη των ανεπτυγμένων χωρών.

Το φαινόμενο παρατηρήθηκε πρώτη φορά στην αρχαία Αθήνα. Όταν κατευνάσθηκε η οργιαστική διάθεση και ο υποχρεωτικός χαρακτήρας των «Μυστηρίων» (Ορφικά, Ελευσίνια, Καβείρεια, του Αδώνιδος καθώς και τα καθαρώς φρυγικά και επεισαχθέντα στην κυρίως Ελλάδα της Κυβέλης, του Σαβαζίου, του Άττεως κλπ.), άρχισαν να χαλαρώνουν τα ήθη αλλά ταυτόχρονα άρχισε δειλά-δειλά να δημιουργείται ο κοινωνικός άνθρωπος πέρα από εθνότητες, δόγματα και προκαταλήψεις.

Να σημειωθεί ότι το «μυστήριον» είναι παράγωγο του ρήματος μυέω και αυτό του μύω, που σημαίνει «κλείνω τα μάτια -εξ ου και η μυωπία- και μουρμουρίζω με κλειστό το στόμα».

Η Αθήνα παρ’ όλο που είχε το αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο ιθαγένειας της αρχαίας εποχής, ωστόσο μαγνήτισε και συγκέντρωσε χιλιάδες παρεπιδημούντες και επήλυδες των γραμμάτων και των Τεχνών απ’ όλο τον τότε γνωστό κόσμο (Ιταλία, Θράκη, Φρυγία, Λυδία, Κυρήνη, Κριμαία, Συρία...), οι οποίοι συνέβαλαν στη διεύρυνση των επιστημονικών και καλλιτεχνικών της επιδόσεων.

Αργότερα τη σκυτάλη πήρε θεαματικά η Αλεξάνδρεια, πόλη-καρπός της πολιτισμικής ομογενοποίησης που οραματίστηκε ο Αλέξανδρος, και που υλοποιήθηκε υπό την αιγίδα των φιλόδοξων Μακεδόνων βασιλέων, συγκεντρώνοντας στο δέλτα του Νείλου όλη την αφρόκρεμα της επιστήμης και της τέχνης.

Η πολυπολιτισμική ανεκτικότητα που είδαμε μέχρι σήμερα να ευδοκιμεί σ’ όλες τις μεγάλες και ανοιχτές δημοκρατικές χώρες και μαζί της μια αλληλοεξαρτημένη ευδαιμονία που στηρίζεται στην ισονομία, στο οικονομικό όραμα και σε πανανθρώπινες αξίες, βαδίζουν πάλι σήμερα επί ξυρού ακμής.

«Σερσέ λα ρελιζιόν» θα λέγαμε, κατά το Τσιτσάνειο «σερσέ λα φαμ».

Το Ισλάμ έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την παγκόσμια κοινωνική αποσταθεροποίηση, γιατί απλούστατα δεν περιορίζεται στις ηθικές επιταγές και στη θρησκευτική του μεταφυσική, αλλά θέλει να γίνει ο τιμητής και ο τιμωρός της κοσμικής εξουσίας και μάλιστα με έναν άδικο, έμμεσο και ειδεχθή τρόπο.

Το κλειδί αυτής της εύθραυστης σχέσης το κρατάει λοιπόν η θρησκεία. Αυτή -όπως και να ονομάζεται- πρέπει να συγχωρεί, να αδελφοποιεί, να ελεεί και προπάντων να μην αντιποιείται την πολιτική εξουσία, που σημαίνει να μπορεί να ξεχωρίσει στοιχειωδώς το Θεό από τον Καίσαρα.

Αυτό το τελευταίο είναι η βασική αιτία που εξάπτει σήμερα και πυροδοτεί -κυριολεκτικά και μεταφορικά- την παγκόσμια ένταση και τη σύγχρονη απανθρωπία.

Θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση.

Είμαστε πλέον υποχρεωμένοι να συνυπάρχουμε κοινωνικά. Απλώς είναι θέμα ισορροπίας, αν θυμηθούμε τους σκαντζόχοιρους του Σοπενχάουερ: Κοντά ο ένας τον άλλο για να ζεσταθούμε στο χειμωνιάτικο κρύο, αλλά όχι τόσο κοντά που να μας τρυπάνε τα αγκάθια του διπλανού.

Και αν χρησιμοποίησαν αυτό το «δίλημμα του σκαντζόχοιρου» και ο Σοπενχάουερ αλλά και ο Σίγκμουντ Φρόιντ για να υπενθυμίσουν μια αμφίδρομη βλάβη σ’ αυτή την προσέγγιση, είναι στο χέρι της σημερινής κοινωνίας να τη μετατρέψει σε αμφίδρομη ωφέλεια.

Δυστυχώς όμως, οι προοπτικές δεν είναι καλές. Ξαναχτίζουν οι δυτικές κοινωνίες τείχη και τάφρους. Φαίνεται ότι οι μεγάλες τραγωδίες και οι πόλεμοι δεν μας δίδαξαν τίποτα…