Τώρα τελευταία ζούμε παράλογα και εξωφρενικά πράγματα. Η κόντρα ανάμεσα στη χώρα μας και την Τουρκία καλά κρατεί. Εμείς ισχυριζόμαστε πως παραβιάζονται τα εθνικά μας κυριαρχικά δικαιώματα και πως τα υπερασπιζόμαστε με βάση το διεθνές δίκαιο. Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως πράγματι η χώρα μας κινείται μέσα στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Αλλά και η Τουρκία υποστηρίζει πως ενεργεί με βάση το διεθνές δίκαιο, όταν παραβιάζει τα δικαιώματα της χώρας μας. Η Τουρκία, για παράδειγμα, θεωρεί νόμιμο το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο που, σημειωτέον, δεν έχει την έγκριση του λιβυκού κοινοβουλίου, αλλά θεωρεί παράνομο το ελληνο-αιγυπτιακό σύμφωνο που έχει την έγκριση των κοινοβουλίων και των δύο κρατών που το υπέγραψαν και κινείται μέσα στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου.

Αλήθεια, υπάρχει κάποιος που θα μπορούσε να μας δείξει ποιος τελικά έχει δίκιο; Κάποιος θα έλεγε πως μπορεί να το κάνει ο ΟΗΕ. Όμως καλύτερα να μη μιλήσει κανείς γι’ αυτό, γιατί η προϊστορία του αμαρτωλού αυτού οργανισμού δείχνει πως δεν διαθέτει ίχνος αξιοπρέπειας και αξιοπιστίας, γιατί έχει καταντήσει όργανο της εξυπηρέτησης των συμφερόντων κάποιων κρατών. Ο ΟΗΕ μπορεί εύκολα να αποφασίζει για η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μπορεί να αποφασίζει για τη διάλυση του Ιράκ κ.λπ., αλλά θεωρεί ηθική και νόμιμη (;) την κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου από την Τουρκία και δεν κάνει τίποτε γι’ αυτό. Ο ΟΗΕ δηλαδή έχει δυο μέτρα και δυο σταθμά! Βέβαια, υπάρχει και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Όμως και εδώ τα πράγματα χωλαίνουν. Ενώ στην καθημερινή ζωή μπορεί κάποιος να καταγγείλει κάποιον μονομερώς, στην περίπτωση του Δικαστηρίου της Χάγης πρέπει να συνυπογράψουν και οι δύο αντίδικοι, πράγμα που σχεδόν στην περίπτωσή μας αχρηστεύει την ισχύ του.

Ποιος, λοιπόν, μπορεί να σταματήσει τις αυθαιρεσίες της Τουρκίας και του Ερντογάν; Μα η Αμερική και ο Τραμπ, θα πει κανείς. Όμως και εδώ τα πράγματα είναι κάπως μπλεγμένα. Από τη μια ο Αμερικανός Πρόεδρος είναι απορροφημένος από την προεκλογική του εκστρατεία και ανησυχεί βλέποντας τον θρόνο του να τρίζει και από την άλλη υπάρχει μια διάσταση ανάμεσα στους άλλους θεσμούς της Αμερικανικής δημοκρατίας και τον πανίσχυρο Πρόεδρό της. Γενικά, και η στάση του Τραμπ δεν εμπνέει καμιά εμπιστοσύνη λόγω και των προσωπικών του οικονομικών σχέσεων με τον Τούρκο Πρόεδρο. Από την άλλη πλευρά ο Τραμπ αδυνατεί να συνδυάσει το συμφέρον της χώρας του που σχετίζεται με την Τουρκία με το ηθικό και το νόμιμο που σχετίζεται με την Ελλάδα.

Εκείνη, λοιπόν, η δύναμη που θα μπορούσε να σταματήσει τις αυθαιρεσίες του Ερντογάν είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση που υποχρεούται από τη σχετική Συνθήκη να δείξει «αλληλεγγύη» απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο που απειλούνται από την Τουρκία. Αλλά και αυτή κωφεύει. Περιορίζεται στα λόγια και τα «ευχολόγια», αν και ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν τόνισε πως η Τουρκία «δεν παίρνει από λόγια, αλλά παίρνει μόνο από πράξεις». Και τέτοιες τουλάχιστον μέχρι τώρα δεν υπάρχουν. Η Τουρκία, θαρρώ, μοιάζει με το παιδάκι εκείνο που το παρακαλούσε η μάνα του να πάει να φάει και αυτό από πείσμα αντιδρούσε λέγοντας πως δεν θέλει. Όταν, όμως, η μάνα σταμάτησε να το παρακαλεί, αυτό με δάκρυα στα μάτια είπε: «Καλέ μαμά, φώναξέ με ακόμη μια φορά»! Μπορεί η Ευρώπη, αν θέλει, να κάνει τον Τούρκο Πρόεδρο να παρακαλεί την Ευρώπη που καλώς ή κακώς την έχει ανάγκη. Ο Ερντογάν είναι «αιρετικός άνθρωπος» και, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, «αιρετικόν άνθρωπον μετά πρώτην και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού» (Προς Τίτ. 3.10-11).

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια αξία που την έλεγαν «τιμή» και αυτή προσδιόριζε τη συμπεριφορά όχι μόνο των ανθρώπων αλλά και των θεών. Η αξία αυτή περιελάμβανε όλα τα αγαθά που κατέχει κάποιος, αλλά και τη διάθεση και την ικανότητά του να τα προασπίσει , αν απειληθούν. Από αυτή την άποψη «τιμή» ενός ηγέτη είναι η ικανότητα να συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τη συλλογική ευθύνη ολόκληρης της ομάδας που εκπροσωπεί. Η «τιμή», λοιπόν, έχει πρώτα απ’ όλα κοινωνικό και ηθικό χαρακτήρα. Δεν είναι ένα αφηρημένο ιδανικό ούτε κανένας κανόνας συνείδησης, αλλά η άμεση αναγνώριση της vox populi, της φωνής του λαού. Είναι η πιο μεγάλη αξία, ο μοναδικός νόμος, η αναμφισβήτητη αρχή που ενέπνεε τη συμπεριφορά των ομηρικών ηρώων. Η αριστοκρατική αυτή ηθική της «τιμής» εκφράζεται με τη φράση «κάλλιον θανείν καλώς ή ζην αισχρώς», δηλαδή είναι προτιμότερο να πεθάνει κανείς ένδοξα παρά να ζει ατιμασμένος. Αυτό το νόημα έχει και η φράση του Ισοκράτη «τοις καλοίς καγαθοίς αιρετώτερόν εστι καλώς αποθανείν ή ζην αισχρώς» (Πανηγ. 96), δηλαδή για τους καλούς και τους ενάρετους ανθρώπους είναι προτιμότερο να πεθάνουν έντιμα παρά να ζουν ντροπιασμένοι.

Αυτή είναι η πραγματική έννοια της «φιλοτιμίας», του «φιλότιμου» για το οποίο ο Αριστοτέλης έπλεξε ερωτικούς στίχους. Δεν έχει καμιά σχέση με τα οικονομικά μεγέθη, τους δείκτες και τις αποδόσεις των χρηματιστηρίων. Φαίνεται πως η αξία αυτή απουσιάζει τελείως από τους Ευρωπαίους φίλους μας. Ο Ερντογάν και οι άλλοι αξιωματούχοι του καθημερινά προσβάλλουν την «τιμή» και την αξιοπρέπεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ηγετών της και με τα λόγια τους και με τα έργα τους. Αδιαφορούν για τις προειδοποιήσεις τους και τις αναφορές τους. Περιφρονούν τους πάντες και τα πάντα. Η Τουρκία διαμορφώνει το δίκαιο «κατά το δοκούν», όπως αυτή επιθυμεί και όπως εξυπηρετεί τα συμφέροντά της, καταπατεί τα δικαιώματα κρατών που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εισβάλλει στη Συρία και τη Λιβύη, χαράσσει σύνορα με αυθαίρετο τρόπο, «κουρελιάζει» παγιωμένες συνθήκες και γενικά θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη στην περιοχή μας. Και οι Ευρωπαίοι όλα τα καταπίνουν. Δίνουν την εντύπωση πως δεν είναι ικανοί να προασπίσουν τα συμφέροντα της Ένωσης. Προτιμούν να ασχοληθούν σοβαρά με «τη νοθεία που έγινε στις εκλογές» στη Λευκορωσία και τις κυρώσεις που θα επιβάλουν σ’ αυτή, ένα κράτος που βρίσκεται έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και αδιαφορούν για την Τουρκία και τις απειλές που εκτοξεύει εναντίον όλων, την Τουρκία που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ. Αν οι Ευρωπαίοι διέθεταν έστω και λίγο από το «ελληνικό φιλότιμο» τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Είναι, πάντως, βέβαιο πως οι Έλληνες θα υπερασπιστούν, αν χρειαστεί, την «τιμή» και την αξιοπρέπειά τους, γιατί διαθέτουν «φιλότιμο», γιατί, όπως λέει ο Περικλής στον Επιτάφιό του, «το φιλότιμον αγήρων μόνον», δηλαδή μόνο η αγάπη για την «τιμή» και η προάσπισή της εξασφαλίζει αιώνια δόξα.