Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως το δημοκρατικό πολίτευμα είναι η τελειότερη μορφή πολιτεύματος και γι’ αυτό, όπως είπε κάποιος, αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε. Όμως, το πολίτευμα αυτό είναι πολύ ευαίσθητο, δεν είναι απόρθητο, και γι’ αυτό οφείλουμε όλοι, ιδιαίτερα οι πολιτικοί, να το προστατεύουμε. Δυστυχώς, όλοι κάνουμε ό,τι μπορούμε, ώστε να απαξιώσουμε αυτό το πολίτευμα. Αλλιώς δεν εξηγείται το γεγονός πως στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα το 1/4 των ψηφοφόρων, δηλαδή ένας στους τέσσερις! Έτσι , όμως, καταργήθηκε μια βασική του αρχή, η αρχή της πλειοψηφίας. Ο Περικλής περιγράφοντας το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας του 5^ου αι. π.Χ. είπε πως «όνομα δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται» (ΙΙ.37. 1), δηλαδή «ονομάζεται δημοκρατία επειδή στηρίζεται στην πλειοψηφία και όχι στη μειοψηφία». Αλήθεια, συμβαίνει σήμερα αυτό;

Ένας βασικός λόγος της απαξίωσης της δημοκρατίας και της περιφρόνησης που δείχνουν προς αυτή οι πολίτες είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα κόμματα. Η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία (εκ)τιμούσε την προσωπικότητα του πολίτη, δεν περιόριζε τη δράση του, δεν τον καταπίεζε, αλλά τον άφηνε ελεύθερο να μιλήσει, να δράσει και να σκεφτεί. Ο δημοκρατικός πολίτης στη δημόσια ζωή δε δρούσε σαν ανώνυμη μάζα, αλλά σαν αυτόνομη προσωπικότητα. Ήταν ελεύθερος. Αυτό επιβεβαιώνει ο Περικλής λέγοντας στον Επιτάφιό του «Ελευθέρως τα τε προς το κοινόν πολιτεύομεν» (ΙΙ.37. 2), δηλαδή «στη δημόσια ζωή ζούμε χωρίς κανένα περιορισμό». Η ελευθερία, όμως, αυτή συνεπάγεται και τη λεγόμενη «ισηγορία» και «παρρησία». Το είπε και ο Ευσέβιος (Ανθολ. του Στοβαίου , Περί παρρησίας, 59) : Παρρησίη από γνώμης ελευθέρης και αληθείην ασπαζομένης προέρχεται», δηλαδή « η παρρησία πηγάζει από την ελεύθερη σκέψη και από σκέψη που αγαπά την αλήθεια». Θεωρούνταν, μάλιστα, πολύ μεγάλο «ατύχημα» για έναν ελεύθερο άνθρωπο να στερηθεί την «παρρησία», δηλαδή το δικαίωμα να διατυπώνει ελεύθερα, «χωρίς φόβο και πάθος», την άποψή του (Δημοσθ. Απόσπ. 35). Πράγματι στην Αθήνα, όποιος είχε να πει κάτι, το έλεγε ελεύθερα, «μετά παρρησίας», διατύπωνε την άποψή του και την έθετε στην κρίση των άλλων πολιτών, φίλων ή εχθρών, που την μελετούσαν και την ανέλυαν. Οι Αθηναίοι περηφανεύονταν για την ελευθεροστομία που υπήρχε στην πόλη τους και την περηφάνια αυτή εκφράζει και ο Πλάτων που λέει στο Γοργία του «Αθήναζε αφικόμενος, ου της Ελλάδος πλείστη εξουσία λέγειν» (461 e), δηλαδή «φτάνοντας στην Αθήνα, μια πόλη ελληνική στην οποία υπάρχει πολύ μεγάλη ελευθερία να εκφράσει κανείς τις απόψεις του». Την ίδια άποψη εκφράζει και η Φαίδρα στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη (στ. 421-423), όπου αυτή, μιλώντας για τα παιδιά της, λέει χαρακτηριστικά «ελεύθεροι παρρησία θάλλοντες οικοίεν πόλιν κλεινών Αθηνών», δηλαδή «κατοικούν στην ένδοξη πόλη των Αθηνών ελεύθεροι και αναπτυσσόμενοι μέσω της ελευθερίας της έκφρασης».

Δυστυχώς, η δομή και η οργάνωση των κομμάτων στη χώρα μας καταργεί αυτή την ελευθερία, αυτή την «παρρησία». Τα κόμματα είναι σχεδόν όλα αρχηγικά και συνθλίβουν, όχι τόσο την προσωπικότητα των πολιτών, όσο των βουλευτών. Όποιος βουλευτής εκφράσει άποψη που δε συμφωνεί με τις θέσεις του αρχηγού διαγράφεται! Υπάρχουν, βέβαια, τα λεγόμενα «πειθαρχικά όργανα», μόνο που τα όργανα αυτά είναι του αρχηγού, ελέγχονται από τον αρχηγό και αποτελούν εκτελεστικά του όργανα! Το είδαμε τελευταία με την υπόθεση του Στέφανου Τζουμάκα, αλλά και άλλων πρωτοκλασάτων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Η διαγραφή αποτελεί ένα είδος εκφοβισμού, ένα μέσο αποτροπής άλλων βουλευτών να αμφισβητήσουν την ορθότητα των θέσεων του αρχηγού!

Υπάρχουν μερικοί που λένε πως ο βουλευτής πρέπει να εκφράζει τις αντιρρήσεις του στα αρμόδια όργανα. Σωστό. Μόνο που οι πολίτες που ψήφισαν κάποιο βουλευτή θέλουν να ξέρουν αν αυτός τηρεί τις υποσχέσεις που τους έδωσε, ότι δεν τους εξαπάτησε και δεν τους χρησιμοποίησε ως μέσο, για να αναρριχηθεί στην εξουσία. Οι βουλευτές πρέπει να λογοδοτούν στους πολίτες, στους ψηφοφόρους, και όχι στους αρχηγούς των κομμάτων. Άλλοι πάλι λένε πως όσοι βουλευτές δε συμφωνούν με την κομματική γραμμή πρέπει να αποχωρούν από το κόμμα. Σωστό. Μόνο που αυτό πρέπει να γίνεται στο τέλος της τετραετίας, γιατί αλλιώς αυτοί προδίδουν τους πολίτες που τους ψήφισαν. Όπως και αν έχει το πράγμα, αν ένας βουλευτής δεν έχει το δικαίωμα να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του, τότε δε χρειάζεται και να υπάρχει. Γιατί είναι προκλητικό, για να μην πω γελοίο, να βλέπει κανείς όλους ανεξαιρέτως τους βουλευτές της αντιπολίτευσης να καταψηφίζουν διάφορα νομοσχέδια, γιατί έτσι το θέλει ο αρχηγός. Θα μπορούσε ο αρχηγός να διαγράψει κάποιο βουλευτή όχι γι’ αυτά που λέει, αλλά για τον τρόπο που τα λέει, γιατί το ύφος, όπως λέγεται, δείχνει το ήθος. Μόνο που φοβάμαι ότι τότε θα αδειάσουν πολλά κόμματα και θα ψάχνουν για βουλευτές!

Η απαγόρευση της «παρρησίας» δεν ταιριάζει σε ελεύθερους ανθρώπους, γιατί είναι πραγματικός δούλος αυτός που δεν μπορεί να εκφράσει ελεύθερα τη σκέψη του. Το είπε και η Ιοκάστη στις Φοίνισσες του Ευριπίδη (στ. 392) «Δούλου τόδ’ είπας, μη λέγειν, α τις φρονεί». Και είναι αλήθεια αυτό, γιατί σε αυτή την περίπτωση ο άνθρωπος ακολουθεί δουλικά τις γνώμες των άλλων , θεωρεί ανεύθυνο τον εαυτό του και αποφεύγει να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία. Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προχωρεί σε αθρόες διαγραφές ακόμη και στελεχών που ίδρυσαν το κόμμα και αγωνίστηκαν για την εδραίωση και την ανάδειξή του, επειδή τόλμησαν να διατυπώσουν απόψεις που δε συμφωνούν με τις απόψεις του ίδιου. Το μόνο επιχείρημα που διατύπωσε αυτός μέχρι τώρα, για να δικαιολογήσει την απόφασή του, είναι ότι «αυτός κέρδισε τελευταία τις εσωκομματικές εκλογές»! Δηλαδή, αν αργότερα αυτός εκλεγεί Πρωθυπουργός μπορεί να φιμώσει και τον ελληνικό λαό, γιατί «κέρδισε στις εκλογές»! Με αυτή τη λογική, όμως, δεν πάμε πουθενά.