Πέρασαν 567 ολόκληρα χρόνια από τότε που η Βασιλίδα των Πόλεων, η Κωνσταντινούπολη, έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Οι γείτονές μας γιόρτασαν δεόντως το γεγονός και «έστησαν» το γνωστό show μπροστά στην Αγία Σοφία. Βέβαια, ο Τούρκος Πρόεδρος βρίσκεται σε αδιέξοδο. Δεν μπορεί να δώσει, ως όφειλε, «άρτον» στον λαό του και του προσφέρει «θεάματα»! Τίποτε, κατά πως λέγεται, και πουθενά δεν του βγαίνει και αισθάνεται ταπεινωμένος. Φοβάται και ο ίδιος, παρά τα όσα κάνει, ότι το «άστρο» του πάει να δύσει. Γι’ αυτό έχει περιέλθει σε απόγνωση και αυτό τον καθιστά πολύ επικίνδυνο. Όπως έχει πει κάποιος, η απελπισία είναι κλεισμένη σε πολύ λεπτούς τοίχους, που εύκολα σπάνε και βγαίνουν το κακό και το έγκλημα. Ο Τούρκος πρόεδρος νιώθει σαν εκείνο το πεισματάρικο παιδί που του έχουν πάρει κάποιο παιχνίδι και είναι έτοιμο να ρίξει με μανία και όλα τα άλλα παιχνίδια που έχει στη φωτιά! Αυτός νιώθει να πνίγεται και προσπαθεί να πιαστεί από τα μαλλιά του. Η Σάαδη λέει πως, όταν κανείς απελπίζεται, η γλώσσα του λύνεται και μοιάζει με τη γάτα που νιώθει πως θα νικηθεί και ορμά στον σκύλο, να τον κατασπαράξει! Πράγματι, ο Ερντογάν είναι ένα πληγωμένο θηρίο και γι’ αυτό είναι επικίνδυνος και θέλει προσοχή.

Όμως σημασία δεν έχει τι κάνει ο Τούρκος Πρόεδρος και οι δικοί του, αλλά τι κάνουμε εμείς. Εμείς περάσαμε στα ψιλά το γεγονός της άλωσης, όπως περνούμε και όλα τα παρόμοια γεγονότα. Μα, θα πει κανείς, η άλωση της Πόλης είναι ένα λυπηρό σημείο της ελληνικής Ιστορίας και καλό είναι να το ξεχάσουμε. Όμως, όπως έλεγαν οι αρχαίοι, «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Πέρα από το γεγονός πως υπάρχουν ήττες που είναι ανώτερες από πολλές νίκες, υπάρχουν και σε αυτό το ιστορικό γεγονός ωφέλιμα στοιχεία ιστορικής μνήμης. Και πάνω από όλα υπάρχει ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ο Παλαιολόγος, ο ήρωας τα αυτοθυσίας και του χρέους που κανένας δεν θυμάται! Αυτός ως Δεσπότης του Μυστρά από το 1443 έφερε άνεμο δημιουργίας και αισιοδοξίας σε όλο τον Μοριά και είναι ο πρώτος που αποκάλεσε τους Μοραΐτες Έλληνες, για να τους υπενθυμίσει την ελληνική καταγωγή τους και να αναπτερώσει το ηθικό και την πίστη τους.

Στις 12 Μαρτίου του 1449 φτάνει ο Κωνσταντίνος στη Βασιλεύουσα με τρία Καταλανικά καράβια. Μόλις βγαίνει στο κατάστρωμα, ο λαός τον υποδέχεται παραληρώντας. Στο πρόσωπο του βλέπει τον σωτήρα και λυτρωτή, τον Δράκο του Μοριά που θα τον σώσει από το πεπρωμένο του. Πρώτοι ανεβαίνουν ο Μέγας Αυλάρχης και ο Προκαθήμενος του βεστιαρίου. Μετέφεραν τον «λιθένδυτον σάκον», έναν ασήκωτο μανδύα υφασμένο με χρυσάφι βάρους 20 κιλών που ήταν ολοκέντητος με πολύτιμους λίθους. Αρνείται να τον φορέσει, όπως αρνήθηκε και το πολύτιμο στέμμα. Το θεωρεί αταίριαστο να χρυσοστολίζεται, όταν αυτό που υπάρχει γύρω του είναι μια φοβερή παρακμή. Έχει μια πρωτεύουσα χωρίς κράτος κι ένα λαό διηρημένο σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, που μισούνται μεταξύ τους, και μια οικονομία καταστραμμένη, άμυνα ανύπαρκτη και στρατό διαλυμένο. Εκεί είχαν καταντήσει το Βυζαντινό κράτος οι Αυτοκράτορες και οι Πατριάρχες που ασκούσαν την εξουσία! Το «διεφθαρμένο κράτος» που είχε έδρα την Κωνσταντινούπολη είχε οδηγήσει σε τόσο μεγάλη εξαθλίωση τους κατοίκους των παραμεθορίων περιοχών, ώστε αυτοί να δεχτούν τους κατακτητές Οθωμανούς ως σωτήρες και λυτρωτές! Αυτά σε γνώση και συμμόρφωση των σύγχρονων ηγετών μας που οδηγούν σε εξαθλίωση τα νησιά μας!

Ήταν τόσο μεγάλη η οικονομική αδυναμία στην οποία βρέθηκε ο Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος που δεν μπορούσε να αγοράσει το μεγαλύτερο κανόνι όλων των εποχών που έταζε να κατασκευάσει για λογαριασμό του ένας Ούγγρος πρακτικός χύτης μετάλλου με το όνομα Ουρβάνος. Θα είναι, του είπε, τόσο δυνατό που θα μπορεί από χίλιες οργιές αλάργα να κάνει σκόνη οποιοδήποτε οχυρό. Ζητούσε, όμως, ένα ποσό που ο Αυτοκράτορας δεν μπορούσε να το δώσει. Έτσι η «μπομπάρδα» που έσπερνε τον τρόμο και τον πανικό στο άκουσμά της κατέληξε στα χέρια του Σουλτάνου που έδωσε στον Ουρβάνο τετραπλάσια χρήματα!

Αυτή ήταν η κατάσταση, όταν ο Κωνσταντίνος κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον Μωάμεθ! Και τι έκαναν οι «Χριστιανοί» Ευρωπαίοι τότε; Μα ό τι έκαναν και τώρα που ο σύγχρονος Σουλτάνος βεβήλωσε το παγκόσμιο μνημείο της Χριστιανοσύνης, την Αγιά Σοφιά. Τόσο οι Καθολικοί όσο και οι Ορθόδοξοι κράτησαν το στόμα τους κλειστό! Μόνο ένας Γενοβέζος ευγενής και γιγαντόσωμος, ο Ι. Ιουστινιάνης, κατέφθασε με τρία πλοία και πολέμησε μαζί με τον Αυτοκράτορα. Ο Κωνσταντίνος με θλίψη δήλωσε σε αυτόν, όταν διαπίστωσε πως απέναντι στους Τούρκους είχε να αντιπαρατάξει πολύ λίγους και είδε και τις διαθέσεις των Ευρωπαίων που για χάρη τους είχε δεχτεί μετά από απαίτηση του Πάπα να γίνει κοινή λειτουργία στην Αγία σοφία: «Είναι αηδία να είναι κανείς με την Ευρώπη, όταν μάθει ότι σ’ εμένα υπηρετούν όλοι κι όλοι 3000 Ευρωπαίοι και στον άπιστο έτρεξαν 29.000 έτοιμοι να πολεμήσουν για τη δόξα του Προφήτη!». Ας μη γελιόμαστε. Το ίδιο θα συμβεί και σήμερα, αν ποτέ, ο Θεός να μη δώσει, χρειαστεί!

Και, όταν ο Μωάμεθ ο Κατακτητής, βέβαιος για την υπεροχή του ζήτησε από τον Αυτοκράτορα να του παραδώσει την πόλη, έδωσε εκείνη την υπέροχη απάντηση που αποτελεί παρακαταθήκη για όλους μας και πρέπει να την κληροδοτούμε στους επόμενους. Του είπε: «Το να σου παραδώσω αυτή την πόλη δεν είναι δικαίωμα ούτε δικό μου ούτε κανενός από αυτούς που την κατοικούν, γιατί με κοινή απόφαση και με τη θέλησή μας όλοι θα πεθάνουμε και δε θα λυπηθούμε η ζωή μας». Κι εδώ ταιριάζει να αναφέρουμε τη γνώμη του Σωκράτη για το χρέος. Λέει ο μεγάλος φιλόσοφος στην Απολογία του: «Όπου κανείς τάξει τον εαυτό του, γιατί το θεωρεί σωστό, ή ταχθεί από τον άρχοντα, εκεί πρέπει να μένει ακλόνητος και με κίνδυνο της ζωής του, χωρίς να υπολογίζει μήτε τον θάνατο μήτε τίποτε άλλο εκτός από το αισχρό» (Πλάτ., Απολογ., 28 d 5-10). Αυτό έκανε ο Κ. Παλαιολόγος κι, όταν οι κατακόκκινες σημαίες των Τούρκων ανέμιζαν στα τείχη και ακούστηκε η φοβερή κραυγή «Εάλω η Πόλις», είπε το «Δεν υπάρχει κανένας Χριστιανός να πάρει το κεφάλι μου;». Το πήραν οι Τούρκοι. Και έτσι ο Κωνσταντίνος ο ΙΑ΄ έγινε σύμβολο του χρέους και της αυτοθυσίας και πέρασε στην αιωνιότητα. Έπεσε στις επάλξεις, τον πήρε ο θρύλος και τον έκανε παρηγοριά και ελπίδα. Και με αυτή την ελπίδα, ότι θα «ξεμαρμαρώσουν» τον «Μαρμαρωμενο βασιλιά» ζουν έκτοτε οι Έλληνες.

Στους κρίσιμους καιρούς που ζούμε ηρωισμός δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη μάχες, αίμα, θυσία και θάνατος. Σημαίνει υπευθυνότητα, αγάπη για την Πατρίδα μας, σεβασμό στην Ιστορία μας που βουβή μας παρακολουθεί κι αν σταθούμε επάξια απέναντι σε όλα αυτά θα δείξουμε πως είμαστε αντάξιοι της θυσίας τους. Ας το έχουν αυτό υπόψη κυρίως αυτοί που έχουν στα χέρια τους την τύχη του Έθνους μας.