Στο Α΄ Μέρος του άρθρου μου προσπάθησα να δείξω τις ακρότητες στις οποίες μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος σε περίοδο πολέμου φέρνοντας παραδείγματα από την αρχαία ελληνική Ιστορία. Τόνισα πως ο πόλεμος υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει παρά τις αισιόδοξες απόψεις κάποιων ρομαντικών. Παρόμοιες απόψεις είχε εκφράσει πριν από 2500 χρόνια ο Θουκυδίδης μιλώντας για τις εμφύλιες συγκρούσεις που συντάραξαν την Ελλάδα στην εποχή του. Λέει χαρακτηριστικά ο ιστορικός: «Οι εμφύλιες συγκρούσεις προκάλεσαν μεγάλες και αμέτρητες συμφορές που γίνονται και θα γίνονται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες ανάλογα με τις περιστάσεις» ( ΙΙΙ 83: και επέπεσε πολλά και χαλεπά κατά στάσιν ταις πόλεσιν , γιγνόμενα μεν και αεί εσόμενα , έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων ηι μάλλον δε και ησυχαίτερα και τοις είδεσι διηλλαγμένα ως αν έκασται αι μεταβολαί των ξυντυχιών εφιστώνται). Θα πει κανείς πως ο Θουκυδίδης μιλά για έναν εμφύλιο πόλεμο. Ναι , αλλά μήπως υπάρχει με τα σημερινά δεδομένα κανένας πόλεμος που να μην είναι εμφύλιος; Δε ζούμε όλοι σε ένα πλανητικό χωριό; Η ουσία είναι μία: η παιδεία, ο κύριος παράγοντας που θα μπορούσε να επιφέρει κάποια αλλαγή προς το καλύτερο στη «φύση» του ανθρώπου έχει αποτύχει οικτρά. Όπως είπε κάποιος η σημερινή παιδεία βγάζει «έξυπνους διαβόλους». Τούτο σημαίνει πως η κατάσταση θα χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου. Μία μόνο λύση υπάρχει: να γκρεμιστεί με κάποιο τρόπο αυτός ο κόσμος και να γεννηθεί στη θέση του ένας καινούριος τελείως διαφορετικός.

Αυτά βλέπουμε να συμβαίνουν και στον πόλεμο του Ισραήλ με την Παλαιστίνη που φορτώνει την ανθρωπότητα με πολλά δεινά, ενώ αυτή παρακολουθεί αμήχανη και ανίκανη να επέμβει! Ο κόσμος κάθεται στον καναπέ του και κάνει διάφορες αναλύσεις. Άτομα και λαοί τάσσονται με τη μια ή την άλλη πλευρά, επιδοκιμάζουν ή αποδοκιμάζουν, δικαιολογούν ή καταδικάζουν με το αζημίωτο βέβαια και εκ του ασφαλούς, αλλά δεν αναρωτιούνται τι θα έκαναν οι ίδιοι, αν ήταν στη θέση των εμπλεκομένων. ΚΙ εδώ μου έρχεται στον νου μια αποστροφή από τον Επιτάφιο του Περικλή. Ο Περικλής προσπαθώντας να παρηγορήσει τους γονείς που έχασαν παιδιά στην πρώτη μάχη του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ.) λέει : « Όσοι ακόμη είστε σε ηλικία να κάνετε παιδιά , πρέπει να δείξετε εγκαρτέρηση με την ελπίδα ότι θα αποκτήσετε και άλλους γιους , γιατί και στο σπίτι οι γιοι που θα γεννηθούν θα βοηθήσουν μερικούς να ξεχάσουν αυτούς που δεν υπάρχουν και στην πόλη θα αποβεί αυτό διπλά ωφέλιμο, γιατί και δε θα ερημώνεται και θα είναι ασφαλισμένη» Και συνεχίζει: «Γιατί δεν είναι δυνατό να είναι σύμφωνες με τις αρχές της ισότητας και της δικαιοσύνης οι πολιτικές πράξεις αυτών που δεν προσφέρουν και αυτοί το ίδιο παιδιά και, άρα, δε διατρέχουν τον κίνδυνο να τα χάσουν» (ΙΙΙ 44. 3-4: ου γαρ οιόν τε ίσον τι ή δίκαιον βουλεύεσθαι οι αν μη και παίδας εκ του ομοίου παραβαλλόμενοι κινδυνεύωσιν). Αλήθεια, αν ήξεραν αυτοί που κηρύσσουν τους πολέμους πως τα παιδιά τους θα πάνε να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, θα κήρυτταν τον πόλεμο. Μάλλον όχι!

Στην αξιολόγηση των πράξεων των δύο αντιπάλων στον πόλεμο του Ισραήλ και της Παλαιστίνης επικρατεί μεγάλη υποκρισία, όπως άλλωστε επικρατεί και στην κριτική όλων των πολιτικών θεμάτων. Ο καθένας μας βλέπει τα διάφορα γεγονότα μέσα από τον παραμορφωτικό φακό του συναισθήματος. Όλοι, βέβαια, δεχόμαστε πως τη μεγαλύτερη ευθύνη στον πόλεμο αυτό, όπως και σε κάθε πόλεμο, φέρει αυτός που «ήρξατο αδίκων χειρών». Και δεν είναι άλλος από τη λεγόμενη Χαμάς. Αυτή είναι που εισέβαλε στο Ισραήλ την 7^η Οκτωβρίου, σκότωσε αδιακρίτως όσους Εβραίους μπορούσε και πήρε ομήρους όσους μπορούσε αδιαφορώντας για το φύλο ή την ηλικία. Και εδώ είναι που πάει να σαλέψει το λογικό του ανθρώπου. Η Δύση και η χώρα μας θεωρεί τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και επιρρίπτουν σε αυτή την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει εκεί κάτω, ενώ τα αραβικά και ισλαμικά κράτη θεωρούν τη Χαμάς απελευθερωτικό στρατό, «μαχητές» που αγωνίζονται για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Ο «φίλος μας, για παράδειγμα, ο Ερντογάν δηλώνει ευθαρσώς πως η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, ότι εκπροσωπεί την Παλαιστίνη, ότι πήρε με δημοκρατικό τρόπο την εξουσία και ότι είναι «ανόητοι» όσοι υποστηρίζουν το Ισραήλ! Υπερακοντίζει μάλιστα θέτοντας εν αμφιβόλωι το αν πράγματι οι «μαχητές» της Χαμάς έκαναν την εισβολή στο Ισραήλ που της καταλογίζουν!

Το πρόβλημα όμως βρίσκεται αλλού. Οι «μαχητές» της Χαμάς δεν ήξεραν ότι το Ισραήλ θα αντιδρούσε με τον τρόπο που αντέδρασε; Τι περίμενε πως θα σταυρώσει τα χέρια και θα ανεχτεί όλες αυτές τις ακρότητες που μάλιστα ταπείνωσαν κατά κάποιο τρόπο την κυβέρνηση και τον στρατό του; Δε θα προσπαθούσαν να ξεπλύνουν την ντροπή; Είχε γνώση η παλαιστινιακή αρχή για τη πρόθεση της Χαμάς να κάνει αυτή την επιχείρηση; Για κάθε λογικά σκεπτόμενο κριτή η Χαμάς έδωσε την αφορμή, αλλά και την ευκαιρία να προχωρήσει στις επιχειρήσεις που λαμβάνουν χώρα στην Παλαιστίνη. Όλα αυτά γεννούν την υποψία πως κάποιοι τρίτοι υποκίνησαν αυτή την επέμβαση, για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Κανείς τώρα δεν ασχολείται με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία! Είναι τυχαίο αυτό;

Θα πει, βέβαια, κανείς πως το Ισραήλ καταπίεζε τους Παλαιστίνιους, τους καταδίκαζε να ζουν στην ανέχεια και στη φτώχια, πως το ποτήρι ξεχείλισε και γι’ αυτό η Χαμάς έκανε αυτό που έκανε. Είναι αλήθεια πως κάθε λαός πρέπει να επιδιώκει να βελτιώσει τις συνθήκες της διαβίωσής του. Τούτο, όμως, πρέπει να το κάνει με νόμιμο και ειρηνικό τρόπο. Οι άνθρωποι έχουν επινοήσει κάποιους μηχανισμούς γι’ αυτό τον σκοπό. Οι Παλαιστίνιοι προτίμησαν τη βία και τον πόλεμο και τώρα υφίστανται τα επίχειρα των επιλογών τους. Γενικά, αυτός ο πόλεμος εμπεριέχει τόσες αντιφάσεις που είναι δύσκολο να βρει κανείς άκρη…..