Όταν το 2019 η Τουρκία κήρυξε πόλεμο εναντίον των Κούρδων της Συρίας, είχα δημοσιεύσει στο Εμπρός ένα άρθρο σε δύο μέρη (26-10-2019 και 2-11- 2019) με τίτλο «Η καταδίκη του πολέμου». Δυστυχώς, η κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο σήμερα (πόλεμος Ουκρανίας , πόλεμος Παλαιστίνης κ.λπ.) βεβαιώνει για άλλη μια φορά τη διαπίστωση του Σοφοκλή, ότι «πολλά είναι τα φοβερά πράγματα, αλλά δεν υπάρχει πιο φοβερό και καταστροφικό πλάσμα από τον άνθρωπο» (Αντιγόνη, 332 : Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει». Παράλληλα, διαψεύδει κάποιους ρομαντικούς και αισιόδοξους, όπως ο αείμνηστος Παπανούτσος, που υποστήριξε πως « αν ο άνθρωπος φέρθηκε μέχρι τώρα σαν θηρίο και, όταν παραστεί ανάγκη, λύνει τις διαφορές του με τη βία , αυτό δεν σου δίνει το δικαίωμα να πιστεύεις πως αυτό θα επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον και πολύ περισσότερο ότι πρέπει να επαναλαμβάνεται. Γιατί ο άνθρωπος διαθέτει λογικό και θα βρει ευπρεπέστερους τρόπους να λύνει τις διαφορές του και όχι με τη βία…».

Δυστυχώς και σήμερα ο κόσμος, όπως γινόταν από καταβολής του, είναι χωρισμένος σε δύο στρατόπεδα. Από τη μια είναι η Αμερική και η λεγόμενη Δύση και από την άλλη είναι η Ρωσία, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα κ.λπ., η λεγόμενη Ανατολή, οι δυνάμεις του κακού, όπως λέγονται. Βέβαια, υπάρχουν στη Δύση πολλοί που συμπαθούν την Ανατολή και υπάρχουν στην Ανατολή πολλοί που συμπαθούν τη Δύση. Μύλος δηλαδή. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες χώρες που στηρίζονται σε δύο βάρκες και πηγαίνουν προς τα εκεί που φυσάει ο άνεμος, όπως η Τουρκία. Ένα είναι σίγουρο, ότι το συμφέρον των λαών κινεί τα νήματα της Ιστορίας. Ο σημερινός κόσμος είναι αντίγραφο της κατάστασης που επικρατούσε στην αρχαία Ελλάδα, τότε που οι πόλεις είχαν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα τασσόμενες πίσω από την Αθήνα και τη Σπάρτη, πράγμα που οδήγησε στην καταστροφή και της Αθήνας και της Σπάρτης!

Πέρα, όμως, από τους ηγέτες που καθορίζουν τις τύχες των λαών υπάρχει και ο απλός λαός που παρακολουθεί τα τεκταινόμενα από μακριά αδυνατώντας να αντιδράσει δυναμικά και να αλλάξει τα δεδομένα. Εκείνο που μπορεί ανενόχλητος να κάνει είναι να κρίνει και να σχολιάζει αυτά που του σερβίρουν οι άλλοι και να τάσσεται συναισθηματικά υπέρ των μεν οι των δε. Δεν κάνει μάλιστα τον κόπο να βάλει τον εαυτό του στη θέση του ενός ή του άλλου από τους αντιμαχόμενους, πράγμα που θα τον οδηγούσε σε ασφαλέστερα συμπεράσματα.

Είτε το θέλουμε είτε όχι, από παλιά, σύμφωνα με ένα άγραφο δίκαιο του πολέμου, στην πόλη που έπεφτε στα χέρια των εχθρών της είχαν δικαίωμα αυτοί σαν νικητές να σκοτώσουν τους άνδρες, να πουλήσουν για δούλους τις γυναίκες και τα παιδιά (εξανδραποδισμός), να πάρουν τα χρήματα και ό τι άλλο μπορούσαν από την περιουσία των ηττημένων και να στείλουν αποίκους να κατοικήσουν στον κατακτημένο τόπο. Το λέει ξεκάθαρα ο Ξενοφών: «Είναι νόμος προαιώνιος σε όλους τους ανθρώπους , όταν στον πόλεμο κυριευθεί μια αντίπαλη πόλη, να γίνονται οι νικητές κύριοι και των ανθρώπων και των χρημάτων που βρίσκονται σε αυτή» (Κύρ. Παιδ. ΖV 73: Νόμος εν πάσιν ανθρώποις αϊδιος εστίν, όταν πολεμούντων πόλις αλώι των αλόντων είναι και τα σώματα των εν τηι πόλει και τα χρήματα». ΟΙ πόλεμοι μάλιστα ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις πολλές φορές έπαιρναν τη μορφή της γενοκτονίας.

Μια φοβερή, αλλά αρκετά ενδεικτική των συμφορών των πολέμων δίνει ο Αισχύλος στους Επτά επί Θήβας (Α΄Στάσ. 321 κ.ε. ) , όπου λέει ότι « η πόλη που κυριεύεται γίνεται στάχτη από τους εχθρούς. Τις γυναίκες σέρνουν τούτοι, ενώ σκούζουν, στη σκλαβιά , ξεγυμνωμένες ,τραβώντας τες από τα μαλλιά. Άλλος τραβά κάποιον στη σκλαβιά, άλλος σκοτώνει, άλλος βάζει φωτιά. Ματωμένα τα βρέφη κλαίνε, τραβηγμένα από το βυζί . Από παντού προβάλλουν φορτωμένα ανάκατα όσα έχουν αρπάξει και τσακωμοί γίνονται απάνω στην αρπαγή. Λογιών λογιών καρποί είναι σκορπισμένοι στους δρόμους .Πρωτόβγαλτες νιες περιμένουν σκλάβες το κρεβάτι του νικητή. Το σκοτάδι του θανάτου είναι γλιτωμός από τα ολόκλαυτα τούτα πάθια».

Αυτά είχαν γίνει κατά την αρχαιότητα σε πολλές περιπτώσεις από ελληνικές πόλεις στις αντίπαλες που νίκησαν. Ο Θουκυδίδης , εξιστορώντας τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431 -404 π. Χ.) στον οποίο έλαβε μέρος ολόκληρη σχεδόν η Ελλάδα, αναφέρει ολοκληρωτικές καταστροφές πόλεων . Γνωστή είναι η καταστροφή της Μήλου από τους Αθηναίους (V 116). Την ίδια τύχη κόντεψε να έχει και η Μυτιλήνη. Είναι γνωστό πως, όταν οι Μυτιληναίοι αποστάτησαν από τους Αθηναίους σε αυτό τον πόλεμο, ό δημαγωγός Κλέων πρότεινε και πέτυχε να ληφθεί απόφαση στην Εκκλησία του Δήμου να ξεκληρίσουν όλους τους άνδρες από την εφηβική ηλικία και πάνω σκοτώνοντάς τους και να πουλήσουν τις γυναίκες και τα παιδιά σαν δούλους. Βέβαια, η αποτρόπαιη αυτή πράξη αποτράπηκε την τελευταία στιγμή με παρέμβαση του ρήτορα Διοδότου που πρότεινε να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι μόνο. Έτσι οι Αθηναίοι αρκέστηκαν να σκοτώσουν χίλιους Μυτιληναίους και να δώσουν ένα μεγάλο μέρος της γης σε κληρούχους Αθηναίους (Θουκ. ΙΙΙ 36-50).

Όταν πάλι οι Σκιωναίοι της Χαλκιδικής πήγαν με το μέρος της Σπάρτης, οι Αθηναίοι, αφού κατέλαβαν την πόλη τους, σκότωσαν όλους τους νέους που ήταν στην εφηβική ηλικία , ενώ πούλησαν ως δούλους τα μικρότερα παιδιά και τις γυναίκες και έδωσαν τη γη στους Πλαταιείς να την εκμεταλλεύονται (Θουκ. V32). Αλλά και οι Σπαρτιάτες στις Πλαταιές σκότωσαν τους άνδρες, πούλησαν σκλάβες τις γυναίκες, ισοπέδωσαν την πόλη, την έκαναν χωράφια και τη μίσθωσαν στους Θηβαίους ( Θουκ. ΙΙΙ 68). Και η Θήβα αργότερα είχε την ίδια τύχη. Ο Μ. Αλέξανδρος την κατέσκαψε το 335 π. Χ. και την κατέστρεψε ολοσχερώς, επειδή ξεσηκώθηκε εναντίον του, σκότωσε τους πιο πολλούς άνδρες και πούλησε τον υπόλοιπο πληθυσμό σε σκλαβοπάζαρα

Όλα αυτά μου φέρνουν στο νου όσα γίνονται στην Παλαιστίνη σήμερα, αλλά και τις αντιδράσεις του κόσμου σε παγκόσμια κλίμακα . Αλλά γι’ αυτό στο επόμενο …(Συνεχίζεται)