Στο Α΄ Μέρος του άρθρου μου προσπάθησα να δείξω πως μια στάση «ουδετερότητας» της χώρας μας απέναντι στον ρωσο-οουκρανικό πόλεμο, τον «πόλεμο του Πούτιν» , όπως επικράτησε να λέγεται, δεν θα ήταν ούτε τίμια ούτε ηθική και κάτω από τις παρούσες συνθήκες δεν θα την εξυπηρετούσε. Στο μεταξύ ο πόλεμος αυτός εξακολουθεί να μαίνεται με ένα όργιο προπαγάνδας και με απρόβλεπτες ανατροπές. Ο Πούτιν στηριζόμενος στην στρατιωτική του υπεροχή και αναζητώντας μια αφορμή- στην ιστορία υπάρχουν αίτια και αφορμές που διαφέρουν μεταξύ τους- έκανε την «εισβολή» στην πολύ πιο αδύναμη Ουκρανία, για να πετύχει τους ανομολόγητους στόχους του, ωραιοποιώντας την και ονομάζοντάς την, όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις, «ειδική επιχείρηση»! Υποστήριξε πως απειλείται από την Ουκρανία, ενώ όλοι γνωρίζουν πως ο πιο ισχυρός δεν μπορεί να απειλείται από τον πιο αδύναμο. Το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιεί και ο γείτονάς μας, ο Ερντογάν, για να δικαιολογήσει τις εχθρικές του διαθέσεις απέναντι στη χώρα μας, ενώ ακόμη και οι πέτρες γνωρίζουν πως η χώρα μας δεν διανοείται να εισβάλει στην Τουρκία! Και σκεφθείτε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα, αν η Ευρώπη θεωρούσε «απειλή» τη φυγή τριών εκατομμυρίων προσφύγων προς αυτή, εξαιτίας του πολέμου, και αντιδρούσε δυναμικά, για να προστατέψει τον εαυτό της! 

Ο Πλάτων στον διάλογό του «Πρωταγόρας» αναφέρεται σε ένα μύθο σύμφωνα με τον οποίο ο Δίας, όταν οργάνωσε τις κοινωνίες, έδωσε στους ανθρώπους «την αιδώ» και «τη δίκη», για να είναι «φιλίας συναγωγοί». Και σήμερα οι πραγματικά ελεύθεροι λαοί έχουν συστήσει διεθνείς οργανισμούς και έχουν συντάξει ένα «διεθνές δίκαιο», για να προστατέψουν τους αδύναμους από τις αυθαιρεσίες των δυνατών. Όμως,- πρέπει να το ομολογήσουμε-, και οι διεθνείς οργανισμοί δεν λειτουργούν, όπως πρέπει, και το «διεθνές δίκαιο» απονέμεται επιλεκτικά, με αποτέλεσμα αυτό να απαξιώνεται στη συνείδηση των λαών. Αν οι διεθνείς οργανισμοί έπαιζαν σωστά και αντικειμενικά τον ρόλο τους, δεν θα υπήρχαν σήμερα τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο!  

Σήμερα, όμως, δεν υπάρχει ούτε «αιδώς» ούτε και «δίκη», δεν υπάρχει ούτε ντροπή και σεβασμός, αλλά ούτε και δικαιοσύνη. Φαίνεται πως κάποιοι θέλουν να ανατρέψουν την παγκόσμια ισορροπία και να εγκαθιδρύσουν τον νόμο του ισχυρού, τον «νόμο της ζούγκλας». Και είναι και αυτό κάτι που καθιστά αδύνατη, αλλά και παράλογη τη στάση της ουδετερότητας. Κι ας μη λησμονούμε πως και σε άλλους πολέμους, όπως αυτός της Γιουγκοσλαβίας, οι Έλληνες στάθηκαν και συναισθηματικά και πρακτικά στο πλευρό του αδύνατου. Γιατί δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως αυτός που επιτίθεται είναι «δολοφόνος» ή ηθικός αυτουργός στη διάπραξη εγκλημάτων, όταν μάλιστα στέλνει «πληρωμένους» εγκληματίες, να σκοτώνουν αδιακρίτως ένοχους και αθώους! Κι είναι υποκριτικό να διερωτάται κανείς αν ο Πούτιν και ο στρατός του διαπράττουν «εγκλήματα πολέμου» ή «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», όπως πριν λίγο ο Ερντογάν και οι δικοί του έψαχναν να βρουν και να αποφασίσουν αν στην Ουκρανία γίνεται πόλεμος!  

Στο μεταξύ ο κόσμος βλέπει από τη μια τον πανίσχυρο Πούτιν να χαίρεται στο χρυσοποίκιλτο παλάτι του και να παρουσιάζεται μέσα σε αυτοκρατορική χλιδή, φορώντας, όπως γράφτηκε, ένα μπουφάν 12 000 ευρώ και από την άλλη τον Πρόεδρο της Ουκρανίας να εμφανίζεται φορώντας ένα απλό μπλουζάκι ή την στολή του απλού στρατιώτη και να απευθύνεται από το υπόγειο στο οποίο έχει καταφύγει στη διεθνή κοινότητα και να ζητά βοήθεια. Βλέπει από τη μια τον Πούτιν να οργανώνει φιέστες όμοιες με αυτές που οργάνωναν οι δικτάτορες την περίοδο της δικτατορίας στη χώρα μας, για να δικαιολογήσει και να νομιμοποιήσει τις πράξεις του, και από την άλλη την έκθεση σε μια πλατεία της Ουκρανίας εκατό τόσων καροτσιών που έχουν μείνει κενά από παιδιά που σκοτώθηκαν στον πόλεμο. Βλέπει από τη μια τα πολυτελή κτήρια της Μόσχας και των άλλων ρωσικών πόλεων σώα και ακέραια και από την άλλη ολόκληρες πόλεις στην Ουκρανία να κείτονται σε ερείπια, πόλεις που χρειάστηκε πολύς κόπος, πολύς χρόνος και πολύ χρήμα, για να στηθούν. Ευτυχώς, όμως, που μέσα σε όλα αυτά έρχεται ως επακόλουθο η απομυθοποίηση ενός μέχρι χθες «μεγάλου» ηγέτη, του Πούτιν, ακόμη και στη συνείδηση του ίδιου του λαού του, και η μυθοποίηση ενός μικρού και μέχρι χθες ασήμαντου ηγέτη, του Ζελένσκι! 

Κι είναι να θαυμάζει κανείς τον πατριωτισμό των Ουκρανών, ανδρών και γυναικών. Πήραν τη μεγάλη απόφαση να πολεμήσουν για τα «ιερά» και τα «όσια» της φυλής τους και να διεξαγάγουν τον «υπέρ πάντων αγώνα», όντας βέβαιοι πως στο τέλος θα χάσουν τα πάντα, αλλά πως θα κερδίσουν την εκτίμηση, τον σεβασμό και τον θαυμασμό όλου ου ελεύθερου κόσμου, γιατί η Ιστορία έχει δείξει πως υπάρχουν ήττες που είναι πολύ πιο σημαντικές από κάποιες νίκες. Ο Παλαμάς έχει πει πως η μεγαλοσύνη των εθνών δεν μετριέται με το στρέμμα, αλλά μετριέται με της καρδιάς το πύρωμα και με το αίμα. Αυτό το έδειξε και η δική μας η φυλή, όταν αποφάσισε να συγκρουστεί με την Περσική αυτοκρατορία τον 5ο αι. π. Χ. ή με τις σιδηρόφρακτες λεγεώνες του Μουσολίνι το 1940! Και νικήσαμε γιατί εμείς πολεμούσαμε για ιδανικά, για την ελευθερία και τη δημοκρατία, πολεμούσαμε για το δίκαιο, όπως κάνουν οι Ουκρανοί σήμερα, ενώ οι αντίπαλοι πολεμούσαν απλώς, για να υποδουλώσουν, για να σκλαβώσουν άλλους και να τους καταστήσουν υποχείρια των συμφερόντων τους. Και είναι συγκινητικό να ακούει κανείς τον Ουκρανό Πρόεδρο να λέει πως και αν μείνουν μόνοι σαν τον Λεωνίδα της Σπάρτης (!), θα εξακολουθήσουν να πολεμούν για την πατρίδα τους και την τιμή τους.  

Όταν αναλογίζομαι τον πόλεμο, έρχονται στο νου μου κάποια λόγια του Παπανούτσου. Αυτός μελετώντας το «δίκαιο του ισχυρού», τον «νόμο της ζούγκλας», το «δίκαιο της πυγμής», όπως το χαρακτηρίζει, λέει πάνω κάτω τα εξής: «Αν ο άνθρωπος φέρθηκε μέχρι τώρα σαν θηρίο και, όταν παραστεί ανάγκη, λύνει τις διαφορές του με τη βία, αυτό δεν σου δίνει το δικαίωμα να πιστεύεις πως αυτό θα επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον και πολύ περισσότερο ότι πρέπει να επαναλαμβάνεται. Γιατί ο άνθρωπος διαθέτει λογικό και θα βρει ευπρεπέστερους τρόπους να λύνει τις διαφορές του και όχι με τη βία…». Βέβαια, κανείς, ακόμη και αυτός που χρησιμοποιεί τη βία ή τον πόλεμο, την έσχατη μορφή βίας, δεν αμφισβητεί πως η βία δεν πρέπει να έχει θέση στη ζωή του ανθρώπου, αλλά το ό τι αυτή κάποτε θα εξαλειφθεί φαίνεται υπερβολικά αισιόδοξο και η ιστορία και η ζωή το έχει διαψεύσει. Ο «πόλεμος του Πούτιν» αποτελεί ακόμη μια ηχηρή διάψευσή του…….