Έξι μόλις χρόνια προτού εισαχθεί ο ατμός στην Αγγλία και αρχίσει η πρώτη βιομηχανική επανάσταση, πεθαίνει ο μεγάλος Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Ζακ Ρουσό, ο υπερευαίσθητος λάτρης του φυσικού κόσμου και εχθρός των κοινωνικών συνθηκών.

Ολόκληρο το φιλοσοφικό του δόγμα εντοπίζεται στην εργασία του που είχε συντάξει συμμετέχοντας στον προκηρυχθέντα διαγωνισμό της Ακαδημίας του Ντιζόν με θέμα: «Οι πρόοδοι των επιστημών και των τεχνών διαφθείρουν ή εξαγνίζουν τα ήθη;»

Το ρεζουμέ του φιλοσόφου είναι τελικά ότι «οι πρόοδοι της επιστήμης και της τεχνικής εξαχρειώνουν την ψυχή του ανθρώπου».

Η ανθρωπότητα βέβαια είναι όπως ξέρουμε «καταδικασμένη» να ερευνά και να βελτιώνεται τεχνολογικά κάθε μέρα.

Έτσι έχουμε μέχρι τώρα τρεις βιομηχανικές επαναστάσεις (η πρώτη στην Αγγλία, 1784, ατμός * στα υφαντουργεία, τα ατμόπλοια και τον σιδηρόδρομο, η δεύτερη σε Γερμανία και Αμερική το 1870 με την εφαρμογή και τη χρήση του ηλεκτρισμού, η Τρίτη σε ΗΠΑ και Ιαπωνία το 1969 με τα ηλεκτρονικά κυκλώματα και τους υπολογιστές) και από το 2009 βρισκόμαστε σε μια τέταρτη -που στην ουσία είναι η συνέχεια της τρίτης- με τους αλγόριθμους, το διαδίκτυο, τη ρομποτική, τα GPS και παράλληλα την εκμετάλλευση καθαρής ενέργειας.

Το στοίχημα σήμερα είναι αυτό που υποτυπωδώς ξεκίνησε το 1950 με τον Τούριν, και δεν είναι άλλο από την παραγωγή τεχνητής νοημοσύνης.

Είναι, όπως εύστοχα το περιέγραψε η ελληνική Μυθολογία, το όνειρο και μαζί το δράμα του Προμηθέα που κουβαλάει και μοιράζει το φως της γνώσης, ένα φως όμως που του καίει τα χέρια.

Και για να φύγουμε λίγο από τον μύθο και την ποίηση, είναι γεγονός ότι αυτά τα βιομηχανικά άλματα έγιναν χωρίς να ληφθούν υπόψιν οι παρενέργειες στην ατομική και την κοινωνική ψυχή του ανθρώπου.

Τεχνολογική ανάπτυξη που δεν λαμβάνει υπόψιν τις φυσικές και αρχέγονες ανάγκες του ανθρώπου είναι επικίνδυνη.

Υπήρξε πράγματι σε όλες τις φάσεις αυτών των επαναστάσεων έντονη κοινωνική αντίδραση, απελπισία του απαξιωμένου εργατικού δυναμικού και διακοινωνικές ανακατατάξεις.

Στην πρώτη βιομηχανική επανάσταση υπήρξε αντίδραση από τα συνδικάτα που επιδιορθώθηκε με την απασχόληση γυναικόπαιδων και προσωπικού από ορφανοτροφεία.

Δεν είναι τυχαίο ότι κοντά σε κάθε φάση των επαναστάσεων έγιναν μεγάλοι πόλεμοι και κοινωνικές εξεγέρσεις.

Το αποκορύφωμα όμως των κοινωνικών επιπτώσεων θα συμβεί με την εκτεταμένη εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο «φυσικός» άνθρωπος θα αμφισβητηθεί και θα εκβληθεί για άλλη μια φορά από τον υποτιθέμενο παράδεισό του ως ελλιπής και αχρείαστος.

Η μέχρι τώρα εργασία του και τα επιτηδεύματά του δεν θα μπορέσουν να του εξασφαλίσουν την πρωτοκαθεδρία του και την ανταποδοτική άνεσή του και την ευτυχία της σχόλης.

Η εργασία για όλους τους ανθρώπους και σε κάθε τομέα, χειρωνακτικό, πνευματικό ή καλλιτεχνικό είναι η θεία αιτία της ύπαρξής τους, και η αντιποίησή της από τα ασυγκίνητα και τα αποδοτικότερα ρομπότ προοιωνίζεται από τώρα τη μητέρα όλων των μαχών που θα είναι: «άνθρωπος εναντίον μηχανής».

Το μόνο παρήγορο και ελληνοπρεπές είναι η εύστοχη ονομασία που δόθηκε στον πρώτο ρομποτικό Έλληνα τηλεπαρουσιαστή ως «Ερμής».

Διάλεξαν το όνομα του υπερθεού της αρχαίας λατρείας, του προστάτη των ζώων, των οδών, των οδοιπόρων, της τύχης, του εμπορίου, των κλεπτών (!), των γυμνασίων, της ρητορικής, της φιλοσοφίας, του λόγου και των επιστημών.

Όπως ξέρουμε ήταν και ο ψυχοπομπός των νεκρών.

Το μόνο που έχουμε να ευχηθούμε είναι να μη μας οδηγήσει στον Άδη της σύγχυσης και της απανθρωπίας …

Ή ακόμα και στο θάνατο, γιατί πρόκειται για τους επίσημους δολοφόνους του μέλλοντος.

Το ακούσαμε κι αυτό. Λέγονται κατ’ ευφημισμόν L.A.W.S., και φυσικά δεν πρόκειται για νομικό κατασκεύασμα, αλλά για «Φονικά Αυτόνομα Εξοπλιστικά Συστήματα»!

(LethalAutonomousWarSystems).

Είναι ενδεικτικό ότι ο Δρ. Τζέφρι Χίντον δήλωσε πρόσφατα ότι μετάνιωσε για τη συνεισφορά του στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Αν σκεφτούμε ότι την ίδια μεταμέλεια εξέφρασαν και ο Αϊνστάιν και ο Οπενχάιμερ για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, τότε τα δύο «άλματα» και συσχετίζονται, αλλά και προοιωνίζονται ζοφερό και αβέβαιο μέλλον.

(*) Πείραμα πρωτότυπης ατμομηχανής έχουμε από το 120 π.Χ. από τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα, αλλά χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1763 μ.Χ. (!) για να κατασκευάσει ο Άγγλος Watt πλήρη ατμομηχανή.