Όλοι οι μεγάλοι ιδεαλιστές φιλόσοφοι της ιστορίας υποστήριξαν με πάθος ότι όλα τα πράγματα έχουν ψυχή, ακόμα κι αυτά που λέμε κατά συνθήκην άψυχα. Ακόμα και η πέτρα και η δρυς, που, όπως λέει ο Όμηρος, είναι τα σύμβολα της άψυχης φύσης.

Η ψυχή αυτή έχει υπόσταση και εσωτερικές «διαστάσεις», που συνήθως δεν μοιάζουν με τις εξωτερικές. Το σωμάτινο περίβλημα (έλυτρον) της ψυχής δεν είναι απαραίτητο να αντιστοιχεί ούτε και να τεκμαίρει τα εσώτερα του σώματος. Δεν έχει οσμή, δεν έχει χρώμα και δεν έχει και βάρος, τουλάχιστο μετρήσιμο, όπως κάποιοι επιχείρησαν να υπολογίσουν...

Με δυο λόγια, τα πράγματα δεν είναι συνήθως όπως φαίνονται. Η εξωτερική εικόνα τους μας παραπλανά και συνήθως δεν συσχετίζεται με την ψυχή, δηλαδή με την ουσία. Τα φαινόμενα απατούν, λέει ο σοφός λαός.

Η ψυχή είναι το σπουδαιότερο εργαλείο του νου. Και ετυμολογικά αν τα δούμε, ο νους είναι σκοτεινού ετύμου, ενώ η ψυχή είναι το δροσερό αεράκι που τον ξεσηκώνει και τον βάζει να λειτουργήσει.

Ο Πλάτων, στον «Φαίδρο» προσπαθεί να περιγράψει την ψυχή, και στον «Φίληβο» λέει ότι όλα τα πράγματα (σώματα) του κόσμου έχουν ψυχή, και όλα την έχουν δανειστεί από μια ενιαία, παγκόσμια συμπαντική ψυχή. Ακόμα κι ο Δημόκριτος, ο αρχηγέτης της υλιστικής φιλοσοφίας, λέει ότι «η ψυχή οικητήριον δαίμονος», ο θεός, δηλαδή, κατοικεί στην ψυχή.

Η ψυχή έχει όντως ταλαιπωρήσει τους φυσικούς ερευνητές για το πού είναι το λημέρι της. Άλλοι λένε ότι εγκατοικεί στην πραπίδα, πάνω από την καρδιά, άλλοι (Καρτέσιος) ότι εκπορεύεται από το επιθαλάμιο «κωνάριο» του εγκεφάλου, το μόνο όργανο του κρανίου που δεν είναι διπλό. Πάντως γεγονός είναι ότι υπάρχει, και είναι η ουσία και η ενεργούσα δύναμη. Βρίσκεται πάντα βαθιά και πίσω από την εικόνα και τη βιτρίνα των λόγων.

Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για την κρίση, τις αιτίες της και κυρίως τους τρόπους της καταπολέμησής της. Όλες αυτές οι αναλύσεις και οι αιτιάσεις εστιάζουν στα εξωτερικά της στοιχεία, στη βιτρίνα και στα επιφαινόμενα. Τη λύση όμως θα τη δώσει η ψυχή που είναι και η ουσία. Και ψυχή εν προκειμένω σημαίνει ελεύθερη ιδεολογία, οργάνωση, θέληση, πίστη στη δικαιοσύνη, πάταξη της γραφειοκρατίας, φορολογική αναμόρφωση και όλα αυτά που αποτελούν προϋποθέσεις και όχι αποτελέσματα.

Τα επιδόματα, οι προφητείες των ποσοστών της ανάπτυξης, τα ευχολόγια των άφαντων επενδύσεων, όλη αυτή η επίπλαστη ευημερία των αριθμών, η πολιτική διγλωσσία και τα σούρτα-φέρτα των Βρυξελλών είναι η βιτρίνα, μια βιτρίνα που δεν δημιουργεί, που απατά και δεν διδάσκει.

Τα επιγονάτια και οι αλεξίσφαιρες λιμουζίνες είναι η επιφάνεια. Ο σταυρός του μεγάλου χρέους είναι η ζωοποιός ουσία.

Ένα άλλο πεδίο όπου βρίσκει εφαρμογή και δράση το μεγαλείο της ψυχής είναι ο πόλεμος. Εκεί, το φρόνημα, η εθνική ομοψυχία και οι δίκαιες διεκδικήσεις είναι η ψυχή. Τα αριθμητικά στοιχεία των εξοπλισμών και η επεκτατική αλαζονεία είναι η βιτρίνα. Οι Έλληνες αποδείξαμε επανειλημμένα ότι με την ψυχή και την ευφυΐα μπορούμε να καταβάλουμε υπέρτερες και αλαζονικές δυνάμεις, που πήγαν κάποτε να μας θαμπώσουν, πότε με τα στούκας και πότε με τα χρυσά δρεπανηφόρα άρματα.

Η ιστορία δυστυχώς συνεχίζεται. Οι εξ εώας γείτονες (ο θεός να τους κάνει !) αναβαθμίζουν, λέει, τον αεροπορικό τους εξοπλισμό, μόνο που σε λίγο καιρό θα ψάχνουν για πιλότους!

Ψυχή λοιπόν εν κατακλείδι είναι το φρόνημα, η χρηστή διοίκηση και τα μεγάλα και σταθερά αναπτυξιακά έργα.

Η, με κάθε ευκαιρία, άχρηστη επίδειξη και η πολιτική ρητορεία, μάλιστα μια ρητορεία κόντρα στα κοινωνικά κεκτημένα, είναι η βιτρίνα. Μια κακιά και ακριβοπληρωμένη βιτρίνα.