Ήμουν μαθητής στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου, τότε το 1973, όταν πρωτάκουσα ένα τραγούδι του άλλου μεγάλου Μάνου, του Λοΐζου -ως γνωστόν, ο πρώτος είναι, εμμονικά, ο Χατζηδάκις- υπό τον τίτλο «Ποιός το ξέρει...».

Ήταν Χούντα, η χρονιά του «Δημοψηφίσματος» του Παπαδόπουλου, του «εκδημοκρατισμού» του Μαρκεζίνη, της Νομικής και του Πολυτεχνείου...

Η χώρα ψαχνόταν, νέες ισορροπίες ή επιφάσεις ισορροπίας ανεζητούντο στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ιδίως με τη λήξη του πολέμου στο Βιετνάμ και τις μεγάλες προόδους στην τότε ΕΟΚ, ο Ψυχρός Πόλεμος διεξήγετο παρενθέτως και υπογείως σε περιφερειακά επίπεδα, το Κυπριακό έβραζε, ο Παναθηναϊκός ζούσε ακόμα με τη νωπή ανάμνηση του Γουέμπλεϊ και την «ελληνοποίηση» του Ντεμέλο και του Βερόν, στις καφετέριες το must ήταν η πάστα «σεράνο», στην Πλατεία Εξαρχείων, το κέντρο των Φροντιστηρίων, στο δρόμο όμως της επιστροφής στο σπίτι, έπεφτες στα μεικτά περίπολα της Στρατονομίας, στην ΥΕΝΕΔ προβαλλόταν το πανεθνικό hit «Ο Άγνωστος Πόλεμος», με τη Γκέλλυ Μαυροπούλου να σπαράζει στο κλάμα εθνικο-συνεχώς... Ήταν μια «κανονική» χρονιά για έναν έφηβο, που ένοιωθε όμως -και από τα ακούσματα του σπιτιού του- πως εκτός από το αίμα του, έβραζε σε χύτρα ταχύτητας και η κοινωνία μας, ανάμεσα στην «ικανοποίηση» από τη συνεχή οικονομική άνθηση και την αίσθηση «πνιγμού» από την έκθλιψη των δημοκρατικών ελευθεριών...

Και μέσα σ’ όλα αυτά, ο Μάνος Λοΐζος κυκλοφόρησε μια συλλογή «ερωτικών» τραγουδιών, υπό το γενικό τίτλο «Καλημέρα Ήλιε» και βασική ερμηνεύτρια τη νεαρή Χαρούλα Αλεξίου. Η τότε λογοκρισία του κατ’ επίφαση «εκδημοκρατισμού», επέτρεψε την κυκλοφορία του· κι έτσι εκείνη η συλλογή έγινε -κατ’ εμέ- ο ορισμός της αμφισημίας, ο ορισμός του κρυφού νοήματος σε ζοφερές εποχές.

Δε χρειάζεται άλλη απόδειξη από το γεγονός ότι το έτερο τραγούδι - φάρος της συλλογής αυτής, το «Καλημέρα Ήλιε», με ερμηνευτή τον Κ. Σμοκοβίτη, εάν θυμάμαι καλά, ως εμβατηριακή αμφεταμίνη του «πρωτο-ΠΑΣΟΚ» συνταυτίζεται με τη Μεταπολίτευση και επαν-εισέρχεται στη σημερινή ζοφερότητα με τη μετάλλαξη λόγου του Τσίπρα.

Επειδή όμως διάγουμε την εποχή της μέγιστης αμφιβολίας και ασυναρτησίας, αξίζει ίσως να θυμηθούμε τους στίχους του τραγουδιού - θρύλου «Ποιός το ξέρει». Λένε:
Σβήνουν τ’ άστρα ένα ένα/Κι όσα σου ‘χα ειπωμένα/Γίναν δάκρυα παγωμένα/Γίνανε σιωπή.
Κρύβει η νύχτα το φεγγάρι/Κι ούτε φως, ούτε λυχνάρι/Να μας βγάλει απ’ το ψέμα/κι από τη ντροπή.
Μεγάλος της Νόησης και της Τέχνης είναι Αυτός που ο Λόγος του είναι ακριβής και επεξηγηματικός στο διηνεκές. Αναρωτιέμαι, αν οι επόμενοι στίχοι του Λοΐζου, στο ίδιο τραγούδι του 1973, θα μπορούσαν σήμερα να απευθυνθούν στους κατατρεγμένους της «ενοχλητικής» προσφυγιάς του 2016, στους δρόμους και τα hot spots της Ευρώπης και της «φιλανθρώπου» Ελλάδος, είναι ή δεν είναι προφητικοί; Ποιος βοριάς την πόρτα ανοίγει/Και για σενανε ρωτά/Τούτη η νύχτα πώς θα φύγει/δίχως φως, χωρίς φωτιά.

Πού βλέπουμε, άραγε, «άστρα» ή «αστέρια» στην πολιτική και τη Διοίκηση του δυτικού πολιτισμού μας και της εγχώριας εκδοχής του; Τρεις παραδειγματικές περιπτώσεις, ανάμεσα σε πολλές άλλες, μπορεί να είναι:
- Τα «αστέρια» στις επωμίδες του Στρατεύματος! Του ζητήθηκε από την Πολιτεία να «στήσει» τα μεταναστευτικά hot spots σε άμεσο χρόνο, ώστε να έχει διαπραγματευτικό επιχείρημα έναντι της προηγηθείσας πολιτικής και οργανωτικής «αστοχίας» της κατά καν Τασίαν «αριστεροσύνης»...

Το έκανε, ως τελευταίο προπύργιο στοιχειώδους αλυσίδας Διοίκησης και Ελέγχου ενός Κράτους! Και ως προβλέπεται, σε χρόνο άμεσο, θα κληθεί να επωμισθεί βάρη και ευθύνες «αστυνόμευσης» / «καταστολής», εκτός της θεμελιώδους αποστολής του στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Ώστε να τεθεί κι αυτό, εντέλει, υπό θεσμική αμφισβήτηση, μέσα στον αχταρμά της α-πολιτικής μπουρδολογίας!
- Τα «αστέρια» στη Σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Σβήνει τ’ «άστρο» του Διαφωτισμού, του Ανθρωπισμού, του Κράτους Δικαίου, της Κοινωνικής Πρόνοιας, της Αλληλεγγύης, του Φεντεραλισμού, της πολιτισμικής και πολιτικής Ενοποίησης... Σβήνει τ’ «άστρο» όλων Ημών, που θεωρήσαμε την Ενωμένη Ευρώπη ως ανώτερη Κατασκευή του Δυτικού Πολιτισμού! Μένουμε ανυπεράσπιστοι απέναντι σε τυχοδιώκτες, λαϊκιστές, δημαγωγούς και τέρατα των ολοκληρωτισμών! «Κρύβει η νύχτα το φεγγάρι/Κι ούτε φως, ούτε λυχνάρι», μ’ αυτούς τους «ολίγιστους» που μπλέξαμε...

- Το «αστέρι» στη Σημαία του ΣΥΡΙΖΑ! Ουδέν σχόλιο, ούτε καν παράθεση των ανωτέρω στίχων. Απλά μια υπενθύμιση: το ιδεολογικό «τερατούργημα» που συνετελέσθη μέσω της ταύτισης του «άστρου» του «χαρισματικού» εκπροσώπου μιας ηγετικής παρέας με το «αστέρι» της σημαίας, θα οδηγήσει στο πατροπαράδοτο όριο της εισόδου στη Βουλή σε μελλούμενες εκλογές, αργά ή γρήγορα. Καθότι, κάτι που δεν καταλαβαίνει η «δράκα» του Μαξίμου είναι ότι η πολιτισμική «νεο-πασοκαρία» που προσεταιρίσθηκε ανερυθρίαστα, δε συγχωρεί και δεν ηττάται... απλώς προσχωρεί σε άλλους χώρους. Και τότε, τί «θα μας βγάλει απ’ το ψέμα/κι από την ντροπή», που επέρχεται;

Κι όταν σβήνουν τ’ άστρα, φίλε αναγνώστη, η νύχτα γίνεται απολύτως σκοτεινή, σπρώχνει αθέλητα την ψυχή προς σκέψεις περί «μαύρου τέλους». Μπροστά σ’ αυτόν το γεωπολιτικό ορυμαγδό, επιπέδου παγκόσμιου πολέμου, εξακολουθούν να μας σερβίρουν στην Ελλάδα, νόηση επιπέδου κας Γεροβασίλη. Εξακολουθούν να μας θεωρούν «ζώα», άξια να ενδιαφέρονται για το εάν ο «εκβιαστής - δημοσιογράφος» είχε γκόμενα την καταγγέλλουσα ή εάν ήταν περισσότερο διαπλεκόμενος με τον Παππά ή τη ΝΔ. Μια χώρα εγκλωβισμένη στη μέγγενη της ανικανότητας, της ιδεοληψίας και της ιδιοτέλειας από τη μια, και της συθέμελης αναδιάταξης των παγκόσμιων ισορροπιών από την άλλη, πορεύεται στα τυφλά, μέρα τη μέρα. Όσα τα λάθη κι όσες οι αμαρτίες μας, φίλε που αναγνωρίζεις κάποια συγγένεια με τα γραφόμενα μου, δεν τ’ αξίζαμε αυτό το τέλος.

Θυμάμαι! Θυμάμαι, ως παιδί μιας έντονα πολιτικοποιημένης οικογένειας, τον Ανένδοτο, το Κυπριακό στα χρόνια της ΕΟΚΑ και της Μεραρχίας Μ, θυμάμαι τους γονείς μου στα χρόνια της Δικτατορίας, τους «ιερούς» φίλους της οικογένειας, θυμάμαι τις συγκρούσεις και τις αντιφάσεις μιας Ελλάδας που είχε στόχο και προοπτική, θυμάμαι τη Μεταπολίτευση και τις πολιτικά φιλήδονες αναζητήσεις της, θυμάμαι τη Β΄ Πανελλαδική και τους Λεωνίδες, τον Κύρκο και το Λουλούδη, και τους Παπαγιαννάκηδες της ζωής μου, θυμάμαι την ακαδημαϊκή μου πορεία, θυμάμαι τις ελπίδες, τις απογοητεύσεις και τις στιγμές υπερηφάνειας της καθηγεσίας, βλέπω την προσπάθεια των παιδιών μου, φυσικών και πνευματικών...

Στέκομαι αμήχανος μπροστά στη γενεαλογία: Ηλιού / Κύρκος / Φιλίνης, ενδιαμέσως Παπαγιαννάκης... Και σήμερα Τσίπρας / Παππάς / Κατρούγκαλος / Σπίρτζης / Φίλης... Και σηκώνω τα χέρια μου στον ουρανό, μπας και «ζεσταθούν στ’ αστέρια»... που σβήνουν... Ήταν κι αυτό ένα τραγούδι της εποχής της ενεργού αμφισημίας...