Έκλεισε μήνας, ήδη, από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Κ. Μητσοτάκη και το κόμμα του. Αν παρακολουθήσουμε δημοσιογράφους και πολιτικούς αναλυτές, διεθνείς και εγχώριους, εμφανίζεται μια προϊούσα εμπιστοσύνη προς την κυβερνητική στοχοθεσία και πρακτική. Εδράζεται δε αυτή σε κριτήρια όπως η διαχειριστική αποτελεσματικότητα, η ταχύτητα αποφάσεων και διαδικασιών, η διεύρυνση συμμαχιών ή οι χαμηλοί τόνοι του δημόσιου πολιτικού λόγου: όπως υπέδειξε εν περιλήψει ο Π.Κ. Ιωακειμίδης, όλα τούτα συγκλίνουν προς την ευρύτερη αποδοχή δέσμης φιλελεύθερων αξιών (ανεκτικότητα, ατομικά δικαιώματα, κράτος δικαίου, …), προς τον πραγματισμό, την απόρριψη του τυφλού δογματισμού και των δήθεν χαρισματικών ηγετών, την προσήλωση στην προσωπική ακεραιότητα των κυβερνώντων.

Οι ίδιοι αναλυτές συχνά εκφράζουν αδημονία -όπως και οι πολίτες άλλωστε, αμφιβολία ή «αγωνία», τρόπος του λέγειν, για επερχόμενες δυσκολίες προς την δομική μεταρρυθμιστική στρατηγική του Κ. Μητσοτάκη. Προφητεύονται μελλοντικά εμπόδια από την παρωχημένη λαϊκή δεξιά της ΝΔ τόσον ως προς τις πολιτικές αλλά και τον τεχνοκρατικό χαρακτήρα του κυβερνητικού σχήματος, την αποκατάσταση της μάχιμης ικανότητας του ηττηθέντος ΣΥΡΙΖΑ και την οψέποτε κατάληξη πολιτικού προσανατολισμού του ΚΙΝΑΛ.

Όλα τούτα είναι όμως «μικρά»· τα όντως «μεγάλα» σχετίζονται με το πόσο ωρίμασε η ελληνική πολιτεία και κοινωνία μέσα από την κρίση: τί σημαίνει, επί παραδείγματι, ότι οι πολίτες ανέδειξαν τα δύο ισχυρότερα κόμματα στην Ευρώπη -ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ- στους αντίστοιχους πολιτικούς χώρους τους; Είναι μια ακόμα «ελληνική ιδιαιτερότητα» ή μήπως τουναντίον είναι μια ευρωπαϊκή πρωτοπορία στην απομάκρυνση από τα τέρατα που γέννησε παντού η παγκόσμια κρίση του 2008; Εγκαθιδρύεται ένας νέος πολιτικός λόγος; Ποια είναι η κανονικότητα στην οποία πάντες προσβλέπουν; Υπάρχει ουσιώδες σχέδιο ανάπτυξης και παρουσίας της χώρας διεθνώς;

Για να αποκτήσουν ουσία τα «μεγάλα» υπάρχει μια κεφαλαιώδης προϋπόθεση: η συμφωνία για τη σημασία των εννοιών και λέξεων που χρησιμοποιούνται άκριτα στο δημόσιο λόγο, περισσότερο δε συσκοτίζουν την πραγματικότητα και λιγότερο αποκαλύπτουν αλήθειες.

Ενδεικτικό αλλά απολύτως χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο «νεοφιλελευθερισμός». Όπως η συντριπτική πλειοψηφία των κεντρικών εννοιών της μετανεωτερικότητας -π.χ. αειφορία, βιωσιμότητα, πρόοδος/συντήρηση, πλανητική αλλαγή, κ.ο.κ., ο «νεοφιλελευθερισμός» πάσχει από την έλλειψη ορισμού ή από την πρόταση πλήθους εναλλακτικών που τον καθιστούν αόριστη έννοια. Δυστυχώς, στο ρηχό δημόσιο λόγο, έχει επιβληθεί μια φαντασιακή προσέγγιση: χονδρικά θα έλεγα ότι γίνεται αντιληπτός ως «ένα εγγενώς υποχθόνιο πολιτικο-οικονομικό σύστημα φέρον ως εργαλείο-εξάρτημα ένα μπουρί -της σόμπας- για να μας πιούν το αίμα…». Δεν είναι τυχαίο ότι με τέτοιου επιπέδου «σχήματα» κι ανάλογες μπαρούφες, εύκολα αφηγήματα δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν - κατά τας Γραφάς, ακαδημαϊκές και πολιτικές καριέρες άνθησαν και κόμματα κυβέρνησαν.

Ποια ετικέτα όμως θα βάζατε στο ακόλουθο σύνθετο προφίλ απόψεων: π.χ. συνηγορία υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ελευθερία επιλογής επί των κυήσεων, αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, κατάργηση της στρατιωτικής θητείας; Κι έτι περαιτέρω, επί της απόλυτης ελευθερίας και χωρίς κρατικό έλεγχο οικονομικών πρωτοβουλιών και συναλλαγών; Είμαι βέβαιος ότι η συντριπτική πλειοψηφία των «προοδευτικών» -άλλο μπέρδεμα κι αυτό- συμπολιτών θα αναγνώριζαν το ριζοσπαστισμό στα ανωτέρω -ίσως και τον κάθε … «Καρανίκα»! Κι όμως, το μείγμα αυτό είναι το πρόγραμμα του Μίλτον Φρίντμαν που θεωρείται ως ο ηγέτης του «νεοφιλελευθερισμού»: τροφή για σκέψη…

Η προϋπόθεση που ανέφερα είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για τη «μεγάλη» δίψα μας για κανονικότητα: μικρές ατομικές επαναστάσεις που θα επιφέρουν σταδιακά αλλαγές νοοτροπιών είναι εντέλει το κλειδί. Και το κρατάμε στα χέρια μας…