Την Κυριακή, καθόλου τυχαία, βρέθηκα στη Σμύρνη. Εδώ που έγιναν τα οδυνηρά για τη ρωμιοσύνη γεγονότα, πριν 90 περίπου χρόνια. Κατόπιν, κάποιοι από μας τους «Νεοέλληνες» αυτά τα ίδια γεγονότα τα ονόμασαν «συνωστισμό»! Αλλά, τη ρωμιοσύνη μην την κλαις, μας λέει και το τραγούδι. Σήμερα παρά ποτέ η συνείδηση περί ρωμιοσύνης χρειάζεται να γίνει κεντρικός άξονας της σκέψης μας για να μπορέσουμε να ανακάμψουμε. Η ιστορική σύνδεση με το παρελθόν, τα αλλοτινά παθήματα, η σημερινή πλεονάζουσα αποστασία από κάθε αξία και αρετή ίσως μας οδηγήσουν σ’ έναν κόσμο καλύτερης ποιότητας ζωής.

Στη Σμύρνη, την πολυπληθέστατη İzmir, την τρίτη μεγάλη πόλη της Τουρκίας, που κατοικήθηκε από ελληνικούς πληθυσμούς από την αρχαιότητα μέχρι το 1922 και έγινε ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια του κόσμου, η καμπάνα της εκκλησίας της Αγίας Φωτεινής σήμανε την Κυριακή του Θωμά. Μέσα στην πολύβουη μεγαλούπολη, η Θεία Λειτουργία είναι ένα γεγονός. Στο μικρό ναό που είναι αναμνηστική συνέχεια του μεγάλου της Αγίας Φωτεινής από τους παλαιότερους ναούς της Σμύρνης, λαβαίνει χώρα η Θεία Μυσταγωγία, χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Αναστάσιμα γράμματα, πασχαλινές υμνωδίες… Η ορθόδοξη σπίθα της πόλης του πόνου είναι παρούσα και άσβεστη. Όσο υπάρχει αναστάσιμο κύτταρο, υπάρχει και μνήμη. «Χριστός Ανέστη!». Η ειρηνική ελπίδα μιας άλλης διάστασης διαχέεται στον κόσμο από εδώ.

Μια βόλτα στην προκυμαία, με τα ελάχιστα πια ελληνικά αρχοντικά κτήρια να ξεχωρίζουν από τις σιδεριές, τους μαιάνδρους, τα ακροκέραμα, τα μπαλκόνια, και τις μαρμάρινες σκάλες, μας δίνει την ευκαιρία να μπούμε στους ρυθμούς της πόλης τού «σήμερα». Καφετέριες, εστιατόρια, μαγαζιά, κόσμος, αυτοκίνητα, άμαξες με ζώα… Ένας τολμηρός Χιώτης άνοιξε εδώ και μερικά χρόνια ένα καφέ με γλυκό μαστίχα υποβρύχιο, ποικιλία χιώτικων γλυκών και άλλων προϊόντων του νησιού του, διακόσμηση και φωτογραφίες από τη Χίο που είναι απέναντι από τον κόλπο της Σμύρνης. Εδώ παραγγέλνεις έναν καφέ «ελληνοτουρκικό» και πίνεις κάνοντας ευχές για την ελληνοτουρκική φιλία.

Η μέρα είναι όμορφη, το αεράκι ανοιξιάτικο και η θαλασσινή αύρα σε ταξιδεύει έξω από το χρόνο. Όμως, φέρνω επίμονα και επιλεκτικά στο νου εικόνες με τους προγόνους μόνο σε καιρούς ειρηνικούς σε τούτα τα χώματα. Κάθε άλλη σκηνή από το παρελθόν που έρχεται ανεξέλεγκτα, φέρνει μόνο δάκρυα και πόνο, που δεν μπορεί να τα ξεπλύνει όλη η θάλασσα του Αιγαίου…