Πριν λίγες ημέρες υπογράφηκε συμφωνία συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, βάσει της οποίας η τράπεζα αναλαμβάνει συμβουλευτικό ρόλο στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στο Νησιωτικό Χώρο, που έχει επεξεργαστεί και προωθεί η Γενική Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής.  

Συγκεκριμένα η συνεργασία των δύο πλευρών αφορά στην χρηματοδότηση έργων δημοσίου χαρακτήρα του προγράμματος «ΝΕΑΡΧΟΣ» μέσω σύναψης δανειακής σύμβασης 200 εκ ευρώ για υλοποίηση έργων και υποδομών στον τομέα της απανθρακοποίησης νησιωτικών λιμένων, λιμενικών υποδομών, μονάδων και εγκαταστάσεων αφαλάτωσης, δικτύων διαχείρισης πόσιμου νερού, κτιριακών υποδομών αρμοδιότητας ΥΝΑΝΠ στο νησιωτικό χώρο από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Ο δεύτερος πυλώνας εδράζεται στην παροχή τεχνικής υποστήριξης για την δημιουργία μιας πλήρους ψηφιοποιημένης και απλουστευμένης διαδικασίας προετοιμασίας, υποβολής, διαχείρισης αιτήσεων χρηματοδότησης από δικαιούχους φορείς, και ο τρίτος στην προετοιμασία και υποβολή από τη Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων φακέλου για την δημιουργία μόνιμου μηχανισμού ωρίμανσης έργων ενεργειακής εξοικονόμησης.  

Η συμφωνία συνεργασίας υπογράφηκε μεταξύ του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννη Πλακιωτάκη και του Hristo Stoykov - Director of Advisory Services της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, καθώς και του Γιάννη Καλτσά, Head of Investment Team Greece & Cyprus. Παρόν στην συνάντηση ήταν ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και συντονιστής των σχετικών πρωτοβουλιών Μανώλης Κουτουλάκης, o Αλέξανδρος Ζαχάρωφ - Senior Advisor του τμήματος Invest EU Advisory Hub και ο Γιάννης Μπουζόπουλος -Financial Instruments Adviser, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.  

Κουτουλάκης: «Εξασφαλισμένοι και σταθεροί πόροι για τα νησιά»  

Ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, παραχώρησε στο «Ε» συνέντευξη με αφορμή το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ, τονίζοντας ότι οι νησιωτικοί δήμοι και φορείς έχουν προς αξιοποίηση ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο για την υλοποίηση σημαντικών έργων στα νησιά.  

«Πρόσφατα είχαμε την τυπική επιβεβαίωση μιας πορείας 1,5 έτους διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όπου καταφέραμε αυτό που νομοθετήσαμε τον Ιανουάριο του 2021, το πρόγραμμα Νέαρχος να μπει σε μία τροχιά υλοποίησης με δεσμευμένες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις» είπε ο κ. Κουτουλάκης και πρόσθεσε «Στην Γενική Γραμματεία έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την χρηματοδότηση των δράσεων. Οι ευρωπαϊκοί πόροι θέλουν προετοιμασία, θέλουν μελέτες και δίνουν και κάποιες εξασφαλίσεις. Επομένως από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων και με το θεσμικό πλαίσιο το οποίο είχαμε και έχουμε για την νησιωτικότητα στραφήκαμε στους ευρωπαϊκούς πόρους. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αναμένεται να μας δώσει εξασφαλισμένους και σταθερούς πόρους προσανατολισμένους μόνο για τα νησιά. Αυτό είναι μία επιπλέον επιτυχία. Το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ αφορά δημόσια έργα στους νησιωτικούς δήμους, στις ΔΕΥΑ, στα λιμενικά ταμεία»  

Η χρηματοδότηση 

«Τα 200 εκ. είναι ο αρχικός προϋπολογισμός, όσο εμφανίζουμε ώριμα έργα σημαίνει ότι θα προστίθενται πόροι (..). Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ, όπως πλέον και σε κάθε συγχρηματοδοτούμενο εργαλείο, οφείλεις να έχεις μελέτες, προετοιμασία και να έχει καταγράψει καλά τις ανάγκες σου. Επομένως αυτό που επισημαίνουμε και αυτό που έχουμε κάνει αρκετά εκτεταμένα στην ΓΓ με την Διεύθυνση Μελετών Φυσικών Πόρων και Ενέργειας, χρηματοδοτούμε τις μελέτες ωρίμανσης ακριβώς για να είμαστε έτοιμοι» τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Κουτουλάκης.  

Λέσβος - Λήμνος - Άγιος Ευστράτιος  

Στην περίπτωση της Λέσβου, Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου, όπως εξηγεί ο κ Κουτουλάκης, εντοπίζονται σημαντικές ανάγκες. «Με το Λιμενικό Ταμείο της Λέσβο, αλλά και με τους Δήμους έχουμε μία στενή συνεργασία έχοντας εντοπίσει, έργα τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αυτή την προοπτική ένταξης. Αυτό που φιλοδοξεί να κάνει το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ για το Βόρειο Αιγαίο είναι να δώσει την δυνατότητα αυτό το αναπτυξιακό έλλειμμα σε υποδομές που ενδεχομένως υπάρχει για πολλά χρόνια να μην έχουμε την δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν οι πόροι. Επομένως είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να δουλέψουμε με τους φορείς για τέτοιου είδους έργα, είτε πρόκειται για το λιμάνι της Μυτιλήνης, είτε αφορά λιμενικές υποδομές σε Λήμνο και Άγιο Ευστράτιο, αλλά και άλλου τύπου υποδομές. Ήδη πρόσφατα ανακοινώσαμε κάποιες αποφάσεις επιχορήγησης προς τη ΔΕΥΑ Λέσβου για την αντιμετώπιση ζητημάτων λειψυδρίας και της ποιότητας του νερού. Επομένως πρέπει να δούμε ολιστικά τι είναι εκείνο που εμείς λέμε κρίσιμες υποδομές και λειτουργίες για τα νησιά. Νομίζω ότι έχουμε πολύ δουλειά να κάνουμε αλλά νομίζω ότι είναι και μία ευκαιρία για την Λέσβο και την Περιφερειακή Ενότητα, να αξιοποιήσει την παρουσία, εδώ, της Γενικής Γραμματείας και την διεισδυτικότητα που φιλοδοξούμε να έχουμε».  

Αυτό που υπεγράφη σε πρώτη φάση είναι το πρώτο από τα τρία μεγάλα βήματα της συνεργασίας αυτής με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. «Θα ακολουθήσει η υπογραφή του δανείου των 200 εκ. και μέσα στους επόμενους έξι μήνες σε συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων θα δημιουργηθεί αυτό το εργαλείο. Κατόπιν θα είμαστε έτοιμοι να βγάζουμε προσκλήσεις, θα χρηματοδοτούμε τις μελέτες ωρίμανσης. Άρα αν κάποιο έργο είναι αναγκαίο αλλά δεν έχει τις μελέτες θα μπορούμε να χρηματοδοτούμε και τις μελέτες ωρίμανσης. Επομένως είναι κάτι που έλειπε από τα νησιά και όλο αυτό έχει προκύψει μετά από μεγάλη διαβούλευση που έχουμε κάνει με τους φορείς».  
 

Έρευνα για την νησιωτική επιχειρηματικότητα  

Την υλοποίηση έρευνας, για πρώτη φορά σε εθνικό επίπεδο, με αντικείμενο τη νησιωτική επιχειρηματικότητα, θα πραγματοποιήσει η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. 

Μετά από εισήγηση του γενικού γραμματέα Μανώλη Κουτουλάκη και με τίτλο «Βαρόμετρο Νησιωτικής Επιχειρηματικότητας» οι νησιώτες επιχειρηματίες προσκαλούνται να εκφράσουν την άποψή τους, έως τις 23 Μαρτίου, ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο: <https://www.surveymonkey.com/r/islandentre>. 
Η έρευνα δύναται να παραταθεί ανάλογα με την πορεία υλοποίησης και τη συμμετοχή ικανού και αντιπροσωπευτικού δείγματος. 

Στόχος της είναι να αποτελέσει μόνιμο εργαλείο καταγραφής, συστηματικής μελέτης και παρακολούθησης δεικτών νησιωτικής ανταγωνιστικότητας με έμφαση στα χαρακτηριστικά της νησιωτικής επιχειρηματικότητας, του κόστους του νησιωτικού επιχειρείν και άλλων κρίσιμων ζητημάτων που αποτελούν πεδία ενδιαφέροντος των επιχειρήσεων που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται στον ελληνικό νησιωτικό χώρο. 

Η κατάρτιση του ερωτηματολογίου πραγματοποιήθηκε από στελέχη της ΓΓΑΙΝΠ με την επιστημονική συνδρομή ερευνητών από τα Πανεπιστήμια Πειραιώς, Θεσσαλίας, Παντείου και Αιγαίου και από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης. 

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αποτελεί συνέχεια της εισήγησης του γενικού γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Μανώλη Κουτουλάκη, που συμπεριλήφθη στις προτάσεις του «Συμφώνου της Μυτιλήνης» και έγινε ομόφωνα αποδεκτή από τους εκπροσώπους των νησιωτικών επιμελητηρίων και του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών (ΕΟΑΕΝ), κατά την ειδική εκδήλωση που φιλοξενήθηκε στην έδρα της ΓΓΑΙΝΠ, στις 5 Νοεμβρίου 2022.