Στο Κάστρο της Μυτιλήνης, κατά την Γενοβέζικη περίοδο (1355-1462), σύμφωνα με διάφορα στοιχεία της γραμματείας, βρισκόταν το κτήριο, όπου γινόταν οι εμπορικές συναλλαγές , η Loggia και δίπλα του το κτήριο της διοίκησης, η Canzellaria. Βρισκόταν στην ΒΑ γωνία του Άνω Κάστρου, όπου υπάρχει ο μεγάλος περίβολος με τους πέντε πύργους ( Donjon), που είναι γνωστός σαν «παλάτι της Βασίλισσας» (της Μαρίας Παλαιολογίνας που παντρεύτηκε τον Φραγκίσκο και εγκαταστάθηκε εκεί). Μάλλον ήταν το επισημότερο οικοδόμημα του κάστρου, και φέρει στον δυτικό του, μεσαίο πύργο, το έμβλημα των Γατελούζων και φουρούσια στην κορυφή. Αυτός, ήταν Γενοβέζικο Κτίσμα, με τους τρείς πύργους στα δυτικά, όπου υπήρχε τάφρος με ανασυρόμενη γέφυρα! Μέσα στον περίβολο, στην βορινή του πλευρά, βρίσκεται Τουρκικό Κτήριο γνωστό σαν Πυριτιδαποθήκη. Έχει ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο με πέντε καμάρες και δωμάτια για την φρουρά με διπλή σκάλα, από την αυλή. Εδώ θεωρήθηκε ότι βρισκόταν η αναφερόμενη loggia των Γενοβέζων, από λάθος σε μετάφραση μιας επιγραφής στην πρόσοψη της σκάλας, που αποδόθηκε στον Νικόλαο Γατελούζο, τον τελευταίο αυθέντη, που έχτισε τo κτήριο το 1460! Η έρευνα έδειξε ότι η επιγραφή της μέσα στον περίβολο, Πυριτιδαποθήκης, σε γκρίζο μάρμαρο, με τμήμα των φολίδων, αφορούσε τον Φραγκίσκο Γατελούζο, ήταν άγνωστη και πολύ προγενέστερη της άλλης Σε Μεσαιωνικά Λατινικά)! Την άλλη, αναφερόμενη επιγραφή, του Νικολάου, που μάλλον ανακαίνισε την Loggia (loggia constracta to 1460-MCCCCLX), την είχε δει ο Μ.Στεφανίδης το 1908, σε παραστάτη μικράς θύρας, της μεγάλης πυριτιδαποθήκης του φρουρίου! Στον περίβολο της γνωστής Πυριτιδαποθήκης, του μεσαίου κάστρου. Και δεν υπάρχει τώρα. Ετσι η Loggia και η Canzelaria, βασικά κτήρια της εμπορικής δραστηριότητας των Γενοβέζων (αναφερόμενες δοσοληψίες σε Νοταριακα έγγραφα μέσα στο Κάστρο. Στο έγγραφό αρ.25 η εμπορική συμφωνία γίνεται: VIDELICET IN PLATEA MAGNA LOGGIA, JUXTE PORTAM CANZELARIE) βρισκόταν στην Platea Magna, που επεκτεινόταν από την τάφρο του Μεγάλου Περίβολου , του κτηρίου της Εξουσίας, έως την Λατινική Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή (ECLESIA SANCTI IOHANNIS MAGNIFICI DOMMINI DOMINI η SIVE CAPELLA 1 Και όπως αυτή σκεπάστηκε με το Καλε Τζαμί από τους Οθωμανούς, καθάρισαν και τον χώρο αυτό της Μεγάλης Πλατείας, για λειτουργικούς λόγους. Η μεγάλη, Ρωμαική μαρμάρινη Λάρνακα στον χώρο με τα εμβλήματα των Γενοβέζων (4Β και φολίδες) θεωρείται ότι δεν χρησιμοποιήθηκε γιατί έσπασε κατά την μετασκευή της! Η Λατινική εκκλησία θεωρήθηκε νεκρικό παρεκκλήσι της οικογένειας των Γατελούζων με τις επτά ταφές Λατίνων και την λάρνακα.2

1.(AUSILIA RPCCATAGLIATA:NOTAI GENOVESI IN OLTREMARE ATTI RPGATI A PERA E MITILENE,TOMOII,1454-1460 GENOVA 1981, Μάκης Αξιώτης H Loggia της Μυτιλήνης Ανατυπο Λεσβιακά τομ ΙΣΤ, 1996, σελ3-8)

2. Είναι περίεργο, που ο κ Μαζαράκης, στο άρθρο του «Συμβολή στην Εραλδική των Αναμνηστικών και Επιτάφιων Πλακών της Περιόδου των Γατελούζων στη Μυτιλήνη» ΑΔ.53 (1998), ΣΕΛ 361-386, ΑΝΑΦΈΡΕΙ ΣΤΗΝ ΣΕΛ 381, «ΓΙΑ ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΣΚΑΛΑ ΤΗΣ ΠΥΡΙΤΙΔΑΠΟΘΗΚΗΣ» (ΕΙΚΌΝΑ ΣΤΟΝ ΠΙΝ.114, ΔΥΟ ΧΡΌΝΙΑ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΌ ΕΜΈΝΑ (1996 ΣΕ ΑΝΑΤΥΠΟ) ΚΑΙ 4 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΜΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΑΤΕΛΟΥΖΟΥΣ, ΣΤΗΝ ΜΥΤΙΛΗΝΗ (9-11 Σεπτ 1994) ΌΤΑΝ ΗΤΑΝ Ο ΙΔΙΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΜΟΥ!!!

η «μέσα Πυριτιδαποθήκη» και η Platea Magna

Η Platea Magna

το «Παλάτι-Donjon¨»

το Καλέ Τζαμί επάνω στον Άγιο Ιωάννη

η χαμένη επιγραφή για την Loggia του 1460

Η άγνωστη επιγραφή του Φραγκίσκου Γατελούζου

η σπασμένη, ατέλειωτη λάρνακα!