Ο Μαλλιόντας μετά τα Ξερά Ξύλα, πάντα στους ανατολικούς πρόποδες της Βίγλας, επί 1 χιλιόμετρο περίπου, κατηφορίζει προς τα νότια. Ιτιές, πλατάνια και λίγη βλάστηση τού χαρίζουν πράσινο χρώμα, σε αντίθεση με την επιβλητική ομορφιά του γύρω τοπίου.

Η περιοχή με το ποτάμι και τα Τσέντρια

Σ’ αυτές τις πλαγιές συνεχίζονται τα σέτια από τα παλιά σιτηρά, τα ορθογώνια χωραφάκια με τα παλιά αμπέλια, οι μοναδικοί «τοίχοι» που επί χιλιόμετρα ορίζουν τους ζωότοπους και τα συγκροτήματα των μικρών σπιτιών με τις μάντρες των ζώων, κατασκευές στο χρώμα του περίγυρου μέσα στις πέτρες και στη θάλασσα της αστιβής.

Οι Πόρτες

Μετά στρέφεται προς τα ΝΔ και παίρνει την τελική του πορεία προς το μεγάλο γεφύρι της συμβολής με το Μαλλιόντα των υδρόμυλων.

…προς τα επάνω

Όμως το αρχικό κομμάτι της ΝΔ του πορείας, χαράζει βαθειά την ηφαιστειακή γη. Κατασκευάζει μια βαθειά, μοναδική και δασωμένη χαράδρα, έναν τόπο μοναδικό, που στα 2,5 χιλ. ξεμπουκάρει από κάτι στενές «Πόρτες».

…προς τα κάτω

Μέχρι εδώ είναι ο Αγρίτικος μεράς. Το πέρασμα από τη νότια όχθη στη βόρεια, δίνει τη μοναδική αυτή εικόνα του τέλους της χαράδρας.

Κάτω από τις Πόρτες

Η νότια οροσειρά φιλοξενεί επάνω από εδώ το Χαλαντρόκαστρο, ενώ μετά τη Βίγλα, η βόρεια οροσειρά ονομάζεται «Κακόβουνο».

Θεόχτιστα

Στα βόρεια της χαράδρας, απλώνεται μια περιοχή που μετά από ένα αρχικό πλάτωμα, ανηφορίζει στην πλαγιά του βουνού, η οποία ονομάζεται Τσέντρια!!

…με πυρές μυγδαλιές παντού

Μια περιοχή, 200 περίπου τετραγωνικών μέτρων, που με τα νερά της κατοικήθηκε πυκνά από τα αρχαία χρόνια και συνεχίζει να δείχνει τα σημάδια της σημερινής της χρήσης σαν «κέντρου», από όπου περνούσαν και περνούν όλοι οι δρόμοι των γύρω γυμνών βουνών.

Η μικρή Romulea linaresii, το «αγγουράκι»

Η Βίγλα, με τα λίγα θεμέλια και τη διάσπαρτη κεραμική, έπαιξε το ρόλο της εποπτείας, χωρίζοντας τα Ξερά Ξύλα από τα Τσέντρια, τα δύο από τα τρία διαχρονικά «χωριά», του Ανατολικού Μαλλιόντα.

Ένα «Γεράνι», το Erodium cicutarium

Επισκεφτήκαμε την περιοχή το Φλεβάρη, με ξεροβόρι! Δειλά η φύση άνθιζε για να προχωρήσει στο μεγαλείο της Άνοιξης, που ντύνει αυτά τα βουνά με εκατοντάδες μικρολούλουδα, ένα απέραντο χαλί, στο Λεσβιακό πανηγύρι της χλωρίδας.

Ένα πουλί, το σιρλοτσίχλονο - Emberiza cirlus

*Η έρευνα έγινε με τη Μικαέλλα και το Μάκη Παυλέλλη, και τον Απόστολο Μακαρατζή.

Μια πεταλουδίτσα, η Lycaena dispar