«Κατεβαίνεις στο πανέμορφο λεσβιακό ακρογιάλι, αποφασισμένος να χαρείς το μοναδικό γαλαζοπράσινο, σμαραγδί της θάλασσας που ξεπροβάλλει πίσω από τον μουντό ελαιώνα.

Η Κάγια...

Να ανασάνεις το άρωμα της ανθισμένης λυγαριάς που τα απαλά της χρώματα συμπληρώνουν τον έντονο τόνο της ροδοδάφνης.

με την προϊστορική Ακρόπολη...

Να πατήσεις πάνω στις χιλιόχρωμες σκούρες πέτρες που τρίζουν απ’ το φίλημα του αφρού και να σκεφτείς πούθε έρχονται, από πυρογέννητα συμμαζώματα της οργής των ηφαιστείων. Αυτών που γέννησαν την Λέσβο.

στον λιόφυτο κάμπο...

Αυτή είναι η Κάγια, μια πυρογέννητη και θαλασσογέννητη πανέμορφη αγκάλη, στα βόρεια παράλια που τα χτυπά αλύπητα ο βοριάς.

με τείχη 2 μ. ύψους...

Μια αγκαλιά πνιγμένη στο γκριζοπράσινο της ελιάς, μια γωνιά όπου μπορείς να ξεκουραστείς, να απολαύσεις μαζί με το τραγούδι του τζίτζικα και της θάλασσας, λίγες ώρες ξεκούρασης στο γραφικό κεντράκι της παραλίας».

και 1,5 μ. πλάτους...

Είχα πάει το 1995 και τα έγραψα αυτά στο «Ε» (15-7-95). Δεν άλλαξε τίποτα, μόνο κάτι εξοχικά που ξεφύτρωσαν εκεί και ότι το ποτάμι, το Καλάμι των υδρόμυλων βρόμισε κάποτε από τους τυρόγαλους και κινδύνεψε η μοναδική του ομορφιά.

ολμίσκους για τις πόρτες...

Έρχεσαι από τη Σκάλα της Σκαμιάς, περνάς πίσω από την Βίγλα, που την κλείνει από τα δυτικά. Αμέσως το μάτι σταματά στον επιβλητικό βράχο, στο ακρωτήρι που πατά μέσα στην ανατολική πλευρά της Κάγιας, με απόκρημνα πρέμνα. Το αποστρογγυλεμένο άκρο το σκεπάζουν θάμνοι, ενώ ο ελαιώνας καλύπτει το υπόλοιπο.

Στα νότια ένας αυχένας, με μεγάλο πλάτωμα το ενώνει με τα πίσω υψώματα. Εδώ αρχίζουν τα επιφανειακά ευρήματα μιας προϊστορικής θέσης, της πρώιμης χαλκοκρατίας.

μυλόλιθους για τα σιτηρά και τα όσπρια...

Όστρακα από χειροποίητα σκεύη, από χοντρόκοκκο, γκρίζο-καστανό και κόκκινο πηλό, κομμάτια από πιθάρια, ένα σπασμένο σφοντύλι, μυλόλιθοι και τριπτήρες και άφθονος πυριτόλιθος, είναι διάσπαρτα παντού, Φαίνεται πως το ακραίο, απόκρημνο άκρο αποτελούσε μια οχυρωμένη Ακρόπολη.

σπασμένα πιθάρια...

Σώζονται ογκόλιθοι από την οχύρωση και ένα τριπλό τείχος που κλείνει εγκάρσια τον αυχένα, από αργολιθοδομή, πάχους 1,20 μ και σωζόμενο ύψος 1,60 μ.

αγγεία και τσακμακόπετρα παντού

Αυτή η παραθαλάσσια θέση, στραμμένη στην ανατολή ήταν μια από τις πολλές που αντίκριζαν άμεσα αυτές τις ακτές του πολιτισμού του ΒΑ Αιγαίου, του Τρωαδικού και κατ’ άλλους του αστικού κέντρου της Πολιόχνης.