Πριν επισκεφτούμε το μεγάλο οροπέδιο της Σαρακήνας και πριν επιστρέψουμε στον αμαξιτό προς Μανταμάδο, από το δρόμο προς Παληό, αριστερά, αρχίζει το παρακλάδι προς την κωμόπολη.

Η Παναγιά

Ήταν το παλιό πέρασμα που την ένωνε με το λιμανάκι της. Αυτός ο δρόμος, προς τα δυτικά, αρχικά ακολουθεί τη ρεματιά του ποταμού του Ανοιχτού.

 ... το «εξωκκλήσι»

Μετά, αρκετά πιο μέσα, πηγαίνει δίπλα στο μεγάλο ποτάμι της Βάστριας, το Λιβάδι.

 ... με τα υπέροχα μανουάλια

Δεξιά στο δρόμο, 1,5 περίπου χλμ. από τη διασταύρωση του Παληού, συναντάμε την Παναγιά. Επάνω από αυτή απλώνεται η περιοχή Μεριά ή Μυριάντρι, που εξαπλώνεται ως τον δρόμο του Παληού.

 ... και τα θυμιατά

Ελιές, μάντρες, βελανιδιές και πεύκα διάσπαρτα.

Λένε πως το δάσος εξαπλωνόταν έως κάτω. Στην αγία τράπεζα υπάρχει ένας αμφικιονίσκος και άλλα μέλη του παλιού ναού, σίγουρα ενοριακού ενός άλλου οικισμού, ο οποίος απλώνεται γύρω του και σε μεγάλη έκταση προς το ρέμα στα δυτικά.

... τα μέλη της παλιάς εκκλησιάς

Τότε που την επισκέφτηκα (1999), κάτι μεταλλικά, υπέροχα μανουάλια της ντόπιας σιδηρουργίας στόλιζαν τη γραφική παλαιότητα του εξωκκλησιού.

Δίπλα του υπάρχει (ή υπήρχε) ένα καμίνι αγγειοπλαστών.

 ... τον αμφικιονίσκο

Τα μισογκρεμισμένα κτίσματα του εργαστηρίου, ο κάλυβος του αγγειοπλάστη, ο κυλινδρικός φούρνος, ήταν εκεί, πέτρα σκούρα καφετιά, όπως ο περίγυρος. Έχω πει κι άλλη φορά πως η ύπαρξη ενός καμινιού δυσκολεύει την ανίχνευση της κεραμεικής του Μεσαιωνικού οικισμού.

... το καμίνι δίπλα

Και τώρα μια υπόθεση εργασίας. Όλη η περιοχή δυτικά, στο ρέμα με τον οικισμό, έχει το παράξενο τοπωνύμιο «Πριομάδος».

Πιστεύω πως αυτό το χωριό τού 1548, ο «Φανταράδος» (;) με τον 1 μουσουλμάνο και τις 68 οικ. χριστιανών με κύριο φόρο στα σιτηρά (γενικά 4.685 άσπρα με το λάδι 423 και τις ελιές 252) ήταν σ’ αυτή την περιοχή.

 ... ένα σύνολο από καφετιά πέτρα

Σε απόσταση 1,8, χλμ. από το Στένακα με τη Σεβάστρα (Βάστρια) και κοντά στο Μανταμάδο με τις 114 χριστιανικές οικ..

... και το φούρνο