Ο εθελοντισμός, μεταξύ άλλων, αποτελεί ένα μέτρο της κοινωνικής συνείδησης του εθελοντή. Όπως έχω γράψει και στο παρελθόν, η ύπαρξη κοινωνικής συνείδησης σε ένα άτομο ή μια κοινωνία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να χαρακτηρίσουμε αυτό το άτομο ή αυτή την κοινωνία πολιτικά αριστερή.

Εάν αυτό το σκεπτικό έχει λογική βάση, με εκπλήσσει αφάνταστα το ότι στην Ελλάδα πάνω από 30% των πολιτών δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν αριστερά κόμματα στις επόμενες εκλογές, ενώ κατά κανόνα ο εθελοντισμός τούς προξενεί αλλεργία.

Ελπίζω να μην αληθεύει αυτός ο τελευταίος ισχυρισμός, ίσως γιατί το δείγμα από το οποίο αντλώ αυτό το συμπέρασμα, είναι πολύ μικρό και μη αντιπροσωπευτικό. Το δείγμα μου είναι οι μόνιμοι κάτοικοι της Ιθάκης, από την οποία κατάγομαι και στην οποία διαμένω.

Δίνω μερικά παραδείγματα ξεκινώντας από τις δικές μου εμπειρίες: Ανησυχώντας για τη συρρίκνωση του πληθυσμού της Ιθάκης και διαπιστώνοντας ότι ο ποιοτικός τουρισμός αποτελεί μονόδρομο για την οικονομική ανάπτυξη του νησιού, που θα έβαζε και φρένο σ’ αυτήν την συρρίκνωση, έδωσα τον Ιούνιο του 1995 μια καλά τεκμηριωμένη πρόταση σε όλους τους αρμοδίους. Σ’ αυτήν αποδείκνυα ότι η τουριστική περίοδος των περίπου 40 ημερών θα μπορούσε να διευρυνθεί σημαντικά εάν διαθέταμε ένα σχετικά μικρό ποσό για να μπορέσουμε να προσφέρουμε ένα «τουριστικό προϊόν» εξαιρετικά προσφιλές σε πολλούς Δυτικοευρωπαίους τουρίστες. Το προϊόν αυτό θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «φυσιολατρικό, περιπατητικό τουρισμό».

Το μόνο που χρειαζόταν για την υλοποίηση αυτού του στόχου, ήταν να καθαρίσουμε και να σηματοδοτήσουμε τους υπάρχοντες μεσαιωνικούς δρόμους-μονοπάτια.

Για μερικά χρόνια, άνοιξη και φθινόπωρο, με μικρά ποσά από το Δήμο, ο υπογράφων, εθελοντικά, με δύο έμμισθους εργάτες καθάρισαν και διατήρησαν 12 μονοπάτια σε όλο το νησί. Πολλοί τουρίστες τα περπάτησαν άνοιξη και φθινόπωρο, αλλά και καλοκαίρι. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ήδη πετύχαμε τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και έχουμε λόγους να αισιοδοξούμε ότι στο μέλλον θα πληθύνουν οι ανοιξιάτικοι και φθινοπωρινοί περιπατητές.

Η πλειοψηφία των μόνιμων κατοίκων της Ιθάκης, ακόμα και αυτοί που εισπράττουν σημαντικά κέρδη από τον τουρισμό, αδιαφόρησε για αυτήν την προσπάθεια. Από ό,τι ακούστηκε, μάλιστα, μερικοί αποκάλεσαν τον υπογράφοντα βλάκα γιατί προσέφερε εθελοντική εργασία και κάποιοι άλλοι ισχυρίστηκαν ότι «ο Συκιώτης τα πιάνει (τα χρήματα) κάτω από το τραπέζι». Τσαντίστηκα σε απίστευτο βαθμό, κι ένα βράδυ, στο παραδοσιακό καφενείο, αλλά και με δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα, ξεσπάθωσα κι εγώ: «Δε με νοιάζει αν με λέτε βλάκα, γιατί έτσι σας αποκαλώ κι εγώ 24 ώρες το 24ωρο. Αν όμως λέτε ότι “τα πιάνω”, αν έχετε τα “κογιόνια” (ιταλίζον το γλωσσικό μας ιδίωμα) να το πείτε μπροστά σε δυο μάρτυρες, για να σας κάνω μήνυση για δυσφήμηση, για να σας πάρω και το βρακί που φοράτε.» Η αντίδραση ήταν μηδενική!

Τι να πρωτοαναφέρω! Όταν μαζευτήκαμε για να καθαρίσουμε την παραλία του πανέμορφου όρμου «Πόλη» (πιθανολογείται η ύπαρξη αρχαίας ή/και μεσαιωνικής πόλης σ’ αυτήν την τοποθεσία), δεν ήρθε ούτε ένας από τους μόνιμους κατοίκους. Ήμαστε Ιθακήσιοι του εξωτερικού, μια Ελβετίδα και ο Ηπειρώτης διευθυντής του Ταχυδρομείου. Ευτυχώς τώρα την Πόλη καθαρίζουν, στην αρχή της σαιζόν, έμμισθοι Αλβανοί εργάτες. Το κομμάτι όπου στήνει της ομπρέλες του ο Αυστραλοϊθακήσιος Λάκης είναι όλο το καλοκαίρι πεντακάθαρο!

Η αντίθεση με την αυστραλιανή άποψη για τον εθελοντισμό είναι τεράστια. Τις προάλλες πήγα με τη γυναίκα μου σε μια συγκέντρωση πολιτών, που σκοπό είχε να βρει τρόπους αποφυγής της καταστροφής των σπιτιών μας από πλημμύρες. Αρκετός ο κόσμος, αλλά πρώτοι και καλύτεροι οι ένστολοι εθελοντές τού SES (State Emergency Service). Άνδρες ενήλικοι, που παρεμβαίνουν σε καταστροφές οποιασδήποτε μορφής, για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους.

Η Λούλα Συκιώτη - Κόστος βραβεύτηκε τις προάλλες γιατί για πολλά χρόνια έκανε τη διερμηνέα στο Βασιλικό Νοσοκομείο Παίδων.
Ο φίλος Δημήτρης Καλοδήμος μια φορά την εβδομάδα παίρνει τους ηλικιωμένους ομογενείς βόλτα με το μικρό λεωφορείο του Γηροκομείου…
Ο εθελοντισμός είναι πια μέρος της αυστραλιανής καθημερινότητας. Αξίζει να τους μιμηθούμε!