Νίκη και Ήττα είναι έννοιες που διακινούν τον ανθρώπινο στοχασμό -αν κρίνουμε από την ελληνόφωνη ποιητική δημιουργία, το θέμα το βρίσκουμε ευθέως ή εμμέσως σε σημαντικούς σύγχρονους ποιητές και στοχαστές μας, από τον Παλαμά στο Ρίτσο και από τον Αλεξάνδρου στον Καζαντζάκη.

Το ξέρουμε καλά το υπαρξιακό τούτο παίγνιο, όχι γιατί γνωρίζουμε τους ποιητές. Αλλά επειδή έχουμε υιοθετήσει, δεκαετίες τώρα, το σχήμα του ηττημένου ήρωα, αποστρεφόμενοι την ιδέα του γενναίου νικητή. Εορτάζουμε την αμφίβολης κατάληξης έναρξη μιας σύγκρουσης και ποτέ το αποδεδειγμένο νικηφόρο τέλος της. Προστρέχουμε στο πρώτο και αγνοούμε το δεύτερο. Ο πολιτικός λόγος αδυνατεί να ελιχθεί κα να εξελιχθεί ανάμεσα στην Νίκη και την Ήττα. Η εθνική ή συλλογική ψυχ-ανάλυση του Στέλιου Ράμφου είναι της μόδας στις ημέρες μας, παρά τις εμφανείς ατέλειες ως προς τη γενίκευση της θεωρίας του: είμαστε, λέει, ένας πολτός από  ανάπηρες ατομικότητες με αδυναμία συμφιλίωσης με την πραγματικότητα. Εξ ου και ο κατατρεγμός του ορθολογισμού ή η ανοχή -συχνά και επικρότηση- απέναντι σε αρχέτυπα ως ο Πολάκης ή ο Φιλιππάκης,  ο Καμμένος και η γραβάτα με τα πέη. Ή χειρότερα, η σκατοψυχία της ευχής του θανάτου σε πολιτικούς αντιπάλους: το είδαμε για τον Θ. Πλεύρη ή το Σ. Θεοδωράκη πρόσφατα. Ακόμα και η λεγόμενη «Λουκά της Αριστεράς» -και η φίλη της, η άλλη «Λουκά»- προσβλέπει στην είσοδο των κομμάτων τους -πρόλαβαν να διασπασθούν, τρομάρα τους- στη Βουλή. Έχουν ακροατήριο και ελλόγους ψηφοφόρους, ωιμέ!

Στην τρέχουσα εθνική μας μυθοπλασία, η αναζήτηση του σκορ στο ματς «Νίκη - Ήττα» έχει αναληφθεί από προπονητές επιπέδου «Άνω Ραχούλας», πέραν του γεγονότος ότι ο «ξένος» διαιτητής είναι εμφανώς «πουλημένος», ως επιβάλλει στο ακέραιον ο δεσπόζων εθνο-λαϊκισμός και η συνομωσιολογία. Μόνο που όσο βυθιζόμαστε στο βάλτο αυτό, το έσχατο τέλος, δηλαδή ο πλήρης εκχυδαϊσμός του λόγου και του βίου, έχει πλέον εγκαθιδρυθεί: η εθνική παθογένεια του ονείρου της σταθεράς αργομισθίας, του συντεχνιασμού και του πελατειασμού οδηγεί όχι μόνον στην ιδεολογικοποιημένη οπισθοδρόμηση αλλά και στην αδυναμία εκφώνησης του εναλλακτικού ονείρου μιας άλλης, καλύτερης χώρας και ζωής.

Αν θυμάμαι καλά από τα νεανικά μου διαβάσματα, πριν πέσω στη νοητική κατολίσθηση -όπως όλοι μας- του θεωρητικώς μετανεωτερικού και πρακτικώς εκχυδαϊσμένου πολιτικού λόγου, είχε γράψει ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε «Ποιος μίλησε για νίκες; Το παν είναι ν’ αντέξουμε».  Τον ποιητή, βέβαια, απασχολούσαν βαθειά υπαρξιακά ζητήματα, ο έρωτας, το σώμα, η ασθένεια, ο θάνατος… Ο στίχος του όμως έχει καθολικότητα, ανθρώπων, χώρων, καταστάσεων και μεγάλων διλημμάτων.

Το πρόβλημα μας δεν είναι το τί λέει ο Τσίπρας, καθότι είναι αποδεδειγμένα πλέον ικανός να λέει τα πάντα, μέσα στην πασίδηλη άγνοια του, την έλλειψη κατανόησης των παγκόσμιων δυναμικών και της θέσης της Ελλάδας σ’ αυτές αλλά κατ’ αντιστροφή την καθαρή κατανόηση τού σε ποιους απευθύνεται. Το πρόβλημα μας είναι το τί λέει -ή τί δεν λέει ή δεν μπορεί και δεν επιλέγει να πει- η Αντιπολίτευση.

Υπάρχουν πολύ σημαντικά ερωτήματα, κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον της χώρας. Αναφέρω επί παραδείγματι: χαίρεται η κυβέρνηση διότι θα υποστηριχθεί η ίδρυση Αναπτυξιακής Τράπεζας, κάτι σαν την παλαιά ΕΤΒΑ. Μάλιστα! Η οποία θα διαχειρισθεί κονδύλια περίπου 300 εκατομμυρίων Ευρώ. Και πάλι, μάλιστα! Όλες οι σοβαρές μελέτες, όμως, προβλέπουν ανάγκες 100 δις Ευρώ στη δεκαετία, ώστε να αποκτήσει δυναμική η οικονομία. Ο Τσίπρας, εμφανώς δεν καταλαβαίνει τη διαφορά κλίμακας και μεγεθών, παθαίνει μόνον ένα ανατσουτσούριασμα-κατά-Λάκη με την ιδέα «κρατικού αναπτυξιακού φορέα», έστω κι αν είναι μια χρηματοδοτική-οικονομική «πορδή». Η Αντιπολίτευση απλώς δε μιλά επ’ αυτού…

Ανάλογα κορυφαία θέματα είναι η θέση και ο ρόλος των μεταναστευσάντων επιστημόνων, η εκπροσώπηση των Ελλήνων της διασποράς, το δημογραφικό ζήτημα, η απαγκίστρωση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ, τα ενεργειακά… Κάθε ένα από τα θέματα αυτά αποτελούν τις νέες κορυφαίες προκλήσεις και ευκαιρίες για τη χώρα που υιοθέτησε -κατόπιν σκληρής και υπερήφανης διαπραγμάτευσης- προβλέψεις για την οικονομία έως το 2060! Πρόκειται περί πλάκας σε επαρχιακό καφενείο…

Η αδυναμία λογικής συζήτησης αποδεικνύει τον ογκόλιθο της ανωριμότητας που έχει φορτωθεί στους ώμους μας. Το παν είναι ν’ αντέξουμε… την περιρρέουσα ανοησία!