Κατάλογο «ασφαλών τρίτων χωρών καταγωγής», από τις οποίες οι αιτήσεις ασύλου θα μπορούσαν να παρακολουθούνται ταχέως και ενδεχομένως να απορρίπτονται, παρουσιάζει η Κομισιόν, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες. Ο κατάλογος αναμένεται να περιλαμβάνει χώρες όπως το Μπανγκλαντές, το Μαρόκο, το Κόσοβο, η Αίγυπτος, η Ινδία, η Τυνησία αλλά και η Κολομβία. Οι αιτούντες άσυλο που θα φθάνουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση από τον κατάλογο των εν λόγω χωρών -χωρίς να αποκλείονται και άλλες, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές- θα μπορούσαν να δουν τις αιτήσεις τους να απορρίπτονται και να λαμβάνουν άμεση εντολή επιστροφής. Βέβαια στη Λέσβο στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι αιτούτες άσυλο προέρχονται κυρίως από το Αφγανιστάν και δευτερευόντος από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής , όπως Σομαλία , Κογκό κ.α., όπου δεν θεωρούνται «ασφαλείς τρίτες χώρες καταγωγής».

Tην πρόθεση να καταθέσει την εν λόγω πρόταση είχε εκφράσει στην επιστολή της προς τους Ευρωπαίους ηγέτες η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο, περιγράφοντας δράσεις και προτεραιότητές της για καλύτερη διαχείριση του μεταναστευτικού και ενώ η εφαρμογή του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου αναμένεται τον επόμενο χρόνο , το 2026. «Βασικό στοιχείο του Συμφώνου που μας επιτρέπει να εξορθολογίσουμε τις διαδικασίες ασύλου είναι η χρήση της έννοιας των ασφαλών χωρών», σημείωνε στην επιστολή της, προσθέτοντας ότι η Κομισιόν προετοιμάζει ειδικό κατάλογο με «ασφαλείς χώρες καταγωγής», που προφανώς οι αιτούντες άσυλου από αυτές τις χώρες δεν θα γίνονται δεκτές.

Ο κατάλογος καταρτίστηκε βάσει σχετικής ανάλυσης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Ασυλο και άλλων πηγών πληροφόρησης, προκειμένου να επιλεγεί μια πρώτη ομάδα χωρών που συμπληρώνουν συγκεκριμένα αντικειμενικά κριτήρια, όπως χαμηλά ποσοστά αναγνώρισης ασύλου. Από τη στιγμή που θα υιοθετηθεί η εν λόγω πρόταση από το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο κατάλογος «θα μπορεί να διευρυνθεί περαιτέρω ή να επαναξιολογηθεί εν καιρώ», εξηγούσε στην επιστολή η Φον ντερ Λάιεν.

O κατάλογος που θα παρουσιασθεί θα «επιταχύνει στοχευμένες πτυχές του Συμφώνου», τόνισε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μάρκους Λάμερτ, αποφεύγοντας να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες. Διευκρίνισε ωστόσο ότι η έννοια των «ασφαλών χωρών καταγωγής» δεν έχει σχέση με εκείνη των «ασφαλών τρίτων χωρών», ενώ εξήγησε ότι «και οι δύο αποτελούν ήδη μέρος της ενωσιακής νομοθεσίας και προσδιορίζονται από τον κανονισμό των διαδικασιών ασύλου». Στόχος πλέον είναι «να επιταχύνουν την εξέταση των αιτήσεων ασύλου», που τουλάχιστον για χώρες υποδοχής αιτούντων άσυλο όπως η Ελλάδα και για περιοχές όπως τα νησιά του Αν. Αιγαίου που είναι «πύλες» εισόδου είναι μια κρίσιμη παράμετρος γιατί θα επιταχύνει ακόμη περαιτέρω τις διαδικασιές απονομής άσυλου . «Η έννοια της ασφαλούς χώρας καταγωγής αφορά τη χώρα καταγωγής του αιτούντος άσυλο», σημείωσε ο κ. Λάμερτ και πρόσθεσε ότι «το ερώτημα είναι εάν ένας αιτών προέρχεται από χώρα που μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής και ως εκ τούτου δεν μπορεί να έχει έγκυρη αίτηση ασύλου».

Η αναθεώρηση της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας», που ειδικά για περιοχές όπως η Λέσβος που καλούνται να διαχειριστούν τους παράνομα εισερχόμενους στα μέρη μας που αιτούνται άσυλο, θα παρουσιαστεί πριν από τον Ιούνιο, όπως έχει δεσμευθεί η Φον ντερ Λάιεν. Η έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» επιτρέπει στους αιτούντες άσυλο να σταλούν σε χώρα όπου μπορούν να βρουν προστασία, αντί εκείνης όπου κατέθεσαν την αίτησή τους. Και οι δύο κατάλογοι θα περιληφθούν ως τροπολογία στον κανονισμό της διαδικασίας ασύλου της Ε.Ε., που αποτελεί μέρος του Συμφώνου Μετανάστευσης. Τον Μάρτιο η Κομισιόν πρότεινε νέους δεσμευτικούς κανόνες για τις επιστροφές των μεταναστών, που σήμερα βρίσκονται σε φάση διαβούλευσης στο Ευρωκοινοβούλιο.

Μ. Βορίδης: «Όποιος είναι παράνομα στη χώρα πρέπει να φύγει, αλλιώς θα στερηθεί την ελευθερία του»

«Η επιστροφή όσων δεν δικαιούνται να βρίσκονται στη χώρα είναι θεμέλιο της μεταναστευτικής πολιτικής. Η Ελλάδα δεν είναι χώρα ανεξέλεγκτης εισόδου και παραμονής», δήλωσε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά. Ανέλυσε τα πρώτα βήματα της νέας του θητείας, σημειώνοντας την επιτάχυνση των επιστροφών, τη νομική αποκατάσταση του πλαισίου για την Τουρκία, καθώς και την απόσυρση της ρύθμισης για νομιμοποίηση τριετίας. Παράλληλα, ξεκαθάρισε τη θέση του απέναντι στο ενδεχόμενο γενικευμένων νομιμοποιήσεων, τονίζοντας ότι η παραμονή στη χώρα δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε ανεξέλεγκτη.

Ο υπουργός επίσης υπογράμμισε πως οι ανάγκες της αγοράς δεν μπορούν να καλυφθούν μέσω της παρανομίας, αλλά μέσω θεσμικής διαδικασίας νόμιμης μετάκλησης, ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από κυκλώματα διακίνησης, σε περίπτωση που η πολιτεία ενέδιδε σε λογικές αυτόματης νομιμοποίησης.

Αναφερόμενος στη νέα ΚΥΑ που χαρακτηρίζει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα, ο κ. Βορίδης, σημείωσε: «Το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ακυρώσει προηγούμενη ΚΥΑ, που χαρακτήριζε την Τουρκία ως ασφαλή χώρα, λόγω ελλιπούς αιτιολόγησης. Σε συνεννόηση με τον υπουργό Εξωτερικών, κ. Γεραπετρίτη, προχωρήσαμε λοιπόν στην έκδοση νέας, πλήρως αιτιολογημένης απόφασης. Η Τουρκία επανέρχεται στον κατάλογο των ασφαλών χωρών. Αν δεν υφίσταται αυτός ο χαρακτηρισμός, δεν μπορούμε να απορρίπτουμε μαζικά τα αιτήματα ασύλου όσων έρχονται από την Τουρκία - οφείλουμε να τα εξετάζουμε εξατομικευμένα, γεγονός που καθυστερεί τη διαδικασία και επιβαρύνει το σύστημα», σημείωσε ο κ. Βορίδης.

Σχετικά με τις επιστροφές, ο υπουργός επεσήμανε ότι η Ευρώπη άλλαξε σελίδα, τονίζοντας παράλληλα: «Αν κάποιος δεν έχει άσυλο ή άδεια παραμονής και αρνείται να φύγει, τότε θα πρέπει να περιορίζεται διοικητικά, ακόμη και ποινικά. Όποιος είναι παράνομα στη χώρα πρέπει να φύγει. Διαφορετικά θα υπάρχει αποστέρηση της ελευθερίας».

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η παραμονή στη χώρα δεν είναι αυτονόητη ούτε ανεξέλεγκτη. Και σε όσους λένε ότι δεν θέλουν να φύγουν, η απάντηση είναι απλή: όταν κάποιος παραμένει παράνομα και γνωρίζει ότι θα τεθεί σε περιορισμό ή ακόμη και σε κράτηση, τότε αρχίζει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την οικειοθελή επιστροφή.