Για τη βλακεία, ως καταστατικό γνώρισμα ικανού αριθμού μελών του ανθρωπίνου είδους -διαχρονικά, δι-εθνικά και διαπολιτισμικά, έχουν γραφεί πολλά: από αιχμηρά τσιτάτα έως εμβριθείς αναλύσεις. Αν ξεφύγουμε από την αμφισβητούμενη ρήση του Αϊνστάιν περί του απείρου της ανθρώπινης βλακείας σε σχέση με το σύμπαν και μείνουμε στη βεβαία διατύπωση του ότι «η διαφορά μεταξύ βλακείας και ευφυΐας είναι ότι η ευφυΐα έχει όρια»· αν, περαιτέρω, ανακαλέσουμε το απόφθεγμα του Μαρκ Τουαίην ότι «αν δεν υπήρχαν οι βλάκες, οι έξυπνοι δε θα’ χαν καμιά τύχη» ή του Γκαίτε που αποδίδει στους βλάκες την ιδιότητα του κλέφτη του χρόνου και της διάθεσης μας -της ποιότητας ζωής μας, δηλαδή· τότε, αυτό το καθημερινό σφυροκόπημα παλαβού λόγου, υπερφίαλων αποφάσεων, αντιαισθητικών πράξεων και γελοίων συγκρούσεων που ζούμε, αρχίζει να σχηματοποιείται με σαφήνεια ως μεγαλειώδες δράμα βλακείας.

Ανέκαθεν, με πίεζε -πολύ- αυτός ο προβληματισμός. Πολύ περισσότερο, όταν θυμάμαι τον καθηγητή μου Paul Rey, θεμελιωτή της Οικολογίας αλλά κι έναν πρωταγωνιστή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου -ήταν ο Υπίλαρχος διοικητής της Ίλης Αναγνωρίσεως της Β’ Τεθωρακισμένης Μεραρχίας των Ελεύθερων Γάλλων που εξουδετέρωσε τα Panzers των SS στη μάχη για την απελευθέρωση των Παρισίων, το 1944- να μας κάνει μάθημα για τον τρόμο που πρέπει να μας προκαλεί ο θανατηφόρος συνδυασμός του «δραστήριου» και του «βλακός» Υπευθύνου στη λήψη απόφασης και την πολιτική, ιδιαίτερα εάν απαιτούνται ταχείες αποφάσεις σε συνθήκες κρίσιμες. Το μάθημα του, πριν σχεδόν 45 χρόνια, ήταν η «Διαχείριση των Φυσικών Πόρων», ένα μεγαλείο πρόβλεψης, ανάλυσης και εφαρμογών, με την όποια τεχνολογία ήταν τότε διαθέσιμη ή προβλεπτή! Κι όμως, δαπανούσε χρόνο πολύ να μας εξηγήσει ότι «διαχείριση από βλάκες» δε νοείται πέραν της βεβαίας καταστροφής και γελοιοποίησης. Έκτοτε, η τεχνολογία κάλπασε, διευρύνθηκε, οι δυνατότητες της πολλαπλασιάσθηκαν, όμως η ανάλυση του για τους «δραστήριους βλάκες» παραμένει ακλόνητη!

Ποιο είναι όμως το επιχειρησιακό κριτήριο για τη βλακεία; Η επίμονη επανάληψη της αστοχίας και του λάθους. Με άλλα λόγια, εάν επιχειρείς συστηματικά κάτι με ένα συγκεκριμένο τρόπο, αποτυγχάνεις συνέχεια κι εσύ επιμένεις με τον ίδιο τρόπο, προσδοκώντας στην επιτυχία, αυτό λέγεται βλακεία. Στατιστικά, πάντα υπάρχει ένας βλάκας στο χώρο μας· εάν περνάει χρόνος και δεν τον εντοπίζουμε, τότε οι βλάκες είμαστε εμείς, προβλέπει η λαϊκή σοφία. Χρήσιμες σκέψεις για ό,τι μας συμβαίνει καθημερινά και για όσα έπονται.

Δειγματοληπτικά. Μόλις τις τελευταίες ημέρες προέκυψαν διαδοχικά η κατάρρευση της υπόθεσης με το Ριχάρδο, η απώλεια του ηλεκτρονικού αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών και τα καμώματα του Ζάεφ! Το απόλυτο φιάσκο σε κύριες πτυχές του κυβερνητικού έργου και λόγου που δημιουργεί την αίσθηση της κατάρρευσης της Διοίκησης. Με τον «πόλεμο κατά της διαφθοράς» να είναι σημαία -και τελευταία ελπίδα του Πολάκη, αποτελεί παράδοξο το πώς νέο-σταλινικοί δεν μπορούν να «φτιάξουν» μια δικογραφία, σε ένα αντικείμενο με δεδομένη την κοινή, δημόσια αντιπάθεια προς τους κατηγορούμενους. Αποτελεί στοιχείο διάλυσης του Κράτους, το ΥΠΕΞ να μην έχει back-up της υπηρεσιακής διπλωματικής αλληλογραφίας και να βρίσκεται αιφνιδίως η χώρα χωρίς θεσμική μνήμη των διεθνών σχέσεων και επαφών της όταν υποτίθεται ότι τη ζώνουν χίλιοι κίνδυνοι ή επιχειρεί να αναδειχθεί σε στρατηγικό παίκτη στην περιοχή. Όσον αφορά δε στο «Μακεδονικό», γνωρίζουμε καλά τί θα πεί «διαπραγμάτευση» της ομάδας «Τσίπρα», δε χρειάζονται καν επιχειρήματα.

Προφανώς, κάθε ένα από τα επιμέρους στοιχεία αιτιολογούνται -καίτοι παραμένουν αδικαιόλογητα- από επιμέρους στοιχεία: ανικανότητα, τεμπελιά, «ωχαδελφισμός», αναξιοκρατία, φωνακλάδικη συμπεριφορά, ιδεοληψίες και ανάπηρος κυνισμός, μπάχαλο… Καθένα από αυτά, μονομερώς, δεν ταυτίζεται με τη βλακεία· όλα αυτά μαζί όμως δημιουργούν μια κατάσταση α-νοησίας που εντέλει καταλήγει στη ραδιουργία και στην ικανότητα πρόκλησης βλάβης στο κοινό συμφέρον. Όταν η κατάσταση α-νοησίας παρατείνεται και επιμένει, τότε πράγματι καθίσταται τυραννική βλακεία.

Στην κοινοβουλευτική Δημοκρατία, η εκτελεστική βλακεία στηρίζεται στην ανοχή του νομοθετικού Σώματος. Μέγιστη ευθύνη, ως υπόμνηση στην τρέχουσα προ-εκλογική περίοδο. Ιδιαίτερα, εάν θυμηθούμε ότι αυτό ορίζεται από τους πολίτες κι αποτελεί την αντιπροσώπευση τους, με ό,τι κι αν σηματοδοτεί αυτό.

Ίσως ήλθε η στιγμή να θυμηθούμε ότι όταν αποστρεφόμαστε χαλαρά κι αδιάφορα τη βάσανο της ορθολογικής επιλογής, παραλαμβάνουμε την επιβολή. Ακόμα και της βλακείας!