Κυκλοφόρησε το καλοκαίρι από τις εκδόσεις της Θεσσαλονίκης «Νησίδες» το έκτο βιβλίο του δικηγόρου, δημοσιογράφου και συγγραφέα Ξενοφώντα Μαυραγάνη, «Εφτά και κάτι νύχτες» για την εφτάχρονη δικτατορία, που επιβλήθηκε με τα τανκς στις 21-4-1967 και κατέρρευσε στις 20-7-1974 κατά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο.

Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Από το καλοτυπωμένο, απολαυστικό στην ανάγνωση, ιστορικά ακριβές και καυστικό για τους δικτάτορες και τους κατά καιρούς θαυμαστές τους, θαυμάσιο βιβλίο, θα αναφερθώ αρχικά στις τελευταίες νύχτες της χούντας αντιγράφοντας από την αυτοβιογραφική περιγραφή του συγγραφέα:

«Ο Ιούλιος του 1974 τον βρήκε στο χωριό του, στο Πλωμάρι της Λέσβου, παντρεμένο και με ένα γιο. {...} Τα τουρκικά στρατεύματα άλωναν την Κύπρο, και στο νησί του, που διέτρεχε άμεσο κίνδυνο να δεχθεί τουρκική επίθεση, οι μισοί έτρεχαν να εξοπλιστούν, κι οι άλλοι μισοί, κυρίως γυναικόπαιδα και γέροι, να φύγουν στα βουνά. {...} Εκείνος κατευθύνθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα και είπε στον αξιωματικό υπηρεσίας ότι θέτει τον εαυτό του στη διάθεση της πατρίδας. {...} Τότε πληροφορήθηκε πως το λευκό απολυτήριο, με το οποίο τον είχε εφοδιάσει το στράτευμα, ήταν αποδεικτικό στοιχείο των αντεθνικών διαθέσεών του-καθ' ο αριστερού- που δεν του επέτρεπε να αμυνθεί κατά των πιθανών Τούρκων εισβολέων. Την ίδια ακριβώς αντιμετώπιση είχε κι ένας φίλος του Πλωμαρίτης γιατρός, αναμφισβήτητα δεξιός, του οποίου η αδελφή έτυχε να παντρευτεί τον γιο ενός ηγετικού στελέχους της Ένωσης Κέντρου».

Με την παραπάνω εξιστόρηση θυμήθηκα το δικό μου απολυτήριο, που εκδόθηκε λευκό επειδή ψήφισα ΟΧΙ στο χουντικό σύνταγμα του 1968. Έτσι, αν και δεν κλήθηκα στην επιστράτευση, ανέλαβα εθελοντικά μια στρατιωτική αποστολή, κατά την οποία γνώρισα την τότε διάλυση του ελληνικού στρατού, όταν ως συνοδηγός σε ένα στρατιωτικό φορτηγό, με τον στρατιώτη οδηγό και πέντε εθελοντές στην καρότσα, ξεκινήσαμε χαράματα από την Καλλονή προς ένα στρατόπεδο της Μυτιλήνης με την εντολή να επιστρέψουμε από εκεί φορτώνοντας το φορτηγό με νάρκες.

Φθάνοντας στο στρατόπεδο επέδωσα στον αξιωματικό υπηρεσίας το συνοδευτικό στρατιωτικό έγγραφο, εισπράττοντας την άγνοιά του για αποθήκευση ναρκών. Μετά από μερικές αρνητικές απαντήσεις και άλλων αγνοούντων, περιεργαζόμενος το χώρο, πρόσεξα ότι στο μεγάλο προαύλιο του στρατοπέδου σε μια καλυμμένη με χώμα και χορταριασμένη πυραμίδα, ύψους πέντε μέτρων και βάσης εκατό τετραγωνικών, διακρινόταν από κοντά το περιεχόμενό της με τα στοιβαγμένα παραλληλεπίπεδα φορητά κιβώτια που έγραφαν στα αγγλικά ότι περιείχαν νάρκες «κατά προσωπικού» και «κατά αρμάτων», με προειδοποιήσεις της επικινδυνότητας μεταφοράς και της αναγκαιότητας σχεδίων χαρτογράφησης και σταθεροποίησης κατά τη ναρκοθέτησή τους, λόγω της ανεξέλεγκτης μετατόπισής τους από βροχοπτώσεις σε σαθρά εδάφη ή παλίρροιες σε αμμώδη.

Φορτώνοντας τις νάρκες τρομάξαμε όταν πέρασαν δύο φορές τρία τουρκικά μαχητικά αεροπλάνα πάνω από την πυραμίδα, που προφανώς οι χειριστές τους γνώριζαν το περιεχόμενό της.

Επιστρέφοντας το απόγευμα στην Καλλονή, μου ανατέθηκε εγγράφως η αποστολή «τοποθετήσεως ναρκών εις την αμμώδη παραλίαν της Πέτρας, λόγω πιθανούς (sic!) τουρκικής αποβάσεως».

Υπενθυμίζοντας στον εντολέα αξιωματικό τις προειδοποιήσεις των κιβωτίων, ζήτησα ένα σχέδιο ναρκοθέτησης και ακούγοντας ότι δεν υπήρχε οτιδήποτε σχετικό, αρνήθηκα να συνεχίσω.

Δυστυχώς, έναν χρόνο μετά, στις 6-8-1975, συνάντησε τον θάνατο από έκρηξη νάρκης, στα 52 του χρόνια, ο Πετρανός μεταφορέας Σωτήρης Γιουβανέλλης που είχε μεταβεί για αμμοληψία, στα πλαίσια της εργασίας του, με το δημοσίας χρήσεως τρίκυκλο φορτηγό του, στον τότε μη περιφραγμένο χώρο της ναρκοθετημένης παραλίας της Πέτρας, η οποία άργησε να αποναρκοθετηθεί.

Συνιστώντας την ανάγνωση του έκτου πονήματος του Ξενοφώντα Μαυραγάνη, επισημαίνω τη συγκλονιστική περιγραφή της δίκης του Νοεμβρίου 1968, των επωνύμων κεντρώων πολιτών και στελεχών της «Ένωσης Κέντρου» μελών του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της αντιστασιακής οργάνωσης της «Δημοκρατικής Άμυνας» που κάλυψε τότε ο συγγραφέας ως δημοσιογράφος, η οποία περιλαμβάνει στο βιβλίο αποκαλυπτικές αδημοσίευτες λεπτομέρειες από τις αθλιότητες της χούντας, που δικαιώνοντας αυτόν τον χαρακτηρισμό της, κυνήγησε όσους αριστερούς, κεντρώους και δεξιούς δημοκράτες τόλμησαν ως και να εκφρασθούν ιδιωτικά εναντίον της.

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com