Με το σημείωμά μου αυτό μπαίνω λίγο στα οικόπεδα του γιου μου, μια που καταπιάνομαι με τη σημασία που έχουν πάρει κάποιες λέξεις, όπως: Ποιμένας, Ηγέτης, Αρχηγός, Μονάρχης, Καθοδηγητής, Στέλεχος, από τη μια μεριά και Ποίμνιο, Οπαδοί, Μάζες, Υπήκοοι από την άλλη. Φυσικά δεν είμαι γλωσσολόγος, αλλά λέω κι εγώ την κουβέντα μου, επικαλούμενος την ανοχή των αναγνωστών.
Αν ανοίξουμε οποιοδήποτε λεξικό, θα δούμε ότι:
Η λέξη ποιμένας σημαίνει κατά κυριολεξία «βοσκός», μεταλλάχθηκε όμως σε αξίωμα της χριστιανικής εκκλησίας από πολύ παλιά, αφού στην προς Εφεσίους επιστολή του Παύλου (4.11) διαβάζουμε: «και αυτός έδωκεν τους μεν αποστόλους, τους δε προφήτας, τους δε ευαγγελιστάς, τους δε ποιμένας και διδασκάλους», ενώ η 1η επιστολή του Πέτρου αναφέρει «ποιμένα και επίσκοπον των ψυχών υμών».
Όταν συγκροτήθηκε η χριστιανική εκκλησία, ποιμήν λεγόταν ο επικεφαλής των διαφόρων τμημάτων της, ενώ οι καθολικοί τον μεταφράσανε σε πάστορα, που σημαίνει επίσης βοσκό.
Αντίστοιχα η λέξη ποίμνιο σημαίνει «κοπάδι» και μάλιστα ζώων σχετικά μικρόσωμων και οπωσδήποτε πειθήνιων, όπως τα πρόβατα. Δε λέμε ποίμνιο βοδιών ή χοίρων. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε τη λέξη αγέλη. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη χριστιανική ορολογία, οι πιστοί, το πλήρωμα της εκκλησίας, εξομοιώνονται με ποίμνιο, προβάτων κατά προτίμηση, που υπακούει στον ποιμένα του.

Πάμε τώρα στη λέξη ηγέτης. Ετυμολογείται από το ρήμα ηγούμαι που σημαίνει είμαι οδηγός, προπορεύομαι. Από το ίδιο ρήμα προέρχονται οι λέξεις ηγεμών και ηγούμενος. Ηγέτης δεν είναι κάποιο καθορισμένο αξίωμα, όπως πρόεδρος ή κυβερνήτης. Ηγέτης γίνεσαι μόνο αν έχεις οράματα και στόχους και την ικανότητα να πείθεις τους ανθρώπους να σε ακολουθήσουν στην υλοποίηση των οραμάτων και των στόχων αυτών.
Ο ηγέτης είναι καθαρά πολιτικός όρος. Έχουμε ηγέτες επαναστάσεων, ηγέτες πολιτικών κινημάτων, ηγέτες κομμάτων, ο όρος όμως δεν επεκτείνεται στον καλλιτεχνικό ή τον επιστημονικό τομέα. Ο Αϊνστάιν προκάλεσε αληθινή επανάσταση στη Φυσική, το ίδιο και ο Πικάσο στη ζωγραφική, κανείς όμως δεν τους ονόμασε ηγέτες.
Ο ηγέτης γενικά δίνει κατευθύνσεις, αλλά δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες. Αυτές τις αφήνει στους βοηθούς του, που βγαίνουν μέσα από τη μάζα των οπαδών του. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα οπάζω, δηλαδή έπομαι. Οπαδός δηλαδή είναι αυτός που ακολουθεί τον ηγέτη.
Αντίστοιχο των όρων ηγέτης - οπαδοί είναι και οι όροι αρχηγός - μάζες.
Η λέξη αρχηγός παράγεται από τα ρήματα άρχω = κυβερνώ και άγω = οδηγώ. Και ο αρχηγός, όπως και ο ηγέτης, δεν είναι κάποιο καθορισμένο αξίωμα Αν τον ηγέτη τον ακολουθούν οι οπαδοί, ο αρχηγός οδηγεί τις μάζες, που είναι άλλη μία ενδιαφέρουσα λέξη.

Μάζα αρχικά σήμαινε τον εύπλαστο πολτό, στην επιστήμη (φυσική, χημεία κ.λπ.) όμως μάζα ονομάζεται ένα φυσικό μέγεθος. Σε πολλά βιβλία βρίσκουμε το λανθασμένο ορισμό: μάζα είναι ποσότητα της ύλης, που ουσιαστικά ταυτίζει τη μάζα με την ύλη, ενώ δεν είναι έτσι. Η μάζα μαζί με την ενέργεια και τα δυναμικά πεδία συναποτελούν την ύλη, που είναι μια πιο σύνθετη και πιο βασική οντότητα της φύσης.
Τώρα θα αναρωτηθείτε γιατί σας τα αράδιασα όλα αυτά. Το έκανα γιατί πιστεύω πως όλοι αυτοί οι όροι, μεταφερόμενοι στον κοινωνικό τομέα, αντιστοιχούν σε μοντέλα κοινωνικής οργάνωσης που είναι πια αναχρονιστικά και παρωχημένα. Και εξηγούμαι:
Πριν από 150 μόλις χρόνια, δηλαδή πριν πέντε γενεές ανθρώπων, διάστημα ασήμαντο μπροστά στο μήκος της ιστορίας του ανθρώπου, οι μονάρχες κυβερνούσαν τα περισσότερα κράτη του πλανήτη και είχαν πραγματική εξουσία.
Στις μέρες μας, η έννοια του κληρονομικού μονάρχη έχει χάσει κάθε ουσιαστικό νόημα, εφόσον και στα 12 κράτη του πλανήτη (επί συνόλου 180) όπου ακόμα υφίστανται κληρονομικές μοναρχίες, οι εναπομείναντες μονάρχες παίζουν τελείως διακοσμητικό ρόλο, είναι απλά σύμβολα και δε διανοούνται να ασκήσουν οποιαδήποτε εξουσία.

Είναι, όμως, απολύτως βέβαιο πως, σε πολύ μικρότερο διάστημα, η μειωτική διαίρεση των ανθρώπων σε ηγέτες, αρχηγούς, ποιμένες, καθοδηγητές από τη μια μεριά και σε οπαδούς, μάζες και ποίμνια από την άλλη θα φαντάζει τόσο αταίριαστη όσο και η έννοια του κληρονομικού μονάρχη ή του κληρονομικού ονόματος.
Κάτι τέτοιο είχε προφητέψει ο Σουρής όταν έγραφε στο «Ρωμηό», πριν από 120 χρόνια, αν δεν κάνω λάθος.
«… θα πάψουνε οι πόνοι
στου κόσμου τον κλαυθμώνα
και θάρθουν νέοι χρόνοι
όπου κανείς δε θά ‘χει
πατέρα με κορώνα
και μπάρμπα στην Κορώνη»