«Εμένα κυρά μου δε με ξέρεις! Ή θα μάθεις να υπακούς ή πας πίσω πακέτο στον πατέρα σου.»
«Χτύπα τη γυναίκα σου… μπορεί να μην ξέρεις το γιατί… αυτή σίγουρα ξέρει!»
«Η Πόπη δε βρήκε ακόμη δικαίωση για τη δολοφονία από το σύζυγό της κάπου στη Βόρεια Ελλάδα. Ο δράστης μένει ατιμώρητος μέχρι σήμερα…»
«Η Βαλπόνα Ράφα τεμαχίστηκε από το σύζυγό της. Παλεύει να κλείσει τις σωματικές πληγές της στο ΚΑΤ. Τις ψυχικές πώς θα τις γιατρέψει;»
«Η Μαρία δολοφονήθηκε με μπαλτά, από τον άνδρα της στον Κάλαμο στις 8-5-2009, κι ύστερα αυτοκτόνησε κ αυτός.»

Απειλή, ταπείνωση, ξυλοδαρμός, βιασμός, δολοφονία. Ανθρώπινες τραγωδίες εγκλωβισμένες στους τοίχους της «οικογενειακής θαλπωρής»…
Το φαινόμενο «ευδοκιμεί» σε όλες τις κοινωνίες, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, και διαπερνά τις γραμμές του εισοδήματος, του μορφωτικού επιπέδου, της κοινωνικής τάξης, του πολιτισμού. Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών. Έχει φύλο. Είναι η βία που ασκείται από τον άνδρα-αφέντη-σωφρονιστή εναντίον της γυναίκας, αλλά και συνακόλουθα των παιδιών.
Το ζήτημα της Βίας κατά των Γυναικών αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο Ναϊρόμπι, τον Ιούλιο του 1985, στην Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Γυναίκες. Σύμφωνα με την ΙV Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Γυναίκες (Πεκίνο 1995), η βία κατά των γυναικών είναι: «Μία εκδήλωση των ιστορικά ανισότιμων σχέσεων εξουσίας ανάμεσα στα φύλα. Η βία των ανδρών έχει τις ρίζες της στην πατριαρχία τους, αποτελεί μηχανισμό ελέγχου και εξουσίας επί των γυναικών».
Οι μορφές της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών είναι οι ακόλουθες:
1. Η ψυχολογική βία, όπου περιλαμβάνεται η συνεχής και συστηματική υποτίμηση της αξιοπρέπειας, που οδηγεί στην προσβολή της προσωπικότητας. Η λόγω και έργω εξύβριση, η απειλή και εκβίαση.
2. Η σωματική βία, που αφορά τις σωματικές βλάβες και δολοφονίες.
3. Η σεξουαλική βία, η οποία αφορά την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας και ελευθερίας, μεταξύ των οποίων και το βιασμό μέσα στο γάμο.
4. Η οικονομική βία, πράξεις που οδηγούν σε στέρηση διατροφής και μέσων συντήρησης, καθώς και ορισμένα εγκλήματα κατά της περιουσίας στο βαθμό που λαμβάνουν χώρα μέσα στα πλαίσια της συντροφικής σχέσης, παρακράτηση των χρημάτων τους από το σύντροφο.
Όσον αφορά το «προφίλ» του δράστη, αυτό δεν είναι πάντα όπως το φανταζόμαστε. Έχουμε την τάση να συνδέουμε αυτήν τη συμπεριφορά με άτομα που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα ή είναι ελάχιστα μορφωμένα. Ωστόσο, αυτό αποτελεί μία λανθασμένη εντύπωση.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης (2004 - 2009), αναφέρεται ότι το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας μοιάζει να πολλαπλασιάζεται όσο μεγαλύτερα είναι τα εισοδήματα και το μορφωτικό επίπεδο. Στην Ολλανδία σχεδόν οι μισοί από όλους τους δράστες βίαιων πράξεων κατά των γυναικών είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού πτυχίου. Στη Γαλλία, οι δράστες της ενδοοικογενειακής βίας είναι στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων, αξιωματικοί της αστυνομίας ή του στρατού, μεγαλογιατροί κ.λπ.. Στην Ελλάδα, οι δράστες έχουν όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά και επιπλέον των ιερωμένων.
Σύμφωνα με την ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, οι μορφές της ενδοοικογενειακής βίας έχουν συνήθως προοδευτική εξέλιξη. Αρχίζει με βρισιές, με στέρηση της ελευθερίας λόγου και επικοινωνίας με άλλα πρόσωπα, απειλές, εκβιασμούς, εξελίσσεται σε σεξουαλική βία και ακολουθεί η σωματική μέχρι τη δολοφονία.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ελλάδα:
- Στη Βρετανία, κάθε τρεις μέρες δολοφονείται μία γυναίκα.
- Στη Σουηδία, κάθε δέκα μέρες κακοποιείται μέχρι θανάτου από το σύζυγο ή σύντροφό της.
- Στην Ελβετία, το 20% των γυναικών έχει κακοποιηθεί σωματικά.
- Στην Ισπανία, μία γυναίκα δολοφονείται κάθε τέσσερις μέρες, περίπου 100 το χρόνο.
- Στην Γαλλία, μία κάθε πέντε μέρες εξ αιτίας της αντρικής κακοποίησης στο σπίτι.
- Το 1/3 από αυτές μαχαιρώνεται, το 1/3 φονεύεται με πυροβόλο όπλο, το 20% στραγγαλίζεται και το 10% ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου.
- Για την Ελλάδα δεν έχουμε επίσημες στατιστικές για τις δολοφονίες.

* Ο Αναστάσιος Γ. Ρούσσης είναι κοινωνιολόγος - εγκληματολόγος, Μ.Α. Εγκληματολογίας, Μ.Α. Διεθνών Σχέσεων, διδάκτορας Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών.