ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΟΡΕΤΖΟΣ

«Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος», ο αγαπητός σε όλους μας Περικλής -ο Πρόεδρος του «Φιλοτεχνικού Ομίλου Μυτιλήνης»- πλήρης ημερών (στα 92 του), αποχαιρέτισε τη Μυτιλήνη του, που έχασε (και αγάπησε), χωρίς ν' ακούσει, ενδεχομένως, κατά το λόγο του μεγάλου Αλεξανδρινού, «τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου». Ας έχει καλό κατευόδιο.

Με πολλή θλίψη πληροφορήθηκα τη μετάστασή του στους κόσμους των άστρων, όπου εκλείπει «πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός», κατά το φθέγμα της εξόδιου ακολουθίας.

«Απέλειπεν», λοιπόν, ο θεός και τον Περικλή και ας του δώσει την εξ ύψους μακαριότητα, μια και υπήρξε κατά συνείδηση, μνησιπήμων της εκκλησίας.

Τον Περικλή, είχα καιρό να τον δω, μια και δεν κυκλοφορούσε πια στα πέριξ, όπως με πληροφόρησαν. Είχα να τον συναντήσω από το καλοκαίρι του 2023, όταν παραθέριζα στο νησί. Τον γνώριζα από πολύ παλιά, μια και πάντα ζητούσε τη συνεργασία μου, στα ποικίλα έντυπα που είχε εκδώσει κατά καιρούς.

Με επισκεπτόταν, συχνά στο «Λέσβιον», όπου παρεπιδημούσα, συνήθως πρωινές ώρες, για καφέ και φιλολογική συζήτηση. Όμως, ο κυριότερος λόγος που ερχόταν να με δει, ήταν για να μου παρουσιάσει τα τελευταία του ποιήματα, που σκόπευε να τυπώσει, με δικό μου Πρόλογο και Εισαγωγή οσονούπω, όπως με διαβεβαίωνε.

Πρέπει, εξ αρχής, να πω -με την αυστηρότητα των αισθητικών κριτηρίων μου, στον ποιητικό λόγο- πως τα ποιήματα του Περικλή, μολονότι ο ίδιος δεν δήλωνε ποιητής (κάποια με προσωπικό χαρακτήρα και λεπτές λυρικές διακυμάνσεις) ήταν, όλα, εξαιρετικής ποιότητας- κάπου 35- που μου τα διάβαζε επί τόπου, για να τα σχολιάσω. Δυστυχώς, με την αναβλητικότητα που τον χαρακτήριζε -«σήμερα τα βγάζω" "αύριο τα βγάζω»- χωρίς να υπολογίζει το υπερώριμο της ηλικίας του τα ποιήματα του εκείνα, πέρασαν, πλέον, με τη φυγή του, στα αζήτητα και εύχομαι κάποια χέρια να τα βρουν στα χαρτιά του, για να διασωθούν, ίσως με τη συνδρομή του διαδόχου του, σε όλες τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες Ανδρέα Σεφτελή. Ειλικρινά πολύ θα λυπηθώ, αν εκείνα τα ποιήματα, που μου έδειξε στο «Λέσβιον», χαθούν ή οδηγηθούν μοιραία στο φαράσι των σκουπιδιών. Η αναβλητικότητα του, που προανέφερα, σύμφυτη με την τελειομανία του χαρακτήρα του, στάθηκε, εν προκειμένω, καταστροφική. Συνεπής -με αταλάντευτο τρόπο- ήταν μόνο στις θρησκευτικές πεποιθήσεις του, επάλληλες με όλες τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του και του τρόπου της προσωπικής του ζωής, μια και υπήρξε παιδιόθεν θερμός θιασώτης της εκκλησίας, αφού όπως μου είχε εξομολογηθεί- είχε σκεφθεί από πολύ νέος, να οδηγηθεί στην ιεροσύνη.

Την περασμένη χρονιά (2024), που βρέθηκα πάλι στο νησί, δεν ξαναφάνηκε στο «Λέσβιον», όπου διέμενα, αλλά (όπως με ενημέρωσαν), έμενε έγκλειστος στο διαμέρισμα του, στον παλαιό Ναυτικό Όμιλο, από προβλήματα υγείας (κορωνοϊός κλπ.), λόγοι που δεν του επέτρεπαν να κυκλοφορεί.

Η τελευταία φορά που άκουσα τη φωνή του ήταν στις 26 Οκτωβρίου, όταν μου τηλεφώνησε για να μου ευχηθεί, για την ονομαστική μου εορτή. Δεν φαντάστηκα, τότε, πως ήταν ο επίλογος της επικοινωνίας μας, μη αναφέροντας μου θέματα υγείας του.

Η ΑΤΥΧΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΑ ΙΔΡΥΕ

Πέραν των ποιητικών πεπραγμένων του, για τα οποία έκανα λόγο προηγουμένως, ο Περικλής είχε, απέναντι μου, ένα ανεκπλήρωτο χρέος, που είχε, από χρόνια, προσφερθεί να πραγματοποιήσει, μια και ο ίδιος μου ζήτησε να το φέρει εις πέρας.

Μιλώ για ένα «Μουσείο Σπίρτων», με σπιρτόκουτα (όλα γεμάτα), σε πλήρεις σειρές, που εξέδιδαν κατά καιρούς, τα «Πυρεία Ελληνικού Μονοπωλείου», με την ευκαιρία ποικίλων επετείων (με μορφές ιστορικών προσώπων, κτισμάτων, τοπίων, γεγονότων κλπ.) με δικά μου σχόλια και υπομνηματισμούς, σειρές που βγήκαν προς χρήση, ήδη από τα μέσα του 20ου αιώνα, ως την τελευταία δεκαετία, όλων των ιστορικών περιόδων. Τέτοιου είδους μουσεία, δεν ξέρω αν υπάρχουν ανάλογα στον κόσμο. Το δικό μου, φυσικά, θα έφερε το όνομά μου, κάτι το εντελώς ιδιαίτερο για τη Μυτιλήνη. Είχα ξοδέψει αρκετά χρήματα, για ν' αποκτήσω αυτές τις ιστορικές σειρές των σπιρτόκουτων, από διάφορα παλαιοπωλεία του Μοναστηρακίου, ή από άλλες πηγές, ως συλλέκτης, με σκοπό κάποτε, να τεθούν σε κοινή θέαση στη Μυτιλήνη. Όταν, κάποια χρονιά, που βρέθηκα στο νησί, έκανα λόγο στον Περικλή, για την ιδέα δημιουργίας ενός Μουσείου Σπίρτων, ενθουσιάστηκε, δηλώνοντάς μου πως θ' αναλάμβανε ο ίδιος την πρωτοβουλία (και με την φροντίδα του), για την κατασκευή των κατάλληλων γυάλινων προθηκών -με δική μου το ΤΟΝΙΖΩ, δαπάνη και ανάληψη των εξόδων- για να είναι επισκέψιμο στο κοινό. Προς τούτο, του έστειλα δύο μεγάλες κούτες με τα σπίρτα, καθώς με είχε διαβεβαιώσει πως θα μου εξασφάλιζε και τον κατάλληλο χώρο στέγασης του μουσείου, τον οποίο εγώ αγνοούσα. Στις ίδιες κούτες είχα βάλει και καρτελάκια με τις ανάλογες λεζάντες για κάθε σειρά, με τον τόπο, τον χρόνο και τις επετείους έκδοσής τους, από τα ελληνικά ή ξένα εργοστάσια, που τα παρήγαγαν.

Μου είχε υποσχεθεί (για την κατασκευή των γυάλινων προθηκών της έκθεσης τους), πως θα ερχόταν σε επικοινωνία με τον συντοπίτη μας, δικηγόρο Αθηνών, Αντώνη Βογιατζή, Πρόεδρο του Μουσείου Βούρου Ευταξία, στην Πλατεία Κλαυθμόνος, για την αναζήτηση στην Αθήνα του κατάλληλου κατασκευαστή των προθηκών. Δυστυχώς, όλα τα πιο πάνω έμειναν τελικά στα λόγια και αγνοώ, μετά το θάνατό του, που έχει αποθηκεύσει τις κούτες με τα σπίρτα, οι οποίες -εφ' όσον δεν έγινε το «Μουσείο Σπίρτων», που μου είχε υποσχεθεί -θα πρέπει να μου επιστραφούν, για ν' αναζητήσω άλλον φορέα, για τη δημιουργία του.

Αλλά, δυστυχώς, με το «σήμερα« και με το «αύριο», με τις υποσχέσεις και τα έπεα πτερόεντα, ποτέ δεν γίνεται προκοπή σ' αυτόν τον τόπο, για ο,τιδήποτε καλό.

Κλείνω εδώ την παρένθεση της ιστορίας του ανεκτέλεστου αυτού μουσείου, που θα ήταν κάτι το πολύ ενδιαφέρον, φρονώ, για την πόλη της Μυτιλήνης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αφήνοντας κατά μέρος αυτή τη θλιβερή, για μένα, περιπέτεια των σπίρτων, ή έγνοια μου είναι -όντας κι εγώ ποιητής- να την τύχη των ανέκδοτων ποιημάτων του Περικλή. Θα ήθελα να βρίσκονταν στα χέρια μου, για να τα εκδώσω ο ίδιος, με τη χορηγία του ιδρύματος Ουράνη, της Ακαδημίας Αθηνών, αν θα έχω την πρόνοια του Θεού, να εκλεγώ ως μέλος της, στην τάξη των Καλών Τεχνών και Γραμμάτων, στην οσονούπω προκηρυσσόμενη έδρα ποίησης στο ιστορικό Ίδρυμα έδρας που παραμένει κενό, από το θάνατο της Κικής Δημουλά (22/02/2020), ποιήτριας της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και προσωπικής μου φίλης, για την οποία άλλωστε, έγραψα το βιβλίο μου Κική Δημουλά-Ένας μύθος διαπορευόμενος, από τις εκδόσεις Λιβάνη. Έχοντας εξουσία στα χέρια μου, θα μπορούσα να συμβάλω ουσιαστικά στη διάσωση των ποιημάτων (χαμένων, επί του παρόντος), πολλών ποιητών, αγνώστων και αδικαίωτων, που γνώρισα στην ζωή μου, εννοώ ποιητών «άδοξοι που' ναι», κατά το στίχο του Κ. Γ. Καρυωτάκη. Και, ένας λόγος περισσότερο, και πολλών αδικημένων Λέσβιων ποιητών, που διέσωσε στη Βιβλιογραφία του, ο Κώστας Μίσσιος.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχάσουμε, για τον αλησμόνητο Περικλή-αν ίσως κάποιοι το λησμόνησαν- ότι (πέραν των θεατρολογικών του ασχολιών), πως υπήρξε δημιουργός δύο εξαίρετων λεσβιακών εκδόσεων.

Το 1981, με τους τόμους -πέντε, εν συνόλω- της λεσβιακής επιθεώρησης Μυτιλήνη, με ποικίλη λογοτεχνική και πνευματική ύλη και, κάποτε -τον Αύγουστο του 2007- την έκδοση (κάθε δεύτερη πανσέληνο), που κράτησε τέσσερα, σχεδόν χρόνια, με τον πρωτότυπο σαπφικό τίτλο Α Σελάνα και αυτή με ανάλογο πνευματικό περιεχόμενο.

Όσο για τα δεκάδες θεατρικά έργα και δρώμενα, που οραματίστηκε και ανέβασε στον ΦΟΜ, με τη συνεπικουρία του Ανδρέα Σεφτελή (και όλα με τις ευλογίες του) δεν είμαι ο καταλληλότερος να μιλήσω, καθώς άλλοι έχουν την αρμοδιότητα.

Φίλε Περικλή, καλό σου ταξίδι. Όταν κι εγώ, προϊόντος του χρόνου, μεταστώ στις συστοιχίες των ουρανών, θα σε περιμένω στο «Λέσβιον», για να συνεχίσουμε τη συζήτηση για την ποίηση, την φερόλβια, την παμβασίλεια και την αγλαόδωρη και, ασφαλώς, την ωραιότερη και λυρικότερη ανακάλυψη των ανθρώπων.

Δημήτρης Νικορέτζος