ΘΕΣΕΙΣ

Τη δεκαετία τού ’80 ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός Οζάλ κάνει επίθεση «φιλίας» προς την Ελλάδα, προσφέροντάς της ενέργεια (ηλεκτρική)… και ύδωρ, για τα νησιά μας στο Αιγαίο. Η τότε κυβέρνηση του αειμνήστου Ανδρέα Παπανδρέου απήντησε μ’ ένα υπερήφανο «όχι». Τούτο δε, στη λογική αυτού που οι προπάτορές μας (σκλάβοι των Τούρκων επί αιώνες) είχαν κωδικοποιήσει με τη φράση «Ο Τούρκος φίλος δεν πιάνεται». Στο ενδεχόμενο ενός «ναι» και η στην πράξη διασύνδεση των νησιών μας με τα παράλια της Μ. Ασίας θα σήμαινε ότι ο εφοδιασμός τους, τόσο για ρεύμα όσο και για νερό, θα γινόταν απ’ την Τουρκία. Μπορεί κανείς να αναλογιστεί τι θα σήμαινε αυτό από απόψεως ασφάλειας εφοδιασμού; Στην περίπτωση της όποιας κρίσεως από «ανωτέρα βία» ή και τεχνητή, οι Σαμιώτες, οι Ρόδιοι, οι Χιώτες… οι Λέσβιοι και λοιποί νησιώτες μας, τουλάχιστο θα κοράκιαζαν, αφού το κλείσιμο της στρόφιγγας εφοδιασμού τους από τους καλούς γείτονες μας απέναντι θα τους έκανε να πουν το νερό… νεράκι. Το «Όχι» αυτό του Ανδρέα Παπανδρέου μένει αταλάντευτο δεδομένο της Εξωτερικής μας Πολιτικής, έως προ μηνών, κατά πώς θα εξηγήσω πιο κάτω.
Τα χρόνια περνούν, οι προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση την κάνουν να καταλάβει ότι θα πρέπει κάτι να δώσει και στη γείτονα (όπως συνηθίζουν να μας αποκαλούν) και παράλληλα να δείξει στην πράξη ότι σέβεται τα κάθε λογής ευρωπαϊκά κεκτημένα. Έτσι, στα μέσα της δεκαετίας τού 2000 κατασκευάζεται και εγκαινιάζεται σε Έβρο και Ύψαλα από τους τότε πρωθυπουργούς των δύο χωρών ο αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας - Τουρκίας. Τούτος, στη βάση της τριμερούς διακρατικής συμφωνίας, θα αποτελεί τμήμα του αγωγού Ευρωπαϊκού Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τις χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής στην Ιταλία και στην Ευρώπη.

Τον περασμένο Νοέμβριο, σε συνέδριο σχετικό με την ενέργεια που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», που ανέδειξε το θέμα, ανέφερε ότι κατά την ηλεκτρονική έκδοση της «Χουριέτ», που επικαλείτο δηλώσεις τού καθ’ ύλην αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Παπακωνσταντίνου, είχαν λεχθεί τα:
«Έχουμε μιλήσει και στο παρελθόν με τις τουρκικές αρχές για τη διασύνδεση των ελληνικών νησιών με την Τουρκία για ηλεκτρική ενέργεια, και ακόμη το εξετάζουμε.»
Βέβαια, στη συνέχεια αυτό διαψεύσθηκε, αφού ο κ. Παπακωνσταντίνου δήλωσε μεταξύ άλλων: «Κανείς δε δικαιούται να προβάλλει έναν κάλπικο πατριωτισμό και να εκμεταλλεύεται σοβαρά εθνικά ζητήματα, μόνο και μόνο για να παίξει μικροπολιτικά παιχνίδια.»
Προ 20ημέρου, και συγκεκριμένα τo Σαββατοκύριακο 21 - 22 Ιανουαρίου, έλαβε χώρα ένα συμβάν σημαντικότατης σπουδαιότητας, που το προέβαλε η «Καθημερινή» και κάποιες λίγες άλλες ακόμη εφημερίδες. Αυτό της διακοπής της παροχής φυσικού αερίου από την Τουρκία προς τη χώρα μας. Οι Τούρκοι επικαλέστηκαν λόγους «ανωτέρας βίας» σ’ αυτή, αλλά και τον προμηθευτή της (Αζερμπαϊτζάν), που παράλληλα με το επικρατούν τότε μεγάλο ψύχος η κατανάλωση του φυσικού αερίου μέσα στην Τουρκία έκανε να στερέψει τελείως ο ελληνοτουρκικός αγωγός, την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου.
Αυτό το γεγονός το χαρίζω σ’ όλους εκείνους τους αιθεροβάμονες που πιστεύουν ότι τα νησιά μας θα λύσουν το πρόβλημα της ενεργειακής κάλυψης, αλλά και των αναγκών τους σε νερό, απ’ τα απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας. Πάντα πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι για τα νησιά μας η ασφάλεια εφοδιασμού τους ενέργειας (ηλεκτρικού ρεύματος, πετρελαίου), αλλά και νερού, πρέπει να είναι και μόνο μέλημα «ημών των ιδίων».

Αντιθέτως, αν τη στρόφιγγα εφοδιασμού τη δώσουμε ή την αφήσουμε στην καλή διάθεση των εξ ανατολών γειτόνων μας, τα αποτελέσματα θα είναι αντίστοιχα προς το προαναφερθέν συμβάν με το φυσικό αέριο. Θα κορακιάσουμε από νερό και από ρεύμα θα γυρίσουμε στην περίοδο που ανάβονταν λύχνοι και φωτσέρια για φωτισμό και που για την κίνηση (των όποιων μηχανών θα εξακολουθούν ακόμη τότε να υπάρχουν) θα χρησιμοποιούνται πάλι… μουλάρια και άλογα.
Γράφω αυτά για να καταλήξω στο επί μία ολόκληρη γενεά άλυτο πρόβλημα της ηλεκτρενεργειακής πενίας του νησιού μας!!! Επί μία ολόκληρη γενεά!!! Το 1993, συμμετέχοντας στην υπό τον τότε γενικό γραμματέα του Υπουργείου Αιγαίου σύσκεψη ως εκπρόσωπος του ΤΕΕ (κεντρικό) για τη δρομολόγηση λύσεως του οξέως και πολλαπλώς δυσάρεστου προβλήματος της ηλεκτρενεργειακής πενίας της Λέσβου, ερωτηθείς από δημοσιογράφο πότε θα πρέπει να λυθεί το πρόβλημα αυτό, απήντησα: χθες.
Το «χθες» τού 1993, έχει δυστυχώς γίνει 2012 και το πρόβλημά μας εξακολουθεί να είναι άλυτο.
Είναι πια καιρός να λυθεί το πρόβλημά μας αυτό, μόνιμα και για την περίοδο των 25 τουλάχιστον επομένων χρόνων, αφού η απαιτούμενη άδεια παραγωγής έχει εκδοθεί από τον Οκτώβριο του 2009, αλλά ατυχώς ως στιγμής κανένα πρακτικό σημάδι δε σηματοδοτεί ότι κάποτε θα γίνει το εργοστάσιο αυτό.
Ο νυν διοικητής τής ΔΕΗ τον Ιούνιο του 2011, σε σχετικό έγγραφό μου μού απήντησε ότι η ΔΕΗ έχει προγραμματίσει να εγκαταστήσει στη Σαρακήνα εργοστάσιο με νέες θερμικές μονάδες, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ. Το ίδιο μού είχε απαντήσει και το 2008 ο τότε διοικητής, με μόνη τη διαφορά ότι ο προϋπολογισμός τότε ήταν 155 εκατ. ευρώ. Ακόμη, ότι το χρονοδιάγραμμα κατασκευής θα ήταν 5 χρόνια περίπου από τη χορήγηση της σχετικής άδειας παραγωγής. Ατυχώς και παρ’ όλο ότι η άδεια παραγωγής εκδόθηκε εδώ και 2,5 χρόνια, μέχρι στιγμής ούτε θεμέλιο ακόμη δεν μπήκε. Εκ του ότι στο ΥΠΕΚΑ, το αρμόδιο και για την ενέργεια Υπουργείο, αναπληρωτής υπουργός είναι ο βουλευτής του νησιού μας, Ν. Σηφουνάκης, θεωρώ ότι θα κάνει ό,τι απαιτείται ώστε επιτέλους να αρχίσει η κατασκευή του εργοστασίου αυτού, για να εκλείψει επιτέλους κάποτε η ενεργειακή πενία του νησιού μας.

* Ο Τάκης Χαραλ. Ιορδάνης (Ph.D.) είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Προβληματισμού & Παρέμβασης για την Ανάπτυξη της Λέσβου «Πιττακός ο Μυτιληναίος», πρώην διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων, πρώην πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Μεταλλειολόγων Μηχανικών.