Την επέτειο των 30 χρόνια από την ίδρυση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και 40 χρόνια από την έναρξη του εγχειρήματος γιορτάζει φέτος το Μουσείο του Σιγρίου, ένα μουσείο που κανείς δημόσιος φορέας δεν ήθελε να το «υιοθετήσει», όμως σε πείσμα των καιρών και του νομοθέτη, ο στόχος αυτός που είχε σχέδιο και την εύνοια της τύχης επετεύχθη.

Η μοναδικότητα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου αφήνει το αποτύπωμά της όχι μόνο στην Λέσβο αλλά και στην Ελλάδα, καθώς άλλο τέτοιο δεν υπάρχει στη χώρα. Είναι αναμφισβήτητα σημείο αναφοράς και αυτό έχει μετρήσιμα αποτελέσματα στον αριθμό των επισκεπτών που χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται χάρη στην δράση του, θέτοντας μια σταθερά στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου και επιμηκύνοντας την τουριστική περίοδο.

Την φετινή χρονιά η επισκεψιμότητα του Μουσείου δεν γύρισε απλώς στο 2019, αλλά φέτος πλησίασε τα νούμερα του 2009 που ήταν η χρονιά με την μεγαλύτερη επισκεψιμότητα του μέχρι τώρα.

Οι συνεργασίες με Πανεπιστήμια όλου του κόσμου και της γειτονικής Τουρκίας έθεσαν τις βάσεις για ακόμη μία μορφή τουρισμού στην Λέσβο, του εκπαιδευτικού - μαθητικού. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα που «τρέχει» το Μουσείο φέρνουν πάνω από 5000 μαθητές στους χώρους του και στην Δυτική Λέσβου, σύμφωνα με τον απολογισμό του 2023.

Αν η δημιουργία του Μουσείου ήταν το μισό της επιτυχίας, το άλλο μισό ήταν ο Διευθυντής του Νίκος Ζούρος, είπε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων ο άνθρωπος που έβαλε τις βάσεις για την δημιουργία του και δεν ήταν άλλος από τον πρώην Υπουργό Νίκο Σηφουνάκη.

Το Σάββατο 20 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση κοπής Βασιλόπιτας κατά την οποία έγινε απολογισμός της προηγούμενης περιόδου και προγραμματισμός δράσεων για το νέο έτος.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος, ο Δήμαρχος Μυτιλήνης Παναγιώτης Χριστόφας, ο Αντιπεριφερειάρχης Στρατής Κυρατζής, ο Διοικητής της 98 ΑΔΤΕ Υποστράτηγος Γρηγόριος Μπουντλιάκης, ο πρώην Υπουργός Νίκος Σηφουνάκης, ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Δυτικής Λέσβου κ. Ι. Ιορδάνου, ο Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Σιγρίου κ. Π. Τσίκνας, η Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου κα. Αικ. Στρατάκη, ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου κ. Τ. Θεοφανέλλης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου κ. Β. Βογιατζής, Δημοτικοί Σύμβουλοι, Πρόεδροι Δημοτικών Ενοτήτων, εκπρόσωποι Αστυνομικών και Λιμενικών Αρχών, Καθηγητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, της Ένωσης Ξεναγών Λέσβου, των Αγρτοτουριστικών Συνεταιρισμών Γυναικών Μεσοτόπου και Παρακοίλων, της Διεύθυνσης Δασών Λέσβου, της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου, του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα, της Περιφερειακής Εφορείας Προσκόπων Λέσβου, του Ποδηλατικού Συλλόγου Λέσβου, του Συλλόγου Δρομέων της Λέσβου, του Φορέα Τουρισμού Ερεσού, τοπικών συλλόγων της Λέσβου, πολλοί φίλοι του Μουσείου από όλη τη Λέσβο, κάτοικοι του Σιγρίου, επισκέπτες του Απολιθωμένου Δάσους.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Πρόεδρος Καθ. Ν. Σουλακέλλης και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Ν. Μουρτζάς, Ι. Κουρτζέλλης, Π. Τσίκνας, Ν. Γκραικιώτου.

«Ελπίζουμε να ανανεωθεί η συνεργασία για το ΚΠΕΝ»

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου έχει αναλάβει, μετά από Μνημόνιο Συνεργασίας με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, μετά από πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη Κώστα Μουτζούρη, την διαχείριση του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής. Έτσι στο πλαίσιο των δράσεων για το 2023, το Μουσείου, συμμετείχε στην Παγκόσμια Έκθεση Ορνιθοπαρατήρησης στην Αγγλία το φετινό καλοκαίρι. Ακόμη διοργάνωσε μία σειρά από δράσεις, μέσα από προγράμματα του ΕΣΠΑ, τα οποία αναμένεται να συνεχιστούν την χρονιά που ακολουθεί και τα επόμενα χρόνια μέσα από την καινούρια προγραμματική περίοδο. «Ελπίζουμε αυτό να συνεχιστεί γιατί το έχει ανάγκη ο τόπος. Πάνω από 9000 επισκέπτες ήρθαν φέτος και προγραμματίζουν και την επόμενη χρονιά στον τομέα αυτό».

Απολογισμός έργων ανάδειξης και προστασίας στην περιοχή του Απολιθωμένου

Στον στρατηγικό σχεδιασμό για το 2024 παραμένει σταθερά η εξωστρέφεια και οι δράσεις που συντελούν προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ φέτος θα ενταχθούν και δράσεις με αφορμή τα 30 χρόνια από την ίδρυση του Μουσείου , είπε κατά τον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου, καθ. Νίκος Σουλακέλλης ενώ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τους εργαζόμενους του Μουσείου για το έργο τους.

Ο Διευθυντής του Μουσείου Νίκος Ζούρος, παρουσίασε τα έργα ανάδειξης που υλοποιούνται στην προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους καθώς και τον απολογισμό των δράσεων προστασίας και ανάδειξής του. Ειδικότερα, παρουσιάστηκε η ολοκλήρωση των έργων ανάδειξης στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους και τα έργα ανάδειξης στις νέες απολιθωματοφόρες θέσεις κατά μήκους του νέου οδικού άξονα Καλλονής Σιγρίου.

Τα έργα που ολοκληρώνονται αυτή τη περίοδο και θα παρουσιαστούν στην συνέχεια έχουν γίνει με την χρηματοδοτική υποστήριξη του του ΕΣΠΑ με φορέα υλοποίησης την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπως επισήμανε κατά την εισαγωγή του ο κ. Ζούρος.

Το Μουσείο παρουσίασε ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα με αύξηση της επισκεψιμότητας, η οποία παρουσίασε ρεκόρ των τελευταίων 13 ετών, πλήθος εκδηλώσεων, εκπαιδευτικών δράσεων σχολείων και πανεπιστημίων και κυρίως ολοκλήρωσε σημαντικά έργα ανάδειξης στην προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.

Ειδικότερα, το Μουσείο υλοποίησε τον μεγαλύτερο αριθμό συγχρηματοδοτούμενων έργων από την ίδρυσή του και απασχολεί σημαντικό αριθμό συνεργατών. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο ήταν η υλοποίηση και επιτυχή ολοκλήρωση των κάτωθι σημαντικών έργων ανάδειξης και προστασίας των απολιθωμάτων:

• Της συντήρησης και ανάδειξης των απολιθωματοφόρων θέσεων στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους- Περιοχή Κύρια Απολιθωμένη,
• Της ανασκαφής και προστασία των απολιθωματοφόρων θέσεων κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής - Σιγρίου
• Της ανάδειξης των απολιθωματοφόρων θέσεων και συντήρησης των απολιθωμάτων με τη δημιουργία του Ανοιχτού Μουσείου
• Της υλοποίησης δράσεων ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών - υγροτόπων της Λέσβου
• Του έργου για την ενεργειακή αναβάθμιση του Μουσείου
• Της εκθεσιακής παρουσίασης των ευρημάτων της περιοχής Κύρια Απολιθωμένη
• Τις ψηφιακές εφαρμογές ανάδειξης των ευρημάτων του απολιθωμένου δάσους
• Τις ψηφιακές εφαρμογές ανάδειξης των γεωτόπων της Λήμνου
• Του έργου ανάδειξης του απολιθωμένου δάσους Κερασιάς Ευβοίας.

Παράλληλα, για την προβολή των αποτελεσμάτων των έργων ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους αλλά και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που υλοποιεί, το Μουσείο οργάνωσε μεγάλες εκθέσεις στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, όπως την Έκθεση «Κατανοώντας την κλιματική αλλαγή μέσα από το Απολιθωμένο Δάσος» στο Γεωπάρκο Αυστρίας/Σλοβενίας Karawanken/Karavanke και η έκθεση «Η ΕΛΙΑ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ. Αναπαράσταση διαχρονικών τεχνικών παραγωγής ελαιολάδου με τη χρήση τεχνολογιών Εικονικής (VR) & Επαυξημένης (AR) Πραγματικότητας».

Εξαιρετικά σημαντικές για τη χρονιά που πέρασε ήταν και οι δράσεις συνεργασίας με Πανεπιστήμια, ερευνητικά Ινστιτούτα και φορείς σε όλο τον κόσμο. Στενή ήταν η συνεργασία του με το Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και τα Δίκτυα Ασίας - Ειρηνικού και Λατινικής Αμερικής ενισχύοντας έτσι τις δράσεις προβολής στο εξωτερικό.

Προαναγγελία δράσεων με Δυτική Λέσβο

Ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχης Βέρρος χαρακτήρισε το Μουσείο του Απολιθωμένου Δάσους σημείο αναφοράς στην ιστορία του τόπου μας χαρακτηρίζοντας τον πρώην Υπουργό, Νίκο Σηφουνάκη, ως καταλύτη για την ίδρυση του Μουσείου που «επί Νομαρχίας του ανέθεσε την μελέτη του Μουσείου 10 χρόνια πριν την ίδρυσή του, το 1984, προσφέροντάς μας έναν μοναδικό πολιτιστικό φορέα με τεράστιο έργο που γιγαντώνει εδώ και χρόνια το αποτύπωμα του τόπου μας σε όλο τον κόσμο. Τα μουσεία είναι πύλες γνώσης και πηγές έμπνευσης, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου όμως είναι πανθομολογούμενα πολλά περισσότερα για μας και το νησί μας ». Καταλήγοντας ο κ. Βέρρος τόνισε ότι η Δημοτική Αρχή θα σταθεί αρωγός στο Μουσείου «Είμαστε δίπλα σας να σας βοηθήσουμε και να μας βοηθήσετε να κάνουμε μαζί σπουδαία πράγματα για την Δυτική Λέσβου - και όχι μόνο - και θα έχουμε την ευκαιρία να τα εξειδικεύσουμε στον κόσμο σε μία άλλη περίπτωση».

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Μυτιλήνης, Παναγιώτης Χριστόφας δεν παρέλειψε να μνημονεύσει ότι και ο οδικός άξονας Καλλονής - Σιγρίου είναι ένα έργο που έγινε και πάλι με την συνδρομή του Νίκου Σηφουνάκη. Παράλληλα ο κ. Χριστόφας ανέφερε ότι το Μουσείο έχει δείξει τις κατευθυντήριες σε ότι έχει να κάνει με την εξωστρέφεια, την ομαδικότητα και την συνεργασία καθώς και την επεξεργασία των όρων βιώσιμη ανάπτυξη, του ήπιου τουρισμού, της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. «Και μεις ως Δήμος Μυτιλήνης, είμαστε εδώ για να συνεργαστούμε, πρόσφατα είχατε βρει σημαντικά ευρήματα στην περιοχή της Θερμής. Επομένως μπορούμε να κουβεντιάσουμε το πώς ο Δήμος Μυτιλήνης, μπορεί να συνεισφέρει ώστε να αξιοποιηθούν αυτά το καλύτερο δυνατό».

Ο Αντιπεριφερειάρχης Στρατής Κυρατζής συνεχάρη το Μουσείο για το έργο του που συμβάλλει στην ανάπτυξη της Δυτικής Λέσβου και ανέφερε ότι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπως και στη προηγούμενη περίοδο, έτσι και στη νέα προγραμματική περίοδο θα συμπαρασταθεί για την υλοποίηση των έργων του Μουσείου και ότι άλλο χρειαστεί.

Βραβεύσεις σχολείων της Λέσβου

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε βράβευση σχολείων της Λέσβου για τη συμμετοχή στις εκπαιδευτικές δράσεις του Μουσείου κατά τη διάρκεια του 2023 και ειδικότερα τις δράσεις δικτύωσης και συνεργασίας με σχολεία Παγκόσμιων Γεωπάρκων UNESCO από το εξωτερικό που συντόνισε το Μουσείο.

Η Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου κα. Αικ. Στρατάκη στο χαιρετισμό της αναφέρθηκε στην άριστη συνεργασία με το Μουσείο και τις εκπαιδευτικές δράσεις συνεργασίας που υλοποιούνται στη Λέσβο αλλά και της επιτυχημένης εκπαιδευτικής δράσης που υλοποιήθηκε στη Λέσβο και ζήτησε τη συμβολή της Περιφέρειας για τη συνέχιση των εκπαιδευτικών δράσεων και στα υπόλοιπα νησιά της Περιφέρειας.

Ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου κ. Τ. Θεοφανέλλης στο χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη σημασία των εκπαιδευτικών δράσεων του Μουσείου.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τιμητικά διπλώματα δόθηκαν στις κάτωθι σχολικές μονάδες της Λέσβου καθώς και σε όλους τους μαθητές που συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές δράσεις.Συγκεκριμένα πρόκειται για το 2ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης, 9ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης, 10ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης, Δημοτικό Σχολείο Άγρας, Δημοτικό Σχολείο Παλαιόκηπου, Δημοτικό Σχολείο Παμφίλων, Γυμνάσιο Αγιάσου, Πρότυπο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και Γενικό Λύκειο Καλλονής.

Το ιστορικό της δημιουργίας του Μουσείου

Ο κ. Σηφουνάκης, που παραβρέθηκε στην εκδήλωση, έκανε αναφορά στο ιστορικό της δημιουργίας του Μουσείου. Πως από την σύλληψη της ιδέας, που περιελάμβανε στον σχεδιασμό τον Οδικό Άξονα Καλλονής - Σιγρίου και το Λιμάνι Σιγρίου, έφτασαν στην υλοποίηση της παρόλο που η πολιτεία δεν ήθελε να αναλάβει το Μουσείο αυτό. Στο συνέδριο του 1984, παρόντος τότε του Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου ο τότε Νομάρχης Λέσβου Νίκος Σηφουνάκης κατατέθηκε η πρόταση που περιελάμβανε, μεταξύ των άλλων και το Μουσείο του Απολιθωμένου Δάσους.

Το 1985 με παρέμβαση της Νομαρχίας Λέσβου είχε γίνει εφαρμογή το Προεδρικό Διάταγμα με βάση το οποίο κηρύχθηκε το Απολιθωμένο Δάσος διατηρητέο μνημείο της φύσης στην συνέχεια προχώρησαν τα πράγματα για το χτίσιμο του Μουσείου και την δρομολόγηση όλων των εργασιών. Το 1994 όντας πολιτικός προϊστάμενο στο Υπουργείο Πολιτισμού, ο Ν. Σηφουνάκης δρομολογεί τον νόμο για την ίδρυση αυτού του οργανισμού του Μουσείου το οποίο συνέχισε, επέβλεψε και συνεργάστηκε με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Νομαρχίας για την ολοκλήρωση των κτηριακών εγκαταστάσεων του Μουσείου και στη συνέχεια δρομολόγησε τις δράσεις του. Όμως, όπως ειπώθηκε από το κ. Ζούρο, το Μουσείο δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τον δρόμο Καλλονής - Σιγρίου ο οποίος έχει δώσει ένα τεράστιο αριθμό ευρημάτων την προηγούμενη περίοδο και γιατί αυτός εξασφαλίζει την προσβασιμότητα προς το Σίγρι και βέβαια προς τις εγκαταστάσεις του Μουσείου.

Ο κ. Σηφουνάκης κατά την ομιλία του δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στον πόλεμο που δέχθηκε ο ίδιος αλλά και ο Νίκος Ζούρος, όταν τοποθετήθηκε Διευθυντής στο Μουσείο τονίζοντας ωστόσο: «Και αν η δημιουργία του Μουσείου είναι το ήμισυ το άλλα ήμισυ είναι ότι είχαμε την τύχη να επιλεγεί ο Νίκος Ζούρος, ο οποίος το κατέστησε ένα Μουσείο και έναν τόπο προορισμού. Δεν είναι τοπόσημο της Λέσβου το Μουσείο είναι τοπόσημο πλέον παγκόσμιο και αυτό οφείλεται στον Νίκο».

Οι δυσκολίες

«Η μακαρίτισσα Καίτη Θεοδοσίου προϊσταμένη της Πολεοδομίας τότε που έκανε την διακήρυξη δεν ήθελε να την κάνει διότι και το προϊστάμενο Υπουργείο δεν της επέτρεπε να κάνει μία διακήρυξη ανάθεσης της μελέτης διότι ο Νομάρχης δεν έχει το δικαίωμα να δημιουργεί Νομικά Πρόσωπα και μάλιστα να χτίζει ένα μουσείο το οποίο το μόνο που μπορεί να το κάνει είναι το Υπουργείο Πολιτισμού. «Όταν πήγα στην τότε Υπουργό Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη και ζήτησα να χρηματοδοτήσει το Μουσείο μου είπε «Νίκο θα χρηματοδοτήσουμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, απλώς πρέπει να ολοκληρωθεί η μελέτη και θα είναι το μόνο μουσείο που θα μπει στα ΜΟΠ -Και πράγματι το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης είναι το μόνο Μουσείου που ενέταξε τότε το Υπουργείο Πολιτισμού στα ΜΟΠ». «Παρόλα αυτά ολοκληρώθηκε η μελέτη, την παραλάβαμε, την παρέλαβε η μακαρίτισσα η Θεοδοσίου με την επιτροπή κάναμε την διακήρυξη ως Νομαρχία, δημοπρατήθηκε το έργο παράνομα, εγκαταστήθηκε ο εργολάβος (..) Αυτό λοιπόν ήταν ένα έργο το οποίο δεν το ήθελε κανείς δημόσιος φορέας (..) Έτυχε όμως αργότερα να πάω στο Υπουργείο Πολιτισμού και έτσι το Υπουργείο Πολιτισμού το υιοθέτησε και ουσιαστικά αναίρεσε την απαγόρευση που είχε άτυπα» και πρόσθεσε: «Κάναμε δεκάδες συσκέψεις για να βρίσκουμε τρόπους προκειμένου αυτό το Μουσείο να μπορεί να καταστεί δυνατόν να εκτελεστεί μέσα από τον προϋπολογισμό ενός Νομαρχιακού προγράμματος μιας εποχής που δεν υπήρχαν ευρωπαϊκά προγράμματα. Εμείς αδράξαμε την ευκαιρία και το βάλαμε στα ΜΟΠ»