Το 1848(;) έρχεται από την Σμύρνη στην Μυτιλήνη ο γιατρός Θεόδωρος Bargigli,διορίζεται υποπρόξενος της Αυστροουγγαρίας και εξασκεί το επάγγελμα, ανιδιοτελώς στα φτωχά νοικοκυριά, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στα θύματα του μεγάλου σεισμού του 1897. Πεθάνει το 1884.¹

Τον διαδέχεται ο γιος του Bargigli Natale, στο υποπροξενείο και στο ιατρικό επάγγελμα. Ο τελευταίος αποκτά 3 κόρες, από τις οποίες χάνει από φυματίωση, το 1897, την μία από αυτές, σε ηλικία 16 χρονών, την Evelin. Εκεί στο νότιο προάστιο της Μυτιλήνης, στην Κράτηγο, όπου κυνηγούσαν πέρδικες και ορτύκια στην Αμαλή, την θάβει σε ένα μικρό αλσύλλιο, επάνω από τον δρόμο και κάτω από αυτό, της αφιερώνει μια ωραία Κρήνη με γκρίζο ανοιχτόχρωμο και σκούρο μάρμαρο, με δύο κυπαρίσσια στους πεσσούς της και μια επιγραφή σε Γαλλική γλώσσα. «ΠΕΡΑΣΤΙΚΕ (η) ΒΕΒΕ (χαϊδευτικό της κόρης του) ΣΕ ΞΕΔΙΨΑ ΧΑΡΙΣΕ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΗΣ ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΗ 1897».²

Το 1909, εξορίζεται από το Νεοτουρκικό κομιτάτο στην Μυτιλήνη, ο Μεχμετ Ριζα Πασά που του δίνεται η άδεια να αγοράσει «το Τσιφλίκι της Κρατήγου», όπου κατασκευάζει στην κορυφή του λόφου προς την θάλασσα, το Κονάκι του και στην θάλασσα το ωραιότατο, ξύλινο, επάνω σε πασσάλους. Γυαλί -Κιόσκι για ξεκούραση.⁴ Το Τσιφλίκι, μετά την απελευθέρωση του νησιού, περνά στην οικογένεια Σιφναίου, στον γαμπρό της οποίας αείμνηστο γιατρό Βασίλη Καραμάνο ανήκει τώρα. Εκεί υπάρχει και άλλο ξύλινο κτίσμα, που λειτούργησε σαν καφενείο, ενώ μια πευκόφυτη έκταση, γνωστή σαν «Τσάμια του Σιφναίου», με δύο μεταλλικούς έρωτες στην είσοδο, φιλοξενούσε τις παιδικές κατασκηνώσεις. Βλέπουμε όμως να διατηρείται ο μικρός χώρος με τον τάφο της κόρης του Bargigli Natale, μέσα στο τσιφλίκι του Ριζά Πασά, όπως και μέχρι τώρα, στην ιδιοκτησία Σιφναίου. Θάθελα να κάνω μια υπόθεση, για την αρχική ιδιοκτησία του κτήματος. Το κτήμα και οι εγκαταστάσεις του χρησιμοποιήθηκαν για την εγκατάσταση των θυμάτων προσφύγων του διωγμού του 1914 και το 1920, το κράτος απαλλοτριώνει την περιουσία του Ριζά Πασά στην Κράτηγο. Η οικογένεια Σιφναίου (ο Βασίλειος Σιφναίος) κατορθώνει το 1924 να αποδεσμευτεί το Τσιφλίκι από τα ανταλλάξιμα και το αγοράζει από την χήρα του Πασά, Adviye, αντί 1200 χρυσών λιρών, παρά τις έντονες αντιδράσεις από παράγοντες της Μυτιλήνης (Δήμαρχος, Επαγγελματικές οργανώσεις, που ζητούσαν την δημόσια χρήση του κτήματος. ³ Πιστεύω λοιπόν ότι ήταν αρχική ιδιοκτησία της Οικογένειας Bargigli, από την οποία το αγόρασε ο Ριζά Πασά και ίσως να υπήρχε ο όρος να διατηρηθεί το μικρό οικόπεδο με τον τάφο και δίπλα η Κρήνη της κόρης του Natale. Η Κρήνη, ύστερα από την εξαφάνιση της πίσω από θάμνους εμφανίστηκε πρόσφατα (Ιουν '23), πιστεύω προσιτή και επισκέψιμή στους «περαστικούς στους οποίους την αφιέρωσε ο πατέρας της Everlin». Αυτό οφείλει να υλοποιήσει η Εφορεία Νεότερων Μνημείων της πόλης.

*Στην έκταση του Τσιφλικιού εντοπίστηκαν Παλαιολιθικά Εργαλεία, που ανακοινώθηκαν από τον γράφοντα στο διαδίκτυο στις 30/5/23 και μετά στο Εμπρός της 3/6 και 10/6/23

1.Στρατής Αναγνώστου:Thodore Bargigli, Λεσβιακό Ημερολόγιο 2006, σελ. 25

2 Μάκης Αξιώτης Βρύσες στη Λέσβο 1994 σελ. 35

3,4 Στρατής Χαραλάμπους Εμπρός10/6/23

το Γυαλί Κιόσκι

τα «Τα Τσάμια του Σιφναίου»

στα νότια όρια

η Κρήνη της Evelin

κόρης του Bargigli Natale

όπως είναι τώρα

Παλαιολιθικά της Κρατήγου