Το 1889 ο μεγάλος σεισμός έβλαψε το Μοναστήρι. Ξοδέψανε 20.370 γρόσια για τις ζημιές.¹ Από εδώ και πέρα αρχίζει η Μητρόπολη Μυτιλήνης. Σ’ αυτήν ανήκει η Μονή, από την ύστερη αρχαιότητα της Ερεσίας. Ένα Χοτζέτι του1597:«Περί της Προικός του Μοναστηριού». Αναφέρει ότι έχει 7 χωράφια, 6 σοθύρια, τα σύμπλεια των 7 τοποθεσιών, το εν μέρος υπάρχει το ονομαζόμενον κισλάκ, από το άλλο ο Λαγκουβάρδος και από το άλλο ο Κέραμος από δε το άλλο μέρος η λαγκάδα. Το βερύ χωράφι, ένα μέρος είναι κολυμένον εις το βουνόν. Το χωράφι κόμπο το εν μέρος μάνδρα»2

Η Ανιστόρητη μετατροπή της Μονής σε Κάστρο, μετά το 1994. Η σημερινή της Μορφή

Η μετατροπή του Μοναστηριού, χωρίς την επιτήρηση της αρμόδιας Εφορίας Αρχαιοτήτων πραγματοποιήθηκε μαζί με ανάλογες επεμβάσεις ολοκληρωτικής «ανακαίνισης» και της Μονής Πιθαρίου καθώς και παλιών ναών (πχ. της Τζίθρας), αλλά και νεότερων μνημείων, όπως του Τζαμιού-Ναού του Σιγρίου. Τα αυθαίρετα κτίσματα έγιναν με παντελή την απουσία των αρμόδιων υπηρεσιών ή την αδυναμία των τελευταίων να επιβληθεί ο νόμος προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.*

Αρχικά μετατράπηκε η Εξωτερική πύλη σε είσοδο Κάστρου, με τόξο πέτρινο, κεραμοπλαστική, μπεντένια με πολεμίστρες και τοξωτά φουρούσια. Προστέθηκαν δε εκατέρωθεν δύο ανεκδιήγητοι κυλινδρικοί πυργίσκοι. Η αποθέωση του κιτς πραγματοποιήθηκε στην κύρια πύλη της μονής. Η πρόσοψη του κτηρίου μετατράπηκε σε ένα παλίμψηστο από διάφορες συνθέσεις κεραμοπλαστικής, τόξα, πεσσούς και λίθους, ανάμεσα στους οποίους και πολλά, μαρμάρινα, κυρίως, μέλη παλαιών χριστιανικών κτηρίων, όπως θωράκια, επίκρανα, κιονόκρανα, κίονες και κοσμήτες. Αυτά σίγουρα προέρχονται από την γύρω περιφέρεια της μονής. Αυτή η ανεκδιήγητη προβολή, κατέστησε την κύρια πύλη, εσωτερική.

Μέσα στην αυλή, μετατατράπηκαν όλα τα ισόγεια των κτηρίων σε στοές με λιθόκτιστα τόξα και κεραμοπλαστική. Η αποθέωση όμως της επεμβατικής ματαιοδοξίας, είναι οι δύο Πύργοι που κατασκευάστηκαν στις κορυφές των κτηρίων της δυτικής και ανατολικής πλευράς. Στην ανατολική πλευρά, στην στέγη του κτηρίου κατασκευάστηκε Πύργος ορθογώνιος, με μπεντένια και φουρούσια. Εκεί που δεν υπήρχε τίποτα αρχικά, κατασκευάστηκε τοξωτό κωδονοστάσιο που αντικαταστάσθηκε από την πυργοειδή κατασκευή. Η μεγαλύτερη όμως, αυθαίρετη προσθήκη έγινε επάνω από την είσοδο της μονής, στην δυτική πλευρά. Ο υψηλός, ορθογώνιος Πύργος, με πολεμίστρες, τόξα από τούβλα και πέτρινα φουρούσια συνοδεύεται από αυλή κάστρου, στα νότια του με πολεμίστρες. Μια βάναυση ανιστόρητη μετατροπή του μοναστηριού σε «οχυρωματική κατασκευή», μια ανελέητη επέμβαση στην πολιτιστική εκκλησιαστική κληρονομιά του νησιού. Δυστυχώς, αυτές οι πρόσφατες ανιστόρητες μετατροπές ελήφθησαν από σοβαρούς ερευνητές, σαν η αρχική μορφή του και δημοσιεύτηκαν «σαν ο εσωτερικός οχυρωματικός περίβολος της μονής με την κεντρική πύλη3

1 Ζαννή Καμπούρη Θεομηνίες στην Λέσβο τον 19^ο αιώνα

2 Ι.Κλεόμβροτος Mytilena Sacra τομ. 1 σελ. 296-297)

3 Ν. Καρύδης- M.Kiel σελ. 100

*Για τις αυθαίρετες, χωρίς επίβλεψη Μηχανικού ανιστόρητες μετατροπές υπάρχει συνέντευξη στην Εφ Δημοκράτης (Αρχείο)

με Πύργους

και πολεμίστρες παντού

με αλλαγές των πάντων

σε μεγαλειώδη, ανιστόρητα κτίσματα

και επικόλληση της Πολιτισμικής κληρονομιάς στους τοίχους

παλαιοχριστιανικών μελών του περίγυρου

και στο εσωτερικό!