Νήσος Αιολίς Λέσβος, η δε χώρα Λεσβία

Στο τεύχος 167 του περιοδικού «Καλλονιάτικα» Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2016 του Συλλόγου Καλλονιατών Λέσβου, το ωραιότερο και αρτιότερο της επιτυχημένης τετραετούς προεδρίας του Σταύρου Βαλτά, δημοσιεύθηκε ως εξώφυλλο η εικονιζόμενη θαυμάσια φωτογραφία του Μανώλη Μπίνου, όπου παράλληλα με τον αμαξιτό δρόμο Καλλονής-Μυτιλήνης στην περιοχή του Ιερού των Μέσσων, στη στενή λωρίδα της αλμυρής λιμνοθάλασσας που περιορίζεται από τα λεπτά, σκληρά, κυλινδρικά, επιμήκη και στην άκρη αγκαθωτά βούρλα (Juncus acutus) της παραλίας με τα οποία έπλεκαν οι Καλλονιάτες τα «φρουκάλια», τις φιλότεχνες σκούπες για να καλλωπίζουν τις αυλές, διακρίνεται να λιάζεται και να αναπαύεται ύστερα από επιτόπιο ψάρεμα οστράκων πριν από την ώρα του χειμερινού δειλινού ένα κοπάδι πανέμορφων ροζ μονογαμικών και γαλακτοτραφών φλαμίνγκο.

Αριστερά στη φωτογραφία διακρίνεται η παραλία Λισβορίου, όπου το 2000 στα Ροδαφνίδια ο Μάκης Αξιώτης, πρώτος από όλους τους ερευνητές, ανακάλυψε λίθινους ισοσκελείς τριγωνικούς χειροπελέκεις, ξέστρα, λάμες, μαχαίρια, πειστήρια παρουσίας ανθρωπιδών που μετανάστευσαν πριν από 500.000 χρόνια από την Ασία στη Λέσβο περπατώντας στην ξηρά της Αιγηίδας για να βρουν τροφή και ασφάλεια στην τότε λίμνη της Καλλονής.

Στο βάθος της φωτογραφίας, φαίνεται η ποθητή στα ψάρια είσοδος του Κόλπου, ιδανικού στην αναπαραγωγή και ανάπτυξή τους, παράδεισου για υδρόβια, ενδημικά ή αποδημητικά πτηνά και ζώα.

Ο μαγευτικός, αβαθής, ασφαλής, φιλόξενος, σχεδόν κλειστός, πλούσιος σε τροφή Κόλπος της Καλλονής, μοναδικός υγροβιότοπος με ηφαιστειακά ιζήματα στο βυθό, με τις θερμές ιαματικές πηγές Πολιχνίτου και Λισβορίου, με τις αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, με τους δώδεκα ποταμούς από τα τρία μεγαλύτερα βουνά του νησιού, Λεπέτυμνο, Όλυμπο και Όρδυμνο, έχει όλες τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν σε αφθονία οι κοχύλες, οι πορφύρες που μελέτησε ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης όταν επισκέφθηκε με τον Ερέσιο Θεόφραστο την Πύρρα τη διετία 345-343 π.Χ. Οι πορφύρες που έδωσαν τη διάσημη και πολύτιμη πορφυροβαφή της Λέσβου, με αποτέλεσμα το 1.300 π. Χ. να σταλούν από τον Αυτοκράτορα των Χετταίων τεχνίτες πορφυροβαφείς, μεταμφιεσμένοι σε ιερείς, στο ναό της αρχέγονης Αφροδίτης που δεν μπορεί παρά να σχετίζεται με το ναό της Χρυσής Αφροδίτης-Καλλονής στην Πύρρα.

Δεξιά της εισόδου του Κόλπου διακρίνονται τα Μάκαρα όπου έζησε ο Μάκαρ, ο πρώτος βασιλιάς της Λέσβου, δεξιότερα διακρίνεται το βουνό της Ίσσας, της πρώτης κόρης του Μάκαρα, όπου υπάρχουν ερείπια της αρχαίας πόλης Ίσσας, για την οποία στις δύο προηγούμενες επισημάνσεις δημοσίευσα μαζί με τη σύζυγό μου Κωνσταντίνα Βάκκα την Αττική επιγραφή IG I³ 18, του 450 π.Χ. που αναφέρει την αποστολή στρατιωτών από την πόλη Ίσσα της Λέσβου στον Ελλήσποντο με τρία πλοία της Ίσσας, για να ενισχυθεί η Αθηναϊκή Συμμαχία, η οποία επιχειρούσε να καταστείλει την εξέγερση που είχε εκδηλωθεί από τη δυσβάστακτη φορολόγηση που επέβαλαν εκεί οι Αθηναίοι.

Την πρώτη κόρη του Μάκαρα, Ίσσα, ερωτεύθηκαν δύο θεοί, ο Ερμής και ο Απόλλων, τον 1ο π. Χ. αιώνα ο Λατίνος ποιητής Οβίδιος περιέγραψε στις «Μεταμορφώσεις» την εξής εικόνα: «Εκεί είναι και ο Φοίβος Απόλλων έχοντας πάρει μορφή αγρότη, και τώρα με γερακίσια φτερά, κι έπειτα έχοντας πάνω του ράχη λιονταριού, και ως ποιμένας την Μακαρηΐδα κόρη Ίσσα ξεπλανεύει».

Τον 4ο π.Χ. αιώνα ο Χαλκιδεύς ποιητής Λυκόφρων στο έργο του «Αλεξάνδρα» αναφέρει ότι ο μάντης Πρύλις, γιος της Ίσσας και του Ερμή, προφήτευσε στον Αγαμέμνονα, που επισκέφθηκε τον Πρύλι στην πόλη Ίσσα, ότι η Τροία θα πέσει εφόσον οι Αχαιοί κατασκευάσουν τον Δούρειο Ίππο. Κατά τους στίχους 219-223 του Λυκόφρονα, που ακολουθούν σε μετάφρασή μου, η Κασσάνδρα, η κόρη του βασιλιά της Τροίας Πριάμου, θεωρεί υπεύθυνο της άλωσης της Τροίας τον συγγενή της Πρύλι, που πρόδωσε στους κοινούς εχθρούς, τους Αχαιούς, τι έπρεπε να κάνουν: «Αχ, μακάρι να μην αξιωνόταν ο Ερμής να γεννήσει // στην περικυκλωμένη από ύδατα Ίσσα, τον οδηγό των Αχαιών, // τον τέταρτο απόγονο του δυστυχισμένου Άτλαντα, // εσένα Πρύλι, τον συγκαταστροφέα των ομαίμων συγγενών, // τον αλάνθαστο μάντι, τον προφήτη των συμφερόντων των εχθρών».

Αριστείδης Κυριαζής

aristeidis2007@gmail.com