«Ο Διεθνής Οργανισμόςτης Κοινωνίας των Εθνών ( ΚτΕ) που ιδρύθηκε το 1920, αμέσως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με πρωτοβουλία των Αμερικανών, υπήρξε η πρώτη προσπάθεια για συνεννόηση όλων των κρατών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούσαν την ανθρωπότητα. Οι στόχοι της ΚτΕ περιλάμβαναν τον αφοπλισμό, την πρόληψη του πολέμου, μέσω της συλλογικής ασφάλειας, τη διευθέτηση των διαφορών μεταξύ των χωρών, μέσω των διαπραγματεύσεων και της διπλωματίας, και τη βελτίωση- παγκόσμια- της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Η φιλοσοφία της διπλωματίας, αποτέλεσε την θεμελιώδη αλλαγή στη σκέψη, αντί της βίας, που επικρατούσε τα προηγούμενα εκατό χρόνια»(WIKIPEDIA).

O Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας, μεταξύ των κρατών του κόσμου, του οποίου ο σκοπός είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και της ασφάλειας, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων μεταξύ των εθνών, η επίτευξη διεθνούς συνεργασίας για την επίλυση διεθνών προβλημάτων∙και το κέντρο εναρμόνισης των ενεργειών των εθνών για την επίτευξη κοινών σκοπών. Ο ΟΗΕ ιδρύθηκε στις 25 Ιουνίου 1945, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με στόχο την αποτροπή μελλοντικών πολέμων, διαδεχόμενος την, μάλλοναναποτελεσματική, Κοινωνία των Εθνών». (Ιστοσελίδα:www.un.org.)

ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιστορίας προς… «ανεπίδεκτους μαθήσεως».

Πιθανώς, μετά τον Γ΄ΠαγκόσμιοΠόλεμο, να μην χρειαστούν, πλέον, οι «Άνθρωποι των Σπηλαίων» που θα επιβιώσουν από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα, έναν Γ΄ Διεθνή Οργανισμό, που θα εγγυηθεί- για τρίτη φορά-την «αποτροπή των μελλοντικών πολέμων»- τουλάχιστον, για κάποιες χιλιετίες, ώσπου οι Νεάντερταλ να ξαναγίνουν «πολιτισμένοι» άνθρωποι και ηγέτες, σαν τους σημερινούς «Φύρερ» των Μεγάλων Δυνάμεων!

Η ΚτΕ δεν διέθετε δική της στρατιωτική δύναμη και έτσι εξαρτιόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις, προκειμένου να επιβάλει τις αποφάσεις της, όταν χρειαζόταν, καθώς και για την επιβολή των ψηφισμάτων της που προέβλεπαν οικονομικές κυρώσεις∙οι Μεγάλες Δυνάμεις, όμως, ήταν απρόθυμες να διαθέσουν στρατεύματα για αυτούς τους σκοπούς, όταν, άλλωστε, η επιβολή των κυρώσεων μπορούσε να βλάψει τα οικονομικά ή άλλα συμφέροντα των ίδιων των Δυνάμεων. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα υπήρξαν αυτά που χαρακτηριστικά δήλωσε ο πρώτος που παραβίασε τις αποφάσεις της ΚτΕ, με την επίθεση και κατάληψη της Αβησσυνίας: «η ΚτΕ είναι πολύ καλή στο να επιβάλλεται, όταν τα σπουργίτια φωνάζουν, αλλά εντελώς αδύνατη, όταν κυνηγούν οι αετοί»( ΜπενίτοΜουσολίνι).

Παρά τις προσπάθειες του Ουίλσον να συγκροτήσει και να προωθήσει τον Οργανισμό της Κοινωνίας των Εθνών, για τον οποίο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης,το 1919, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν εντάχθηκαν στον Οργανισμό της Κοινωνίας των Εθνών.Οι Η.Π.Α έμελλε να είναι το πέμπτο μόνιμο μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου, αλλά η Αμερικανική Γερουσία ψήφισε στις 19 Μαρτίου 1920 κατά της κύρωσης της Συνθήκης των Βερσαλλιών, όπου περιλαμβανόταν και η ίδρυση της ΚτΕ εμποδίζοντας έτσι την αμερικανική συμμετοχή στον διεθνή Οργανισμό.Το Συμβούλιο ξεκίνησε με τέσσερα μόνιμα μέλη, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ιαπωνία∙ και τέσσερα μη μόνιμα μέλη τα οποία εκλέγονταν από τη Εθνοσυνέλευση με τριετή θητεία. Τα πρώτα τέσσερα μη μόνιμα μέλη ήταν το Βέλγιο, η Βραζιλία, η Ελλάδα και η Ισπανία.

Η Γερμανία εντάχθηκε,επίσης, στις 19/9/1933,στον Οργανισμό και έγινε το πέμπτο μόνιμο μέλος του Συμβουλίου ανεβάζοντας τα μέλη του Συμβουλίου σε δεκαπέντε μέλη. Η Κ τ Ε απαιτούσε την ομοφωνία των εννέα, και, αργότερα, των δεκαπέντε μελών του Συμβουλίου για να εκδώσει ψήφισμα, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να υλοποιηθούν ουσιαστικές και αναγκαίες ενέργειες. Ήταν,επίσης, αργή στη λήψη αποφάσεων, καθώς για ορισμένες αποφάσεις απαιτούνταν η ομόφωνη συγκατάθεση του συνόλου της Εθνοσυνέλευσης.

Στη σύντομη διάρκεια της ζωής της, η Κοινωνία των Εθνών ασχολήθηκε με πληθώρα ζητημάτων, από την αντιμετώπιση πανδημιών και τη διακίνηση ναρκωτικών, έως την καταπολέμηση του δουλεμπορίου και της καταναγκαστικής πορνείας. Πιο θεαματικές, ωστόσο, υπήρξαν οι εξελίξεις στον τομέα της προστασίας των μειονοτήτων, με την θέσπιση της δυνατότητας υποβολής παραπόνων εκ μέρους μειονοτήτων που, έστω και με τον πλάγιο τρόπο και την πρώιμη μορφή που θεσμοθετήθηκε, αποτέλεσε αδιανόητη καινοτομία για τα μέτρα της εποχής των αρχών του περασμένου αιώνα.

.

Η επίλυση των εδαφικών διαφορών

Στους στόχους της ΚτΕ ήταν και η επίλυση των εδαφικών διαφορών και,επίσης, η αποτροπή των συγκρούσεων μεταξύ εθνών, διμερών ή εμφύλιων. Στα πλαίσια αυτών των αρμοδιοτήτων της η ΚτΕ ασχολήθηκε και με δύο θέματα επίλυσηςδιμερών διαφορών που αφορούσαν την Ελλάδα, για τα οποία, τελικά, κατέληξε σε καταδικαστική απόφαση εις βάρος της Ελλάδας.

1. Ελλάδα και Αλβανία

Τα σύνορα της Αλβανίας δεν ορίσθηκαν από την Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων,το 1919 και το ζήτημα παραπέμφθηκε στην ΚτΕ,για να το διευθετήσει, αλλά μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1921 δεν είχαν ακόμα καθοριστεί τα σύνορα. Αυτό δημιουργούσε ασταθή κατάσταση, με τα ελληνικά στρατεύματα να εισβάλουν, επανειλημμένα, σε αλβανικό έδαφος και να διεξάγουν στρατιωτικές επιχειρήσεις, στο νότιο μέρος ( Βόρεια Ήπειρο)∙ και τις γιουγκοσλαβικές δυνάμεις να επιχειρούν, συγκρουόμενες με αλβανικά φύλα, βαθιά μέσα στο βόρειο τμήμα της χώρας. Η ΚτΕ έστειλε μια Επιτροπή εκπροσώπων διαφόρων Δυνάμεων στην περιοχή και, τον Νοέμβριο του 1921, αποφάσισε ότι τα σύνορα της Αλβανίας θα πρέπει να είναι αυτά του 1913 με τρεις ελάσσονες αλλαγές που ευνόησαν τη Γιουγκοσλαβία, η οποία και απέσυρε τις δυνάμεις της.

Μετά από λίγο,τα σύνορα της Αλβανίας έγιναν και πάλι αιτία διεθνών συγκρούσεων, όταν ο Ιταλός στρατηγός Ενρίκο Τελλίνι και τέσσερις βοηθοί του σκοτώθηκαν, στις 24 Αυγούστου 1923, ενώ οριοθετούσαν τα νέα, προσφάτως,εγκριθέντα, σύνορα, μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Ο Ιταλός ηγέτης Μπενίτο Μουσολίνι οργισμένος απαίτησε τη σύσταση Επιτροπής που θα διερευνούσε το περιστατικό και όρισε ότι η έρευνα θα έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός πέντε ημερών. Όποια και αν ήταν τα αποτελέσματα της έρευνας, ο Μουσολίνι επέμεινε ότι η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να καταβάλει στην Ιταλία αποζημίωση πενήντα εκατομμύρια λιρέτες. Η Ελλάδα δήλωσε ότι δεν θα πληρώσει, εάν δεν αποδειχθεί ότι το αδίκημα διαπράχθηκε από Έλληνες. Ο Μουσολίνι, στη συνέχεια έστειλε ένα πολεμικό πλοίο να βομβαρδίσει το Ελληνικό νησί της Κέρκυρας και τα ιταλικά στρατεύματα κατέλαβαν την Κέρκυρα, στις 31 Αυγούστου 1923. Η ενέργεια αυτή ήταν αντίθετη προς το σύμφωνο της ΚτΕ και η Ελλάδα προσέφυγε ενώπιον της ΚτΕ για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Οι Σύμμαχοι -κάτω από την επιμονή του Μουσολίνι- συμφώνησαν ότι η Διάσκεψη των πρέσβεων θα πρέπει να επιλύσει τη διαφορά, διότι η διάσκεψη ήταν εκείνη που διόρισε τον Στρατηγό Τελλίνι. Το Συμβούλιο της ΚτΕ εξέτασε τη διαφορά, αλλά στη συνέχεια, διαβίβασε τα συμπεράσματά του στο Συμβούλιο των Πρέσβεων για την τελική απόφαση. Στο Συμβούλιο των Πρέσβεων έγιναν δεκτές οι περισσότερες από τις συστάσεις της ΚτΕ και η Ελλάδα αναγκάστηκε να πληρώσει πενήντα εκατομμύρια λιρέτες στην Ιταλία, αν και εκείνοι που διέπραξαν το έγκλημα δεν ανακαλύφθηκαν ποτέ. Μετά από αυτή την εξέλιξη, τα στρατεύματα του Μουσολίνι εγκατέλειψαν θριαμβευτικά την Κέρκυρα.

2. Ελλάδα και Βουλγαρία

Μετά από ένα επεισόδιο μεταξύ συνοριοφυλάκων στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, τον Οκτώβριο του 1925, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών οξύνθηκαν. Τρεις ημέρες μετά το αρχικό επεισόδιο, ελληνικά στρατεύματα εισέβαλαν στη Βουλγαρία σε βάθος 25 χλμ. καταλαμβάνοντας την περιοχή Πετριτσίου. Η Βουλγαρική κυβέρνηση περιορίστηκε στη διευθέτηση του ζητήματος μόνο δια της διπλωματικής οδού, εμπιστευόμενη την ΚτΕ στην οποία και προσέφυγε. Η ΚτΕ καταδίκασε την Ελληνική εισβολή, και ζήτησε, τόσο την απόσυρση των ελληνικών στρατευμάτων, όσο και την αποζημίωση της Βουλγαρίας. Η Ελλάδα συμμορφώθηκε, αλλά παραπονέθηκε για τη διαφορετική αντιμετώπιση του ζητήματος, σε σύγκριση με την Ιταλία στο αντίστοιχο περιστατικό της Κέρκυρας.

Ο Οργανισμός της ΚτΕ, μετά από μια σειρά αξιοσημείωτες επιτυχίες αλλά και ορισμένες αποτυχίες, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, τελικά, αποδείχθηκε ανίκανος να εμποδίσει την επιθετικότητα των Δυνάμεων του «Άξονα», κατά τη δεκαετία του 1930. Η έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου απέδειξε ότι είχε αποτύχει στον πρωταρχικό σκοπό της, την αποτροπή του. Μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ)) θα αντικαταστήσει την Κοινωνία των Εθνών, που καταργήθηκε και τυπικά, το 1946.

(Συνεχίζεται)

.λεζάντα : Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον ο οποίος πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση της ΚτΕ