Έκθετη είναι η Περιφερειακή Αρχή του Κώστα Μουτζούρη απέναντι στην ομάδα των αρχιτεκτόνων που κέρδισαν το α’ βραβείο στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του ΣΑΡΛΙΤΖΑ, καθώς δεν υπήρξε προς την ομάδα καμία σχετική ενημέρωση, παρότι είναι δυνητικοί ανάδοχοι του έργου. Μάλιστα η πληροφόρηση της είδησης, περί διακοπής του διαγωνισμού, προέκυψε μέσα από τα δημοσιεύματα του «Ε».
Η επιστολή που υπογράφει η βραβευθείσα αρχιτεκτονική ομάδα αποτελούμενη από τους Γιώργο Αποστολόπουλο, Αντώνη Τασούλη και Γιώργο Μερτζανίδη στάλθηκε προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού προκειμένου να γίνει ξεκάθαρο - όπως καταλήγει και η εν λόγω επιστολή - ότι «η ευθύνη της διακοπής του δεν βαραίνει τους αρχιτέκτονες και τη μελέτη τους» και θέλοντας, μεταξύ άλλων, να απαντήσουν στις δηλώσεις του Εκτελεστικού Γραμματέας της ΠΒΑ, Άρη Ελευθερίου, που είχε κάνει στο «Ε» και είχε αναφέρει ότι η πρόταση των αρχιτεκτόνων, που έλαβαν μέρος στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ήταν μη βιώσιμη. Μάλιστα το συγκεκριμένο ρεπορτάζ έγινε αντικείμενο σχολιασμού κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου της ΠΒΑ, προ ημερών.
«Αρχικά να αναφέρουμε πως χάρη στα δημοσιεύματά σας πληροφορηθήκαμε τη διακοπή του διαγωνισμού, καθώς δεν υπήρξε επίσημη ενημέρωσή μας, αν και είμαστε δυνητικοί ανάδοχοι του έργου» αναφέρεται κατά την εισαγωγή της επιστολής που στάλθηκε στο «Ε» από την αρχιτεκτονική ομάδα που πήρε το πρώτο βραβείο στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το Σάρλιτζα.
Οι δηλώσεις του Εκτελεστικού Γραμματέα
Μάλιστα στην επιστολή σημειώνεται η δυσαρέσκεια ως προς της δηλώσεις του Εκτελεστικού Γραμματέα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Άρη Ελευθερίου. Ειδικότερα: «Σχετικά με τις δηλώσεις του Εκτελεστικού Γραμματέα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, κ. Α. Ελευθερίου, που παραθέτετε στο άρθρο σας (23/07/2024), θα πρέπει να επισημάνουμε τα ακόλουθα. Ο Εκτελεστικός Γραμματέας αιτιολογεί τη διακοπή του διαγωνισμού με το σκεπτικό ότι «η πρόταση των αρχιτεκτόνων, που έλαβαν μέρος στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ήταν μη βιώσιμη». Σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί μας ο κ. Ελευθερίου κατανόησε τη δυσαρέσκειά μας και διέψευσε τις συγκεκριμένες δηλώσεις. Ωστόσο σε νεότερες δημόσιες εξηγήσεις του, που δημοσιεύσατε (29/07/2024), δεν κατάφερε να κάνει σαφές ότι δεν ευθύνεται η βραβευθείσα μελέτη για τη διακοπή του διαγωνισμού».
Ακολούθως επισημαίνεται ότι η μελέτη της ομάδας των Αποστολόπουλου - Τασούλη - Μερτζανίδη έλαβε ομόφωνα το α’ βραβείο επειδή ικανοποίησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις απαιτήσεις της προκήρυξης του διαγωνισμού, όπως προκύπτει και από τα πρακτικά της κριτικής επιτροπής, εγκεκριμένα από αρμόδια επιτροπή της Περιφέρειας. «Η δε προκήρυξη του διαγωνισμού, η οποία προσδιόριζε επακριβώς τις χρήσεις του πολιτιστικού κέντρου και του κέντρου θερμαλισμού, ήταν εγκεκριμένη από τη διοίκηση της Περιφέρειας και συνεπώς μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε πως ήταν σύμφωνη με το όραμά της για το Σάρλιτζα». Τούτων δοθέντων η αρχιτεκτονική ομάδα, όπως σημειώνεται, μετέφερε εγγράφως τη δυσαρέσκειά της στην Περιφέρεια, ζητώντας ανάκληση των συγκεκριμένων δηλώσεων, αλλά και αναλυτικά του λόγους διακοπής του διαγωνισμού.
Στην ίδια επιστολή που μας κοινοποιήθηκε η αρχιτεκτονική ομάδα σημειώνει:«Πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως από τη στιγμή της βράβευσής μας και αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες της Περιφέρειας και της τοπικής κοινωνίας, ο στόχος μας ήταν να διασφαλίσουμε πως το έργο θα αποτελέσει έναν πυρήνα οικονομικής ανάπτυξης για τη Θερμή και τη Λέσβο. Γι’ αυτό προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε τη βιωσιμότητα του έργου και συνεργαστήκαμε αμισθί γι’αυτό με την Περιφέρεια. Εξετάσαμε πιθανές τροποποιήσεις της μελέτης μας και αναζητήσαμε τρόπους χρηματοδότησης από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους σε περίπτωση που η Περιφέρεια το έκρινε αναγκαίο για τη βιώσιμη αξιοποίηση του ακινήτου. Ταυτόχρονα όλες μας οι προσπάθειες κινούνταν στον άξονα διαφύλαξης των αρχών της βραβευθείσας πρότασης και της προκήρυξης, με κύριες την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού ξενοδοχείου Σάρλιτζα Παλλάς, του αρχαιολογικού και φυσικού περιβάλλοντός του» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Καμπανάκι για την πορεία του έργου
Μάλιστα η αρχιτεκτονική ομάδα κρούει τον «κώδωνα του κινδύνου» για την πορεία του έργου. «Εφόσον ισχύσει η διακοπή του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, οι συγκεκριμένες αρχές παύουν να δεσμεύουν την υλοποίηση του έργου», επισημαίνει και τονίζει ακολούθως: «Προκύπτει έτσι ο κίνδυνος, οι αρχιτεκτονικές προτάσεις των επενδυτών όχι μόνο να μην καταφέρουν να αναδείξουν κατάλληλα το Σάρλιτζα, αλλά και να μην μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των εποπτευουσών υπηρεσιών, αρχαιολογικών και προστασίας νεότερων μνημείων, με σοβαρές συνέπειες στην υλοποίηση του έργου. Άλλωστε σύμφωνα με δημοσίευμα αρχιτεκτονική ομάδα επενδυτή συμμετείχε στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, χωρίς να αποσπάσει βραβείο ή έπαινο. Επιπλέον, πρόσφατη δημοσίευση σχετικής εικόνας της πρότασης επενδυτών με μια εκτεταμένη πισίνα να καταλαμβάνει τον περιβάλλοντα χώρο ανάμεσα στις αρχαιότητες, επιβεβαιώνει αυτή την ανησυχία».
Η επιστολή καταλήγει: «Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με την υποδειγματική σύνταξη της προκήρυξης, την αξιόλογη σύνθεση της κριτικής επιτροπής και την μεγάλη απήχηση που είχε στην κοινότητα των αρχιτεκτόνων μπορούσε να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή ανάδειξη του ιστορικού και φυσικού χαρακτήρα του Σάρλιτζα. Ασφαλώς η ευθύνη της διακοπής του δεν βαραίνει τους αρχιτέκτονες και τη μελέτη τους».

Σκοπός και αντικείμενο διαγωνισμού
Ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός στόχευε, όπως αναφέρεται στην σχετική διακήρυξη, στη συνολική αξιοποίηση ακινήτου 18.478 τ.μ. στην περιοχή της Θερμής Λέσβου, στο οποίο περιλαμβάνεται το διατηρητέο κτιριακό συγκρότημα του παλαιού ξενοδοχείου ‘Σάρλιτζα Παλλάς’. Το αντικείμενο του διαγωνισμού αφορούσε: «Τη συντήρηση και ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων του συγκροτήματος του ξενοδοχείου ‘Σάρλιτζα Παλλάς’. Επιπλέον την ένταξη σε αυτά νέων χρήσεων οι οποίες, αφενός μεν δεν θα θίγουν, εξωτερικά όπως και εσωτερικά, τη δομική και μορφική οργάνωση των κτισμάτων και αφετέρου θα ευνοούν την πολιτιστική προβολή της περιοχής και της Λέσβου γενικότερα (..)Οι διαγωνιζόμενοι καλούνται να επανασχεδιάσουν ή να σχεδιάσουν εξ αρχής, το σύνολο των προηγούμενων τμημάτων του διατιθέμενου χώρου, κτιριακών και υπαίθριων. Να προσδιορίσουν, μέσω των σχεδιαστικών, συνθετικών τους προτάσεων, την κεντρική λειτουργική και πολιτιστική σημασία τους για τη Θερμή ειδικότερα και τη Λέσβο γενικότερα, απαντώντας στους στόχους της ανάπλασης».
Τα πραγματικά δεδομένα
Στην δε αναλυτική προκήρυξη (άρθρο 26.1)αναφέρεται η Αναθέτουσα Αρχή αναλαμβάνει την υποχρέωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, να αναθέσει στην ομάδα μελέτης που θα πάρει το 1ο Βραβείο, εφόσον αποφασίσει να εκτελέσει μέρος ή το σύνολο του έργου, την εκπόνηση της πλήρους αρχιτεκτονικής μελέτης. Παράλληλα λίγο παρακάτω σημειώνεται (άρθρο 26.4) Η υποχρέωση ανάθεσης της μελέτης στο βραβευθέντα μελετητή διατηρείται για τη Διοργανώτρια αρχή μέχρι πέντε (5) έτη και εφόσον δεν έχουν μεταβληθεί τα πραγματικά δεδομένα που είχαν ληφθεί υπόψη στην προκήρυξη του διαγωνισμού.
Θυμίζουμε ότι στην συνεδρίαση της 30ης Απριλίου 2024 ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κωνσταντίνος Μουτζούρης, στην τοποθέτησή του επί του θέματος της διακοπής του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, όπως αυτή σημειώνεται στα πρακτικά, ανέφερε ότι «με βάση τα δεδομένα τα οποία υπάρχουν αυτή τη στιγμή η Περιφέρεια καλείται να διακόψει τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό διότι δεν είναι υλοποιήσιμος καθότι έχουν μεταβληθεί τα πραγματικά δεδομένα που είχαν ληφθεί υπόψη στην προκήρυξη του διαγωνισμού και οδηγεί σε οικονομικά αδιέξοδα και εν συνεχεία όσον αφορά στους δύο επενδυτές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον εγκαίρως στην Πρόσκληση Προκαταρκτικής Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος».
Βέβαια η αρχιτεκτονική ομάδα του α’ βραβείου που όπως προκύπτει από την επιστολή έμαθε για την διακοπή του διαγωνισμού από τα ρεπορτάζ του «Ε», έχει ζητήσει από την ΠΒΑ να πληροφορηθεί την τεκμηρίωση της διακοπής, δηλ. ποια είναι τα δεδομένα που μεταβλήθηκαν και είχαν σαν συνέπεια την απόφαση διακοπής του διαγωνισμού, ενώ παράλληλα διερευνάται κατά πόσο αυτή είναι έγκυρη ως προς τον νομοθέτη και δεδομένου ότι όπως προκύπτει από την επιστολή δεν υπήρξε τυπική ενημέρωση στους δυνητικούς αναδόχους του έργου, που είναι οι βραβευθέντες αρχιτέκτονες του διαγωνισμού.
Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε συνέντευξή του στο «Ε» ο κ. Θεόδωρος Κούσκος, που φέρεται να εκπροσωπεί την μια επενδυτική πρόταση για την αξιοποίηση του Σάρλιτζα, είχε αναφέρει: «Εμείς αναφορικά με το ΣΑΡΛΙΤΖΑ έχουμε καταθέσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο αξιοποίησης του όλου πάρκου που αφορά στην έκταση του παλαιού ξενοδοχείου με τα υπόλοιπα κτίρια και των ιαματικών ήδη από το Σεπτέμβριο του 2020. Πάνω σε αυτό το βασικό συνολικό σκαρίφημα της δικής μας μελέτης, ξεκίνησε και έγινε αυτός ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ο οποίος για κάποιο λόγο είχε μία διαφορετική άποψη». Ο κ. Κούσκος είναι ένας εκ των δύο επενδυτών που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του ΣΑΡΛΙΤΖΑ και αναφέρεται σε αυτά που προηγήθηκαν του διαγωνισμού. Τώρα ποια θα είναι η συνέχεια της υπόθεσης και τι νομικές επιπτώσεις μπορεί να έχει η διακοπή του διαγωνισμού για την πολυπόθητη αξιοποίηση του Σάρλιτζα θα φανεί. Εκπλήσσει πάντως το γεγονός ότι η Περιφέρεια δεν φρόντισε να ενημερώσει την μελετητική ομάδα που η ίδια βράβευσε και η οποία πληροφορήθηκε τα της διακοπής του διαγωνισμού από τα δημοσιεύματα του «Ε».

Η επιστολή

Αθήνα, Πέμπτη 8 Αυγούστου 2024

Αξιότιμη κα Κουτσαβλή

Με αφορμή τα δημοσιεύματά σας σχετικά με την διακοπή του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το Σάρλιτζα, όπως αυτά αναρτήθηκαν στον ιστότοπο emprosnet.gr στις 23/07/2024 και στις 29/07/2024 σας στέλνουμε την ακόλουθη επιστολή προς ενημέρωση του αναγνωστικού κοινού.

Αρχικά να αναφέρουμε πως χάρη στα δημοσιεύματά σας πληροφορηθήκαμε τη διακοπή του διαγωνισμού, καθώς δεν υπήρξε επίσημη ενημέρωσή μας, αν και είμαστε δυνητικοί ανάδοχοι του έργου. Σχετικά με τις δηλώσεις του Εκτελεστικού Γραμματέα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, κ. Α. Ελευθερίου, που παραθέτετε στο άρθρο σας (23/07/2024), θα πρέπει να επισημάνουμε τα ακόλουθα. Ο Εκτελεστικός Γραμματέας αιτιολογεί τη διακοπή του διαγωνισμού με το σκεπτικό ότι «η πρόταση των αρχιτεκτόνων, που έλαβαν μέρος στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ήταν μη βιώσιμη». Σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί μας ο κ. Ελευθερίου κατανόησε τη δυσαρέσκειά μας και διέψευσε τις συγκεκριμένες δηλώσεις. Ωστόσο σε νεότερες δημόσιες εξηγήσεις του, που δημοσιεύσατε (29/07/2024), δεν κατάφερε να κάνει σαφές ότι δεν ευθύνεται η βραβευθείσα μελέτη για τη διακοπή του διαγωνισμού.

Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η μελέτη μας έλαβε ομόφωνα το α’ βραβείο επειδή ικανοποίησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις απαιτήσεις της προκήρυξης του διαγωνισμού, όπως προκύπτει και από τα πρακτικά της κριτικής επιτροπής, εγκεκριμένα από αρμόδια επιτροπή της Περιφέρειας. Η δε προκήρυξη του διαγωνισμού, η οποία προσδιόριζε επακριβώς τις χρήσεις του πολιτιστικού κέντρου και του κέντρου θερμαλισμού, ήταν εγκεκριμένη από τη διοίκηση της Περιφέρειας και συνεπώς μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε πως ήταν σύμφωνη με το όραμά της για το Σάρλιτζα. Με αυτά τα δεδομένα μεταφέραμε εγγράφως τη δυσαρέσκειά μας στην Περιφέρεια, ζητήσαμε την ανάκληση των συγκεκριμένων δηλώσεων, αλλά και αναλυτικά του λόγους διακοπής του διαγωνισμού.

Πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως από τη στιγμή της βράβευσής μας και αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες της Περιφέρειας και της τοπικής κοινωνίας, ο στόχος μας ήταν να διασφαλίσουμε πως το έργο θα αποτελέσει έναν πυρήνα οικονομικής ανάπτυξης για τη Θερμή και τη Λέσβο. Γι’ αυτό προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε τη βιωσιμότητα του έργου και συνεργαστήκαμε αμισθί γι’αυτό με την Περιφέρεια. Εξετάσαμε πιθανές τροποποιήσεις της μελέτης μας και αναζητήσαμε τρόπους χρηματοδότησης από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους σε περίπτωση που η Περιφέρεια το έκρινε αναγκαίο για τη βιώσιμη αξιοποίηση του ακινήτου. Ταυτόχρονα όλες μας οι προσπάθειες κινούνταν στον άξονα διαφύλαξης των αρχών της βραβευθείσας πρότασης και της προκήρυξης, με κύριες την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού ξενοδοχείου Σάρλιτζα Παλλάς, του αρχαιολογικού και φυσικού περιβάλλοντός του.

Εφόσον ισχύσει η διακοπή του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, οι συγκεκριμένες αρχές παύουν να δεσμεύουν την υλοποίηση του έργου. Προκύπτει έτσι ο κίνδυνος, οι αρχιτεκτονικές προτάσεις των επενδυτών όχι μόνο να μην καταφέρουν να αναδείξουν κατάλληλα το Σάρλιτζα, αλλά και να μην μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των εποπτευουσών υπηρεσιών, αρχαιολογικών και προστασίας νεότερων μνημείων, με σοβαρές συνέπειες στην υλοποίηση του έργου. Άλλωστε σύμφωνα με δημοσίευμα αρχιτεκτονική ομάδα επενδυτή συμμετείχε στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, χωρίς να αποσπάσει βραβείο ή έπαινο. Επιπλέον, πρόσφατη δημοσίευση σχετικής εικόνας της πρότασης επενδυτών με μια εκτεταμένη πισίνα να καταλαμβάνει τον περιβάλλοντα χώρο ανάμεσα στις αρχαιότητες, επιβεβαιώνει αυτή την ανησυχία.

Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με την υποδειγματική σύνταξη της προκήρυξης, την αξιολόγη σύνθεση της κριτικής επιτροπής και την μεγάλη απήχηση που είχε στην κοινότητα των αρχιτεκτόνων μπορούσε να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή ανάδειξη του ιστορικού και φυσικού χαρακτήρα του Σάρλιτζα. Ασφαλώς η ευθύνη της διακοπής του δεν βαραίνει τους αρχιτέκτονες και τη μελέτη τους.

Με εκτίμηση

η αρχιτεκτονική ομάδα του α’ βραβείου,

Γιώργος Αποστολόπουλος, Αντώνης Τασούλης, Γιώργος Μερτζανίδης